Σε αδιέξοδο η Βενεζουέλα

Μεταξύ μιας ατέρμονης κρίσης και μιας εκκωφαντικής κατάρρευσης βρίσκεται εδώ και καιρό η Βενεζουέλα. Την τελευταία τριετία η οικονομία της χώρας με τα μεγαλύτερα καταγεγραμμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο κατακρημνίστηκε στην ύφεση, με τις ελλείψεις σε βασικά αγαθά και τον υπερπληθωρισμό να γονατίζουν την πλειονότητα των 30 εκατ. κατοίκων της. Η διαρκώς αυξανόμενη κοινωνική δυσφορία μεταξύ των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης αλλά και των «Τσαβίστας» επέφεραν βαθιά πολιτική και κοινωνική αστάθεια, με αποτέλεσμα, σήμερα, τα όποια απομεινάρια μιας από τιςγηραιότερεςδημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής να έχουν εξαλειφθεί, αφήνοντας τη θέση τους σε ένα αυταρχικό καθεστώς.

Επειτα από τρεις εβδομάδες μαζικών διαδηλώσεων κατά αλλά και υπέρ της κυβέρνησης που κόστισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 26 ανθρώπους, η κρατική βία εξακολουθεί να κυριαρχεί, ενώ ομάδες της αντιπολίτευσης απαντούν πλέον με την ίδια ένταση στις επιθέσεις οργανώσεωνεπαγρύπνησης που πρόσκεινται στον Νικολάς Μαδούρο. Το αδιέξοδο μοιάζει να είναι αξεπέραστο και όλοιφοβούνται ότι η βία θα κλιμακωθεί περαιτέρω.

Αφορμή για την κορύφωση των εντάσεων στάθηκε η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να πάρει υπό τον έλεγχό του τις εξουσίες της Εθνοσυνέλευσης όπου κυριαρχεί η αντιπολίτευση. Η ανάκληση της απόφασης δεν ήταν αρκετή για τον κατευνασμό τωνΒενεζουελάνων,με τους αντιφρονούντες να απαιτούν την άμεση προσφυγή στις κάλπες –εφέτος, και όχι το 2018, όπως είναι προγραμματισμένο. Περισσότερο λάδι στη φωτιά έριξε ο 15ετής, έπειτα από σχετική απόφαση, αποκλεισμός από την πολιτική του πρώην υποψηφίου για την προεδρία και ηγέτη της αντιπολίτευσηςΕνρίκεΚαπρίλες. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, οΜαδούροτάχτηκε υπέρ της επανέναρξης των συνομιλιών και της διεξαγωγής εκλογών. Οχι όμως προεδρικών, αλλά δημοτικών και περιφερειακών, για την ανάδειξη δημάρχων και κυβερνητών.

Αποτελεί γεγονός ότι ο άνθρωπος που ο Τσάβες επέλεξε για διάδοχό του έχει απογοητεύσει τουςΒενεζουελάνους. Σήμερα, στη χώρα που κάποτε ήταν η πλουσιότερη στη Λατινική Αμερική, περισσότερα από τέσσερα στα πέντε νοικοκυριά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ποσοστό διπλάσιο από τότε που οΜαδούροανέλαβε την εξουσία. Και καθώς η οικονομία συνεχίζει την καθοδική της πορεία, διαβρώνεται επικίνδυνα και η δημοκρατία, με την κυβέρνηση να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη στρατιωτική ισχύ και τη θεσμική καταστολή για τη διατήρηση μιας εξαιρετικά εύθραυστης σταθερότητας.

Παρά την αδιαμφισβήτητη πόλωση, όλοι όσοι διαμαρτύρονται κατά της κυβέρνησης δενπρόσκεινταιαπαραίτητα στην αντιπολίτευση. Οπως ακριβώς και οι υποστηρικτές του καθεστώτος δεν είναι όλοι φανατικοί «Τσαβίστας» ή οπαδοί τουΜαδούρο. Οι περισσότεροιΒενεζουελάνοιαπλά φοβούνται την αναρχία και το χάος που ενδεχομένως θα ακολουθήσουν μετά την πτώση του.

Τζούλια Μπάξτον: «Κατέληξε μια εξαιρετικά ανελεύθερη χώρα»
«Οσον αφορά το κράτος δικαίου, την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, τον διαχωρισμό των εξουσιών, οι επιδόσεις της χώρας έχουν επιδεινωθεί σημαντικά».

Η Τζούλια Μπάξτον, καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής στο CEU της Βουδαπέστης (πρόκειται για το Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, αυτό που θέλει να σφραγίσει ο ΒίκτορΟρμπάν), δηλώνει ξεκάθαρα στο «Βήμα» ότι η Βενεζουέλα κατέληξε να είναι μια «εξαιρετικά ανελεύθερη χώρα».

Αλλά υποστηρίζει ότι για την πολιτική και θεσμική κυριαρχία τουτσαβισμού φταίει και η αντιπολίτευση. Επιλέγοντας να υπονομεύσει την επιτυχημένη έως ένα σημείο ΜπολιβαριανήΕπανάσταση (1998-2013) του Τσάβες, με απόπειρες πραξικοπημάτων και γενικές απεργίες καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, οδήγησε την κυβέρνηση στο να προβεί σε εκκαθαρίσεις στον στρατό, στη δικαστική εξουσία και στην εθνική πετρελαϊκή εταιρεία (PDVSA), καλύπτοντας τα κενά με δικούς της ανθρώπους.

«Για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στο μέλλον, η αντιπολίτευση πρέπει να δεσμευτεί ότι δεν θα εφαρμόσει τις ίδιες πρακτικές σε περίπτωση που αναλάβει την εξουσία στις προγραμματισμένες προεδρικές εκλογές τον Δεκέμβριο του 2018» επισημαίνει. «Η ρητορική της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας είναι εκδικητική, αφορά διώξεις και αντίποινα, δίχως να υπάρχει καμία ιδέα για τη στελέχωση ενόςμετα-μπολιβαριανούκράτους, δίχως κανένα πρόγραμμα διακυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα δεν καταφέρνει να κερδίσει τους αποξενωμένους αξιωματούχους του καθεστώτος και τους πρώην υποστηρικτές του Τσάβες που θεωρούν πως η κυβέρνηση Μαδούρο είναι ανίκανη και διεφθαρμένη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 50% του εκλογικού σώματος δεν υποστηρίζει ούτε την κυβέρνηση ούτε την αντιπολίτευση. Πέτυχαν μια σημαντική νίκη, κερδίζοντας την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές του 2015 –γεγονός που καθαυτό αποδεικνύει ότι κάποια δημοκρατικά στοιχεία παραμένουν ζωντανά. Αλλά αξιοποίησαν λανθασμένα την επιτυχία τους για να ρίξουν την κυβέρνηση και να μπλοκάρουν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της, αντί να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες των ανθρώπων για την ανασφάλεια, τη βία, τις ελλείψεις σε βασικά αγαθά και την ανεργία» καταλήγει.

Αγώνας για επιβίωση στο Καράκας

Το Καράκας είναι μια πόλη διχοτομημένη όπου εκτυλίσσονται δύο διαφορετικές πραγματικότητες.
Στην παραγκούπολη Πετάρε, μια από τις φτωχότερες και πιο επικίνδυνες γειτονιές της χώρας, οι κάτοικοι σχηματίζουν καθημερινά τεράστιες ουρές έξω από μανάβικα, παντοπωλεία και υπεραγορές με άδεια ράφια, ελπίζοντας πως θα βρουν λίγα φρούτα και λαχανικά και θα καταφέρουν να πιάσουν στα χέρια τους τα τέσσερα πακέτα ρύζι και ζάχαρη που δικαιούται ο καθένας, καθώς και μερικά μπουκάλια λάδι.

Ενα πακέτο ρύζι σήμερα κοστίζει περίπου ένα δολάριο, αναφέρει η «El Pais», αλλά είναι σχεδόν βέβαιο πως λόγω των συνεχιζόμενων ταραχών η τιμή του θα εκτοξευτεί εξαιτίας της δράσης των μαυραγοριτών. Η πετρελαιοπαραγωγός Βενεζουέλα κατέληξε έρμαιο ενός αχαλίνωτου πληθωρισμού, με το ΔΝΤ να εκτιμά πως οι αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων θα είναι μεγαλύτερες του 1.700% τα επόμενα δύο χρόνια.

Τους τελευταίους 12 μήνες η χώρα βρίσκεται στη δίνη μιας πρωτοφανούς κρίσης: ανεξέλεγκτη βία με καθημερινές δολοφονίες και απαγωγές, χειμαζόμενη οικονομία και εκατομμύρια άνθρωποι να στερούνται τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους, μωρά παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα και την έλλειψη βασικών φαρμάκων, την ώρα που η αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού παίρνει απειλητικές διαστάσεις.

Στην κοντινή Λας Μερσέδες, ωστόσο, την εμπορική και πανάκριβη, απλησίαστη για τις μάζες, συνοικία του Καράκας, τα καταστήματα στα πολυτελή εμπορικά κέντρα προσφέρουν ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η ευρωπαϊκή μόδα σε τιμές τριπλάσιες από τον μέσο μηνιαίο μισθό, που είναι χαμηλότερος από 10 ευρώ.

Η κυβέρνηση αποπειράθηκε να συνδράμει τους εξαθλιωμένους Βενεζουελάνους μέσω της δημιουργίας ενός δικτύου «τοπικών επιτροπών προμήθειας και παραγωγής» που παρέχουν βασικά προϊόντα, όπως αλεύρι και γάλα σε σκόνη. Η αντιπολίτευση κάνει λόγο για στυγνό εκβιασμό, κατηγορώντας τον Μαδούρο ότι στόχος του είναι να δημιουργήσει σχέσεις απόλυτης εξάρτησης μεταξύ των πολιτών και του κράτους. Ενα παρόμοιο δίκτυο κέντρων υγείας που στήθηκε από τον Τσάβες με την αρωγή της Κούβας εξακολουθεί να λειτουργεί αλλά έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από την τρομακτική βία: πέρυσι οι δολοφονίες ξεπέρασαν τις 28.000.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ