Ονειρικές ενατενίσεις

Δημήτρης Χιλλ
Γκεμπελία. Αναμνήσεις από την έρημο του Σινά
Εκδόσεις Αγρα,
σελ. 43, τιμή 7,90 ευρώ

Ο Δημήτρης Χιλλ γεννήθηκε το 1975 στην Καλαμάτα και από το 2006 ζει στη Μάνη όπου εργάζεται ως κατασκευαστής παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Σε ηλικία δώδεκα ετών ταξίδεψε στο όρος Σινά, γνωρίζοντας εκ του σύνεγγυς τη ζωή των Βεδουίνων, τους οποίους εν συνεχεία συναναστράφηκε επί μία δεκαετία. Η Γκεμπελία είναι το πρώτο πεζό του (έχει γράψει και μία ποιητική συλλογή) και αποτελεί μια πυκνή αφήγηση της παραμονής του στο Σινά. Δεν πρόκειται εν τούτοις για μια συνεκτική εξιστόρηση των ημερών του στον θεοβάδιστο τόπο αλλά για ένα αποσπασματικό σύνολο εικόνων από τις ώρες της συντροφιάς με τους Βεδουίνους: ώρες μακράς περιπλάνησης με τις καμήλες, διανυκτέρευσης κάτω από τον έναστρο ουρανό και ονειρικής ενατένισης στο αχανές τοπίο της ερήμου.

Αποφεύγοντας την οποιαδήποτε σχοινοτενή περιγραφή και περιορίζοντας τον λόγο του μόνο σε όσα είναι απαραίτητα προκειμένου να προκύψει η ερημική ατμόσφαιρα του τοπίου του (ένα υποβλητικό σύμπλεγμα γύμνιας και αφαίρεσης), ο Χιλλ δεν βλέπει τον άλλο εξωτερικά, όπως το κάνουν (ή μάλλον το έκαναν) οι περιηγητές με την αποθησαυριστική τους κουλτούρα. Εκείνο που προέχει εδώ δεν είναι η κοινωνία και ο πολιτισμός των Βεδουίνων αλλά η εν θερμώ, σχεδόν σωματική επαφή με τον τρόπο της ζωής τους. Εχοντας θητεύσει εξ απαλών ονύχων κοντά τους, ο αφηγητής δεν μπορεί να τους κοιτάξει ανθρωπολογικά, όπως κοιτάζει ένας εκ συστήματος ταξιδιώτης ή ένας κοινωνικός επιστήμονας τους ανθρώπους του τόπου που έχει επισκεφθεί.

Η ματιά του Χιλλ είναι η ματιά ενός ξένου παρατηρητή που έχει ενσωματωθεί στον βίο των ντόπιων και θα πρέπει σταδιακά να εξοικειωθεί με όλες τις καθημερινές τους ανάγκες. Το πρώτο στο οποίο επιβάλλεται από αυτή την άποψη να προσαρμοστεί ο ξένος είναι το αναντικατάστατο μέσον μετακίνησης των νομάδων, η καμήλα. Χωρίς την καμήλα κανένας δεν γίνεται να πάει πουθενά: όποια κι αν είναι τα σουσούμια της, όσο κι αν τον δυσκολεύουν ή τον καθυστερούν οι ιδιοτροπίες της στις διαδρομές της ερήμου. Κι ύστερα έρχεται η ίδια η έρημος: η μάχη για την εξασφάλιση του νερού, ο αγώνας με το λιγοστό φαγητό, η αντιμετώπιση της μεσημεριανής ζέστης και της νυχτερινής παγωνιάς, η συνειδητοποίηση πως τα πάντα, από τα σπίτια μέχρι τις περιφράξεις των χωραφιών, φτιάχνονται μόνο με τα υλικά που προσφέρει η περιβάλλουσα φύση. Δεν θα λείψουν ωστόσο από μια τέτοια γραμμή και κάποια κοινωνικά στοιχεία, όπως η άτυχη μοίρα των γυναικών που είναι υποχρεωμένες να υποστούν την πιο άδικη και σκληρή μεταχείριση. Κατά τα άλλα, η εμπειρική και βιωματική βάση της αφήγησης του Χιλλ είναι τόσο ισχυρή ώστε ακόμη κι όταν φτάνουν με τους συντρόφους του στον χώρο της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης (δεν κατονομάζεται), το μοναδικό που ανεβαίνει στην επιφάνεια είναι οι μέριμνες της καθημερινότητας.

Η Γκεμπελία εκπροσωπεί έναν ανυποχώρητα εμπράγματο κόσμο που θα αναζητήσει κάποια στιγμή, χάρη στις ιστορίες τις οποίες διηγούνται οι Βεδουίνοι στον αφηγητή ή εξαιτίας ορισμένων περιστατικών τα οποία συμβαίνουν στον ίδιο, και μιαν υπερβατική έξοδο, αγγίζοντας τις παρυφές του φανταστικού. Μια προσεκτικά κατορθωμένη ισορροπία σε ένα ούτως ή άλλως αξιανάγνωστο και πολύ διαβαστερό κείμενο.