Αίμα, φόβος και τρόμος

Jo Nesbo
Η δίψα
Μετάφραση Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη,
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2017
σελ. 664, τιμή 18,80 ευρώ

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιου Νέσμπο μπορούμε να πούμε πως συνοψίζει τις λογοτεχνικές ιδέες και τις εμμονές του τις οποίες συναντούμε στα προηγούμενα έργα του, εκείνες που τον έκαναν δημοφιλή σε όλον τον κόσμο, όπου οι πωλήσεις των βιβλίων του έχουν ξεπεράσει τα 33.000.000 αντίτυπα. Εδώ, ο διάσημος ήρωάς του, ο εκκεντρικός, μοναχικός και πρώην αλκοολικός αστυνομικός Χάρι Χόλε, εγκαταλείπει τη θέση του καθηγητή στην Αστυνομική Ακαδημία και επιστρέφει στην ενεργό δράση, δηλαδή στην εξιχνίαση ειδεχθών εγκλημάτων –ο προϊστάμενός του τον θεωρεί ως τον μόνο που μπορεί να ανακαλύψει έναν πανέξυπνο κατά συρροήν δολοφόνο. Ολα αρχίζουν έναν Σεπτέμβριο στο Οσλο, όταν το σκοτάδι επιστρέφει, έχουν τελειώσει οι ενοχλητικές καλοκαιρινές νύχτες, ο αέρας μυρίζει βροχή και η πόλη γίνεται πάλι μελαγχολική, Είναι η εποχή που βγαίνουν από το καβούκι τους, σαν βρικόλακες, οι ψυχοπαθείς, οι διαταραγμένοι και οι σεξομανείς, χαμένα κορμιά που κολλούν σαν τσιμπούρια στις μοναχικές γυναίκες, προσδοκώντας ένα γρήγορο πήδημα.

Είναι η εποχή που ορισμένες γυναίκες, επιτυχημένες κατά τα άλλα, αντί να βρίσκουν τον ερωτικό τους σύντροφο στη δουλειά, στο γυμναστήριο, στα μπαρ, στις βιβλιοθήκες, τον ψάχνουν στο Διαδίκτυο σε σάιτ γνωριμιών. Σε ένα τέτοιο σάιτ η ωραία Ελίζε, δικηγόρος θυμάτων βιασμού, γνωρίζει έναν άντρα, τον συναντάει σε μπαρ κι όταν γυρνάει σπίτι της δολοφονείται από άλλον άντρα με τατουάζ, ο οποίος τη δαγκώνει στον λαιμό με σιδερομασέλα και της πίνει το αίμα. Προτού δολοφονηθεί, η Ελίζε σκέφτεται πως στα εγκλήματα σεξουαλικής φύσεως οι γυναίκες έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άντρες να δολοφονηθούν, αυτός ήταν ο λόγος που άλλαξε τις κλειδαριές κι έβαλε συναγερμό στο νέο της διαμέρισμα. Ο Χάρι Χόλε που ζει ευτυχισμένος με τη γυναίκα του, τη Ράκελ (έχει έναν γιο, τον Ολεγκ, που σπουδάζει στην Αστυνομική Ακαδημία), διακεκριμένη δικηγόρο, τίθεται επί τα ίχνη του δολοφόνου, αλλά σύντομα κι άλλη γυναίκα δολοφονείται κι έπειτα κι άλλη. Ο φόβος κι ο τρόμος εξαπλώνονται στο Οσλο.

Παράλληλα με τη δράση του Χάρι Χόλε και των συναδέλφων του –ορισμένοι απατούν τις γυναίκες τους -, παρακολουθούμε τις κινήσεις του ψυχοπαθούς, που ενίοτε φοράει στολή, ο οποίος εκτιμά ότι οι δολοφονίες του έχουν καλλιτεχνική αξία. Γιατί άραγε πίνει αίμα; Νομίζει ότι παίρνει δύναμη ή μήπως είναι βαμπιριστής; Μαθαίνουμε πως πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, μεγάλωσε χωρίς πατέρα, θεωρεί ότι δεν είναι τρελός κι ας έχει περάσει από ψυχιατρικά ιδρύματα κι από τη φυλακή απ’ όπου δραπέτευσε. Είναι τόση η αυτοπεποίθησή του που τολμάει να τηλεφωνεί σε δημοσιογράφο, διαμαρτυρόμενος για τον τρόπο που ο Τύπος καλύπτει την περίπτωσή του –ορισμένες λεπτομέρειες του έργου μου, λέει, έχουν περάσει απαρατήρητες. Στη συνέχεια, τα πράγματα αλλάζουν δραματικά, καθώς στόχος του δολοφόνου είναι τώρα ο Χόλε που από κυνηγός γίνεται θήραμα.

Ο Γιου Νέσμπο (Οσλο, 1969) που σπούδασε οικονομικά και έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος, στο βιβλίο τούτο παραθέτει ως τριτοπρόσωπος αφηγητής τις σκέψεις του για ποικίλα θέματα. Επί παραδείγματι, δίνει μια απάντηση για το τι σημαίνει ευτυχία. Για τους ερευνητές, διαβάζουμε, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που είναι κομβικά για να νιώσει κάποιος ευτυχία, ένα από αυτά είναι κι ο καλός γάμος. Μόνο που η ευτυχία είναι σαν να πατάς σε εύθραυστο πάγο –μπορεί να σπάσει ο πάγος και να πέσεις μέσα. Επίσης, μιλάει για την ηθική. Διά στόματος ενός φυλακισμένου, μαθαίνουμε πως οι άνθρωποι κατασκευάζουμε θεωρίες περί ελεύθερης επιλογής, ενώ η ηθική δεν είναι ούτε πανανθρώπινη ούτε αιώνια, είναι κάτι ευέλικτο και προσαρμόσιμο, σχετίζεται με τι χρειάζεται η κοινωνία κάθε εποχή.

Σίγουρα, το Οσλο δεν είναι Λονδίνο, Σικάγο, Νέα Υόρκη, μεγαλουπόλεις όπου ελλοχεύουν παντοειδείς κίνδυνοι για γυναίκες και άντρες. Οπως μας λέει ο συγγραφέας, το Οσλο είναι ήρεμο και ασφαλές, μια μικρή πόλη, όπου οι κάτοικοι συναντιούνται στον δρόμο τυχαία. Οσο για τη Νορβηγία, προσθέτει, είναι φιλήσυχη. Από χώρα ψαράδων και αγροτών, χάρη στο πετρέλαιο που ανακαλύφθηκε στην περιοχή, έγινε πλούσια και εισάγει τα βασικά προϊόντα που χρειάζεται από άλλες αγροτικές χώρες, ενώ πολλά από τα άνεργα παιδιά της κάθονται σπίτι βλέποντας ταινίες, ξεκοκαλίζονας τα κρατικά επιδόματα. Επίσης, μας πληροφορεί, στην εγκληματολογική ιστορία δεν έχει υπάρξει ούτε ένας Σκανδιναβός κατά συρροήν δολοφόνος που έπινε αίμα.

Δροσερό ανάγνωσμα

Η Δίψα με τον ψυχοπαθή βαμπιριστή, τις ερωτομανείς γυναίκες, τους αντιπαθητικούς αστυνομικούς, τους μουσουλμάνους μετανάστες, τους τοκογλύφους, τους ζόρικους δημοσιογράφους, μα κυρίως τον ατρόμητο και άτρωτο Χάρι Χόλε, είναι χορταστικό βιβλίο. Θα ενθουσιάσει τους πολυπληθείς θαυμαστές και τις θαυμάστριες του συγγραφέα – πάνω από χίλια πεντακόσια άτομα πήγαν να τον δουν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Σεπτέμβριο του 2015. Είναι μια ιστορία με δράση, με σασπένς, με μεγάλες ανατροπές πριν από το τέλος, με συμπαθητικούς ενήλικους ήρωες και ηρωίδες, μα και με εφήβους, όπως η Αουρόρα, η κόρη ενός ψυχολόγου, φίλου και συνεργάτη του ήρωα, η οποία κινδυνεύει από τον δολοφόνο.

Κλείνοντας το βιβλίο, ο εθισμένος στα μυθιστορήματα του Νέσμπο αναγνώστης μένει με ένα αίσθημα πλήρωσης, όχι μόνο επειδή ο Χάρι Χόλε κατάφερε πάλι να νικήσει τον κακό και όλους τους κακούς της ιστορίας, αλλά κυρίως γιατί όσα διάβασε τον κράτησαν σε εγρήγορση επί ώρες, ή επί μέρες, και του πρόσφεραν ψυχαγωγία, παρά τους σκοτωμούς, την ψυχοπάθεια, τη σκοτεινή άβυσσο του ανθρώπινου μυαλού. Ο Γιου Νέσμπο μπορεί να μη νοιάζεται για τις κοινωνικές αντιθέσεις και την κρίση που βιώνουν ορισμένα στρώματα της κοινωνίας αλλά ξέρει να προσφέρει εύπεπτα και δροσερά αναγνωστικά εδέσματα.