Οι σκληρότερες περικοπές για τους χαμηλοσυνταξιούχους –κυρίως του πρώην ΤΕΒΕ αλλά και των συντάξεων χηρείας –θα επέλθουν το 2019, με βάση τη συμφωνία στην οποία κατέληξε η κυβέρνηση με τους θεσμούς. Οι περικοπές στις συντάξεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) που θα εφαρμοστούν τον Ιανουάριο του 2019 αναμένεται να πλήξουν 1,1 εκατομμύριο συνταξιούχους. Θα φθάνουν κατ’ ανώτατο όριο το 18% της σύνταξης και θα εφαρμοστούν όχι μόνο σε κύριες –όπως αρχικώς ισχυρίστηκε η υπουργός Εργασίας κυρία Εφη Αχτσιόγλου – αλλά
και στις επικουρικές συντάξεις, εφόσον προκύπτουν «προσωπικές διαφορές».
Οι περικοπές θα έχουν «οροφή» –το 18% της σύνταξης -, ώστε να μην ξεπεράσουν ένα ποσοστό και να προστατευθούν οι συνταξιούχοι από υψηλές απώλειες, αλλά δεν θα έχουν «δάπεδο», δηλαδή θα αφορούν και τις διαφορές που καταγράφονται σε χαμηλές, ίσως και στις κατώτατες συντάξεις. Ετσι οι απώλειες θα είναι διαφορετικών ταχυτήτων, θα ξεκινούν από ένα ευρώ και θα φθάνουν ως και τα 300 για τις κύριες και τα 70 ευρώ για τις επικουρικές, ενώ οι μειώσεις θα πλήξουν ακόμη και τις πολύ χαμηλές συντάξεις.
Στους διπλά χαμένους συγκαταλέγονται περίπου 100.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι θα χάνουν και από την κύρια και από την επικουρική κατ’ ανώτατο όριο 18% των συντάξεών τους. Περίπου 60.000 από αυτούς θα χάσουν τα περισσότερα, καθώς είναι εκείνοι που εισπράττουν σήμερα σημαντικές προσωπικές διαφορές στην επικουρική τους. Οι περιπτώσεις αυτές διασώθηκαν από τις μειώσεις του 2016 επειδή δεν ξεπερνούν το όριο των παροχών 1.300 ευρώ μεικτά από το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης.
Μητέρες και ανάπηροι
Μεγάλοι χαμένοι θα είναι όσοι σήμερα λαμβάνουν τα κατώτατα όρια στις κύριες και επικουρικές, όπως για παράδειγμα μητέρες ανηλίκων που συνταξιοδοτήθηκαν με μειωμένη σύνταξη και θα υποστούν το πλαφόν του 18%, αλλά και χιλιάδες άτομα με αναπηρία που λαμβάνουν κατά κανόνα χαμηλές αναπηρικές συντάξεις, οι οποίες επηρεάζονται πολύ από τη μείωση της εθνικής σύνταξης, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας. Μειώσεις θα υπάρξουν και στις συντάξεις χηρείας.
Η υπουργός Εργασίας επισημαίνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις θα κοπεί το σύνολο της διαφοράς, ενώ σημειώνει ότι δεν κινδυνεύει η μέση σύνταξη του ΙΚΑ που κυμαίνεται γύρω στα 720 ευρώ και έχει μηδενική προσωπική διαφορά.
Το πρώην ΤΕΒΕ
«Η περικοπή κατά μέσο όρο φθάνει το 9%» ισχυρίζεται η υπουργός και τονίζει ότι «με τη θέσπιση της οροφής του 18% διασφαλίστηκαν από τις περικοπές και εκείνοι που λαμβάνουν υψηλές συντάξεις και έχουν «προσωπική διαφορά» που ανέρχεται σήμερα ακόμη και στο 40%».
Ωστόσο κινδυνεύει η κατώτατη των συνταξιούχων του πρώην ΤΕΒΕ που ελάμβαναν την προσαύξηση των 220 ευρώ και η προσωπική τους διαφορά ενδέχεται να φθάσει το 40%. Αυτοί, παρ’ ότι χαμηλοσυνταξιούχοι, θα υποστούν την περικοπή, μέχρι το όριο του 18%.
Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου, έχει ξεκινήσει ο επανυπολογισμός των συντάξεων (βρισκόμαστε στο 50% των χορηγούμενων συντάξεων), ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί ως τον Σεπτέμβριο του 2017. Αφορά 2,6 εκατομμύρια κύριες συντάξεις. Τυχόν διαφορές με το προηγούμενο ύψος της σύνταξης θα διατηρούνται –για τους παλαιούς συνταξιούχους –ως «προσωπική διαφορά» σε διαφορετικό «κουτάκι» στο εκκαθαριστικό σημείωμα της σύνταξης. Η «προσωπική διαφορά», δηλαδή η διαφορά μεταξύ του παλαιού και του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, είναι το τμήμα της σύνταξης που θα περικοπεί από το 2019.
Στους χαμένους των επερχόμενων μέτρων συγκαταλέγονται οι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν συνταξιοδοτηθεί με 35ετία, οι ένστολοι, οι γιατροί του ΕΣΥ, οι πανεπιστημιακοί,καθώς έχουν αρκετά μεγάλο ποσό προσωπικής διαφοράς, ενώ από τους μισθωτούς μεγάλοι χαμένοι εκτιμάται ότι θα είναι οι συνταξιούχοι με πλήρη σύνταξη, υψηλόμισθοι, που αποχώρησαν με μεγάλα χρονικά διαστήματα ασφάλισης.
2010-2019: το χρονικό
Η κρίση της ελληνικής οικονομίας –πέραν των άλλων –καταδίκασε τις συντάξεις σε…«περικοπές διαρκείας», οι οποίες ξεκίνησαν το 2010 και θα συνεχιστούν –τουλάχιστον –ως και το 2019. Το μαρτύριο των συνταξιούχων μπροστά στα ΑΤΜ περιλαμβάνει 23 μειώσεις συντάξεων –από το 2010 και εντεύθεν –τις οποίες συγκέντρωσε και αποτίμησε σε απώλειες άνω των 50 δισ. ευρώ το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων.
Ακολουθεί ο χάρτης των 23 μνημονιακών περικοπών στις συντάξεις:
1 Η περικοπή των δώρων, της 13ης και της 14ης κύριας σύνταξης (2010).
2 Ολοι οι συνταξιούχοι (2011) κάτω των 60 ετών –ανάλογα με τα ποσά των συντάξεων που ελάμβαναν –υπέστησαν μειώσεις από 6% ως 10%.
3 Επιβλήθηκε (2011) ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από 3% ως 13% (κλιμακωτά) για ποσά συντάξεων από 1.400 ευρώ και άνω.
4 Περικοπές στις κύριες συντάξεις των νέων συνταξιούχων το 2011.
5 Αναδρομικά, από τον Ιανουάριο του 2012, επιβλήθηκαν νέες μειώσεις σε όσες είχαν απομείνει «υψηλές», για παράδειγμα μειώσεις ως 12% υπέστησαν όσες ήταν άνω των 1.300 ευρώ.
6 Μείωση (2012) στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, δηλαδή στο σύνολο της σύνταξης.
7 Οριζόντιες μειώσεις κατά 5,2% σε όλες τις επικουρικές το 2014.
8 Μειώθηκαν οι κατώτατες συντάξεις σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
9 Μειώθηκαν τα ποσά των πρόωρων συντάξεων κατά 10% για τους συνταξιούχους ιδιωτικού τομέα.
10 Μειώνονται σε 250.000 συνταξιούχους ως και 40% οι επικουρικές.
11 Κατάργηση ΕΚΑΣ σε σχεδόν 160.000 χαμηλοσυνταξιούχους.
12 Μειώσεις ως και 45% στα μερίσματα ΜΤΠΥ.
13 Ολοι οι νέοι συνταξιούχοι θα λάβουν συντάξεις μικρότερες κατά 30% –τουλάχιστον –λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού (νόμος Κατρούγκαλου).
14 Επιβολή «πλαφόν» 2.000 ευρώ για την ατομική σύνταξη (άθροισμα μιας κύριας και μιας επικουρικής σύνταξης) και 3.000 ευρώ (άθροισμα πολλών κύριων συντάξεων και πολλών επικουρικών συντάξεων).
15 Αυστηρότερα κριτήρια στις συντάξεις χηρείας.
16 Περικοπή κατά 60% στις συντάξεις όσων εργάζονται παραλλήλως.
17 Μειώσεις σε όσους συνταξιοδοτούνται πρόωρα.
18 Περικοπές 15%-20% στα εφάπαξ.
19 Δραματική μείωση των νέων αναπηρικών συντάξεων (από Μάιο του 2016).
20 Αύξηση της εισφοράς σε όλες τις κύριες συντάξεις υπέρ της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ) από 4% σε 6%.
21 Εισφορά 6% σε όλες τις επικουρικές συντάξεις υπέρ της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ).
22 Εισφορά 14% επί του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος 650.000 αγροτών.
23 Νέες περικοπές ως 18% για κύριες και επικουρικές καταβαλλόμενες συντάξεις από το 2019.
Τι αλλάζει στην αγορά εργασίας
Καμία αλλαγή στο καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας δεν θα επέλθει ως το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Η άρση της επεκτασιμότητας και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης των συλλογικών συμβάσεων θα παραμείνουν. Οι θεσμοί επέμειναν και επέβαλαν ότι ως το τέλος του προγράμματος θα συνεχίσουν να ισχύουν όσα αποφασίστηκαν με τα προηγούμενα μνημόνια. Ως εκ τούτου δεν επέρχεται καμία αλλαγή στο υφιστάμενο – όπως διαμορφώθηκε το 2012 – καθεστώς των συμβάσεων.
Η επιστροφή της επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων και της αρχής «της ευνοϊκότερης ρύθμισης» τοποθετείται μετά τη λήξη του προγράμματος (η κυβέρνηση την τοποθετεί τον Σεπτέμβριο του 2018).
Για τις ομαδικές απολύσεις, προβλέπεται η κατάργηση της προέγκρισης, όχι μόνο για τον εκάστοτε υπουργό Εργασίας (υπουργικό βέτο), αλλά και για το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), το οποίο πλέον θα ελέγχει το «σύννομο» της διαδικασίας. Το όριο των ομαδικών απολύσεων δεν αλλάζει, δηλαδή παραμένει στους 6 εργαζομένους για επιχειρήσεις με 20 ως 150 εργαζομένους και στο 5% του προσωπικού μηνιαίως με όριο τους 30 εργαζομένους για επιχειρήσεις με προσωπικό 150 εργαζομένους και άνω.
Ο εργοδότης υποχρεούται να κάνει διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων για τουλάχιστον 30 ημέρες. Στη συνέχεια οφείλει να καταθέσει στον ΟΑΕΔ λίστα με τους απολυμένους και να υιοθετήσει σχέδιο μέσω του οποίου θα εφαρμοστούν ορισμένα κοινωνικά μέτρα, η εκπαίδευση ή και επαναπρόσληψη ορισμένων εκ των απολυθέντων. Eπίσης δεν προβλέπεται θέσπιση του λοκ άουτ.
Ανοιχτά παραμένουν τα θέματα των αλλαγών του συνδικαλιστικού νόμου, αλλά και της αναθεώρησης του ισχύοντος καθεστώτος της διαιτησίας.
Οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο θα αφορούν τον τρόπο κήρυξης της απεργίας (50% + 1 της γενικής συνέλευσης) στα πρωτοβάθμια σωματεία, αλλά και την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών. Δηλαδή τον περιορισμό του αριθμού των συνδικαλιστικών αδειών που προβλέπει ο νόμος 1264/1982, όπως και την αναθεώρηση των λόγων απόλυσης των συνδικαλιστών, με τη διεύρυνση της λίστας που προβλέπει ο σχετικός νόμος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
