«Τα παιδιά και τα βιβλία κάνουν τον κόσμο καλύτερο»

Στο πλαίσιο της 14ης διοργάνωσης Διεθνoύς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (11-14 Μαΐου) ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου θα απονείμει τα βραβεία Χανς Κρίστιαν Αντερσεν που απονέμονται ανά διετία σε ένα συγγραφέα και έναν εικονογράφο των οποίων το συνολικό έργο αποτελεί ουσιαστική συμβολή στην παιδική λογοτεχνία. Οι δύο εφετινοί υποψήφιοι είναι ο συγγραφέας Βαγγέλης Ηλιόπουλος και ο εικονογράφος Χρήστος Δήμος.

Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο συγγραφέας της ανοχής και της κατανόησης. Είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς έλληνες συγγραφείς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθώς και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της παιδικής λογοτεχνίας στη χώρα μας. Η «Περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας» (εκδόσεις Δελφίνι) είναι το πρώτο παιδικό βιβλίο του (1995), ενώ ο «Τριγωνοψαρούλης» (εκδόσεις Πατάκη), δύο χρόνια αργότερα υπήρξε η μεγάλη επιτυχία του. Το κίτρινο τριγωνικό ψάρι εδραιώνεται ως ένας από τους πιο δημοφιλείς ήρωες της παιδικής λογοτεχνίας, με τις περιπέτειές του να μεταφράζονται και να κυκλοφορούν σε πλήθος χωρών. Αναφερόμενος στο πρώτο βιβλίο που έγραψε για την κρίση με τίτλο «Το «γιατί» των παιδιών φέρνει την ελπίδα», τονίζει πως όλο αυτό που ζούμε δημιουργεί στα παιδιά μια τεράστια απορία, που εκφράζεται από το «γιατί;».

Οντας δάσκαλος στην πρωτοβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση, αφιερώνει πολύ χρόνο στα παιδιά και για τη συγγραφή βιβλίων πάντα εμπνέεται από τις ανησυχίες τους. Πιστεύει πως «τα παιδιά και τα βιβλία μπορούν να κάνουν αυτόν τον κόσμο καλύτερο και πιο δίκαιο μέρος για να ζήσει κανείς». Σε ερώτηση για τον ρόλο του σχολείου και της εκπαιδευτικής κοινότητας, απαντάει: «Το παιδί πρέπει να ανακαλύψει πρώτα πόση απόλαυση προσφέρει η ανάγνωση, άρα να θέλει να διαβάσει, και να έχει το αισθητικό κριτήριο να διαλέγει καλά βιβλία. Αν το καταφέρει αυτό το σχολείο και το ενισχύσει η οικογένεια, θα έχουμε διά βίου αναγνώστες». Στο ίδιο πλαίσιο, «οι σημαντικοί δάσκαλοί μας είναι αυτοί που μας διαμορφώνουν και ως προς αυτό θα είναι πάντα ένα σημείο αναφοράς», συμπληρώνει. Τα πρωτοποριακά θέματα που αγγίζει είναι κάτι το ξεχωριστό και μοιάζει σαν να ανοίγει «διάλογο» με τους νέους πάνω σε θέματα που η ελληνική κοινωνία δυσκολεύεται να αναδείξει.

Οι χαρακτήρες που χρησιμοποιεί μπορεί να είναι οτιδήποτε υπάρχει στην ανθρώπινη φαντασία. Παιδιά, ζώα, αντικείμενα ή ιδέες μπορούν να γίνουν ήρωές του, καθώς ο καθένας από αυτούς έχει τη δική του ιστορία για να μας πει. Πέρα και πάνω από όλα, το λογοτεχνικό του έργο θέλει να χαρακτηρίζεται από τη λέξη «αγάπη». Το είδος της αγάπης που κάνει τους ανθρώπους να απαλλαγούν από το «εγώ» και τον «εαυτό μου» και να συναντήσουν τους «άλλους» και τους «ξένους». Παράλληλα, το έργο του καθορίζουν οι καθολικές αξίες που δεν έχουν εθνικότητα ή χρώμα. Για τον λόγο αυτόν, είναι ένας από τους έλληνες συγγραφείς των οποίων τα βιβλία έχουν μεταφραστεί ευρέως. Στην πραγματικότητα, οι δημιουργίες του είναι πέρα από ώρα και τόπο. «Οι αξίες και η σπουδαιότητά τους έχουν τεράστια σημασία. Ωστόσο η ελευθερία, ο αλληλοσεβασμός, η ανεξαρτησία, η δημοκρατία και τόσες άλλες αξίες συχνά δεν βρίσκουν τη θέση που τους αρμόζει στη σημερινή κοινωνία. Το βιβλίο, αντίθετα στα πρότυπα που προωθούν τα Μέσα, μπορεί να προτείνει στα παιδιά αληθινούς ήρωες που θα τους εμπνεύσουν παναθρώπινες αξίες» σχολιάζει χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του, ο Χρήστος Δήμος για πολλά χρόνια ασχολούνταν με την τέχνη του κινουμένου σχεδίου, αλλά το μεγάλο του όνειρο ήταν να κάνει παιδική εικονογράφηση. «Το ίδιο το παραμύθι σε συνδυασμό με την αισθητική και τα βιώματά μου από τη φύση και τα μέρη που έχω ζήσει αποτελούν για εμένα πηγή έμπνευσης» αναφέρει στο «Βήμα».

Κατάφερε λοιπόν να εικονογραφήσει 90 τίτλους βιβλίων, και μάλιστα το 2005 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο που έχει γράψει και εικονογραφήσει, «Ο Ντομάτας Πατατιάς». «Το παραμύθι αυτό ήταν πολύ ωραία εμπειρία και πιστεύω πως αν μπορούσε κάποιος να συνδυάσει και τα δύο (συγγραφή και εικονογράφηση) θα ήταν το πιο ιδανικό. Εάν έπρεπε όμως να επιλέξω ανάμεσά τους, θα διάλεγα την εικονογράφηση, η οποία αποτελεί μέρος της ζωής μου» συμπληρώνει.

Σε ό,τι αφορά την παιδική εικονογράφηση, δηλώνει πως οι εικόνες δεν αρκεί μόνο να είναι καλοσχεδιασμένες και να έχουν ωραία χρώματα, αλλά πρέπει να καλλιεργούν την αισθητική των παιδιών. «Το βιβλίο είναι το πιο σημαντικό μέσο με το οποίο ένα παιδί μπορεί να ονειρευτεί και ο μόνος που μπορεί να το εμποδίσει να υλοποιήσει τα όνειρά του, είναι ο ίδιος του ο εαυτός».

Ωστόσο, όπως διατυπώνει ο ίδιος, «το παιδικό βιβλίο δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστο από τη δύσκολη εποχή που βιώνουμε. Ολοι εμείς που το υπηρετούμε θα πρέπει να διατηρούμε σε υψηλό επίπεδο την ποιότητα της δουλειάς μας, ώστε να κρατήσουμε ζωντανό το ελληνικό παιδικό βιβλίο».

Πρόκειται για έναν επιτυχημένο και καταξιωμένο εικονογράφο, που είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, του κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και του Αισώπου και πρώην μέλος ΔΣ του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων.