Μαθαίνοντας ταμπουρά

Ο ταμπουράς είναι όργανο με μεγάλη ιστορία. Εγχορδο, με μακρύ «χέρι», θεωρείται απόγονος της αρχαιοελληνικής πανδούρας και πρόγονος πανομοιότυπων λαούτων, όπως το τουρκικό σάζι. Υπήρξε δημοφιλές όργανο μουσικής στα βυζαντινά χρόνια και μάλιστα αναφέρεται στο βυζαντινό έπος του Διγενή Ακρίτα: ο ήρωας παίζει ένα θαμπούρι που είναι μια μεσαιωνική μορφή ταμπουρά.

Με τίτλο «Παραδοσιακό ηχόχρωμα – Μέθοδος διδασκαλίας εκμάθησης ταμπουρά με χρήση του Αριθμητικού Τροπικού Συστήματος», το πρώτο βιβλίο του πατρινού μουσικού-εκπαιδευτικού Νεκτάριου Πιτσιούγκα, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάρτιο, απευθύνεται κυρίως σε όσους επιθυμούν να εντρυφήσουν στη διδασκαλία αυτού του ιδιαίτερου ελληνικού οργάνου.

Ωστόσο, αυτή η ξεχωριστή μέθοδος διδασκαλίας και εκμάθησης ταμπουρά, που περιέχει 65 παραδοσιακά τραγούδια κατά επίπεδο δυσκολίας, μπορεί τελικά να αφορά και οργανοπαίκτες άλλων μουσικών οργάνων, όπως το μαντολίνο, η κιθάρα και το μπουζούκι. Ανάμεσα στα παραδοσιακά τραγούδια που περιλαμβάνει η μέθοδος θα βρούμε τα «Κάτω στη Ρόιδο» (Μπαϊντούσκα Θράκης), «Μες του Μαγιού τις μυρωδιές» (Πεντοζάλης), «Ο Μάραντον» (Διπάτ Πόντου), «Πιρπιρούνα» (Μαντηλάτος Θράκης), «Ενα νερό, κυρα-Βαγγελιώ» (Καλαματιανός Πανελλήνιος), «Λεμονάκι μυρωδάτο» (Καλαματιανός Αττικής), «Μάνα μου, τα κλεφτόπουλα» (Καλαματιανός Πανελλήνιος) και «Η περπερούνα» (Καλαματιανός Αιανής Κοζάνης).

Οπως μαθαίνουμε, ο δάσκαλος του ταμπουρά, αφού διδάξει στον μαθητή του τα προκαταρκτικά (σωστό πιάσιμο του οργάνου, σωστή θέση σώματος με το όργανο κ.ο.κ.), προχωρεί σε ασκήσεις για εκμάθηση και κίνηση της πένας και των ανοικτών χορδών. Εν συνεχεία, διδάσκει την κλίμακα Ραστ Ντο ή, σε αντιπαραβολή με τη Βυζαντινή Μουσική, τη φυσική διατονική κλίμακα στον πλάγιο του τετάρτου Νη μέσα από διάφορες ασκήσεις, τις οποίες παραθέτει πριν από τα τραγούδια. Τέλος, παρατίθενται τρεις εκκλησιαστικοί ύμνοι των Χριστουγέννων σε ευρωπαϊκή και βυζαντινή σημειογραφία. Για τη βυζαντινή γραφή των ύμνων χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα «Η Βυζαντινή Μουσική Γραφή», που έχει δημιουργήσει μέσω του προγράμματος Finale.

«Οταν ο μαθητής αποκτήσει μια καλή σχέση με το όργανο, μπορεί να αρχίσει να διδάσκεται τα τραγούδια με τη σειρά» λέει ο συγγραφέας, που είναι 47 ετών και διδάσκει βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική ταμπουρά στο Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο των Πατρών. Επίσης, επί 27 έτη ο κ. Πιτσιούγκας ψάλλει διορισμένος σε εκκλησίες της Πάτρας ως πρωτοψάλτης και λαμπαδάριος και εφέτος τον Απρίλιο διορίζεται δεξιός ιεροψάλτης του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Ζαρουχλεΐκων.

Τα Χριστούγεννα του 2003 ο Ν. Πιτσιούγκας κυκλοφόρησε σε 5.500 αντίτυπα ψηφιακό δίσκο CD με βυζαντινούς ύμνους των Χριστουγέννων και οργανικούς ύμνους με ταμπουρά και βιολί, με τη χορωδία και το οργανικό σύνολο «Βυζαντινό ηχόχρωμα». Το CD διανεμήθηκε δωρεάν μέσω της πατρινής εφημερίδας «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ».

Ο συγγραφέας και μουσικός διατηρεί την ηλεκτρονική ιστοσελίδα «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΗΧΟΧΡΩΜΑ» με την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.ixoxroma.gr η οποία έχει βυζαντινό μουσικό περιεχόμενο. Εκεί οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ακούσουν τους ύμνους με ταμπουρά και βιολί.