Μάχη εντυπώσεων μεταξύ των Σόιμπλε – Λαγκάρντ

«Δημιουργική ασάφεια». Η πολυσυζητημένη φράση του Γιάνη Βαρουφάκη χρησιμοποιείται τώρα κατά κόρον και στο Βερολίνο. Το αντικείμενό της είναι ο καβγάς μεταξύ Λαγκάρντ και Σόιμπλε σχετικά με τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα για την Ελλάδα. Η πρώτη, ως γνωστόν, αποκλείει τέτοια συμμετοχή χωρίς προηγούμενη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ο δεύτερος δεν θέλει να ακούσει για ελάφρυνση μέχρι τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Το ζητούμενο είναι έτσι ένας συμβιβασμός που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές. Κι αυτός δεν μπορεί να έχει παρά ασαφή χαρακτηριστικά με μια μικρή επίφαση σαφήνειας.

«Δεν συζητούμε για μέτρα ελάφρυνσης»

Επίσημα βέβαια, το Βερολίνο συνεχίζει να εμφανίζεται ασυμβίβαστο. «Δεν συζητούμε για μέτρα ελάφρυνσης μέχρι το 2018, μόνο για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν πρόσφατα» τόνισε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών Ντένις Κόλμπεργκ. Η μοναδική βάση συζήτησης, πρόσθεσε, είναι η συμφωνία στο Eurogroup τον Μάιο του 2016, που προβλέπει μεν μια ανάλυση σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εκ μέρους του ΔΝΤ, αλλά κανένα μέτρο για την ελάφρυνσή του.

Στο παρασκήνιο ωστόσο οι διεργασίες επιταχύνονται. Μια πτυχή τους αποκάλυψε την Πέμπτη το «Handelsblatt» με τη δημοσίευση ενός κοινού ντοκουμέντου των θεσμών που περιέχει πέντε διαφορετικές εκδοχές ενός συμβιβασμού σχετικά με την ελάφρυνση. Η πιο «πρωτότυπη» από αυτές είναι αναμφίβολα εκείνη της αγοράς των δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προς την Ελλάδα ύψους δεκατριών δισεκατομμυρίων ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ESM, έτσι ώστε το ΔΝΤ να απαλλαγεί αφενός από ένα οικονομικό βάρος και να μπορέσει αφετέρου να αφιερωθεί απερίσπαστα στο τεχνικό μέρος του προγράμματος.

Το υπουργείο Οικονομικών στο Βερολίνο δεν διαψεύδει την ύπαρξη του ντοκουμέντου, δηλώνει όμως ότι έχει «μελλοντολογικό χαρακτήρα». «Οποιαδήποτε ελάφρυνση θα γίνει μετά τη λήξη του προγράμματος στα μέσα του 2018 –ούτε μήνα προηγουμένως» λέει πηγή του. «Τα άλλα σενάρια είναι πολύ πρώιμα, εκείνο που μας ενδιαφέρει άμεσα είναι το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης στο Eurogroup της 22ας Μαΐου».

Οι προϋποθέσεις για το κλείσιμο είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, πολύ καλές. «Ολοι ενδιαφέρονται να βρεθεί λύση» τονίζει. Σε αυτούς ανήκει και η Αθήνα, που παίζει όσο σπάνια εποικοδομητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις.

Αλλά δυσκολίες συνεχίζουν να υπάρχουν. «Το μεγαλύτερο προς το παρόν αγκάθι είναι εκείνο των πρωτογενών πλεονασμάτων» προσθέτει. Χωρίς αυτά είναι αδύνατη η σταθεροποίηση του χρέους και κατ’ ακολουθίαν η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές. Το υπουργείο του, παραδέχεται, έχει πάψει πλέον να ζητεί πλεονάσματα ύψους 3,5% για δέκα συναπτά έτη. Τώρα αρκείται στη νέα συμβιβαστική φόρμουλα που μιλάει για «μεσοπρόθεσμη» διάρκεια. Αυτή όμως δεν συνίσταται σε ένα ή δύο έτη, όπως την «ερμηνεύει» η Αθήνα. «Μεσοπρόθεσμη σημαίνει 4,5 χρόνια και πάνω» τονίζει.

Το ΔΝΤ δεν θέλει να πει «ναι» στην αξιολόγηση αν η ανάλυση βιωσιμότητας, που θέλει να κάνει προηγουμένως, δεν αποβεί θετική. Σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος πρέπει να απορρίψει, λόγω των καταστατικών αρχών του, την αξιολόγηση. «Αλλά και αυτό το εμπόδιο θα ξεπεραστεί» αισιοδοξεί η πηγή. Οι πρόοδοι της ελληνικής οικονομίας τον τελευταίο χρόνο και «οι προσπάθειες της Αθήνας και του ελληνικού λαού» δικαιολογούν τέτοια αισιοδοξία.

Η «μητέρα των δυσκολιών» ωστόσο παραμένει: η συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρέχον πρόγραμμα. Χωρίς αυτή τη συμμετοχή, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα ο κ. Σόιμπλε, η Γερμανία θα αποσυρόταν αμέσως από το πρόγραμμα –κάτι που θα προκαλούσε και τον «ξαφνικό θάνατό» του.

Αλλά η συμμετοχή δεν είναι δεδομένη. Στο Βερολίνο ευελπιστούν μεν σε αυτήν και στηρίζουν την ελπίδα τους στην εντυπωσιακή βελτίωση του κλίματος μεταξύ των θεσμών στο πλαίσιο της αξιολόγησης. Εγγύηση ωστόσο δεν υπάρχει. «Το ενδεχόμενο να πει το ΔΝΤ «ναι» στην εκταμίευση, αλλά να την αποτρέψει αμέσως μετά λέγοντας «όχι» στη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, είναι θεωρητικά δυνατό» παραδέχεται η πηγή. Και, έτι χειρότερα, απειλεί να γίνει πράξη όσο το Βερολίνο και το ΔΝΤ δεν συνομολογούν επίσημα συμβιβασμό.

Αυτό εξηγεί, σύμφωνα με την πηγή, και την αναπάντεχη εμφάνιση της βαρουφάκειας «δημιουργικής ασάφειας». Αυτή περιλαμβάνει εκατέρωθεν υποχωρήσεις, που υποδηλώνουν όμως περισσότερο προθέσεις παρά συγκεκριμένες δράσεις. «Το ΔΝΤ θα μπορούσε να δηλώσει μέχρι τον Ιούλιο μέσω ενός εκ των διευθυντών του, ή μέσω του εκπροσώπου του στην Ευρώπη Πόουλ Τόμσεν, ότι προτίθεται γενικά να πάρει μέρος στο πρόγραμμα –το πότε και κατά πόσο δεν έχει σημασία» λέει.

Παράλληλα, προσθέτει, το Βερολίνο «θα έπαιρνε υπόψη του» τις αξιώσεις του ΔΝΤ για ελάφρυνση του χρέους. «Κουβέντα για αυτές, με νούμερα και ημερομηνίες, μπορεί να γίνεται κάθε στιγμή –αυτό θα προκύψει εξάλλου αμέσως μετά τη δημοσίευση της ανάλυσης βιωσιμότητας» τονίζει.

Μόνο για την υλοποίησή τους πριν από το 2018 δεν επιτρέπεται να γίνει λόγος. Αυτό αποτελεί μέχρι τις γερμανικές εκλογές «ταμπού».