Η επανάσταση των παραγωγών

Αθόρυβα, εν μέσω κρίσης, στην Ελλάδα ξεκίνησε και συνεχίζεται με θεαματικά αποτελέσματα μια εντυπωσιακή αλλαγή στην πρωτογενή παραγωγή και στη μεταποίηση του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα. Με το μοντέλο των υπερεπιδοτήσεων να εξαντλείται και να χρεοκοπεί, το ένστικτο αυτοσυντήρησης μιας μερίδας της κοινωνίας την οδήγησε σε σύγχρονους τρόπους παραγωγής και μεταποίησης με στόχο τα διακεκριμένα προϊόντα που κατακτούν πιο εύκολα τις αγορές του εξωτερικού και πετυχαίνουν καλύτερες τιμές. Ανθρωποι ανήσυχοι, επιστήμονες με ανοικτούς ορίζοντες επέστρεψαν στα πατρογονικά κτήματα και συχνά αποτέλεσαν το παράδειγμα για τη μεγάλη στροφή. Εχω την τύχη να γνωρίζω εκατοντάδες, παθιασμένους με τη δουλειά τους, που με μόνο διαβατήριο την ποιότητα κατάφεραν να διαβούν πόρτες που κάποτε ήταν ερμητικά κλειστές για τα ελληνικά προϊόντα, όπως αυτή των «Harrods» και δεκάδων άλλων απαιτητικών αγορών.

Ποια είναι όμως τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της μικρής επανάστασης; Πρώτον: όλοι αποδέχονται ότι το μοντέλο του αγρότη-κτηνοτρόφου που είναι ταυτοχρόνως επιχειρηματίας είναι αυτό που εξασφαλίζει τα μεγαλύτερα εισοδήματα.

Δεύτερον: για την Ελλάδα των μικρών εκτάσεων αλλά της θαυμαστής βιοποικιλότητας η λύση είναι μόνο τα ποιοτικά, ξεχωριστά, επώνυμα προϊόντα, τόσο για την εσωτερική αγορά όσο και για τις εξαγωγές. Αυτά πετυχαίνουν τις υψηλότερες τιμές.

Τρίτον: ένας νέος τύπος συνεταιρισμού, με καθαρά επιχειρηματικά κριτήρια, άνοιξε καινούργιους δρόμους στην παραγωγή και στο εμπόριο. Αγρότες, κτηνοτρόφοι και τυροκόμοι σε όλη την Ελλάδα επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας, συσκευάζουν, μεταποιούν και εμπορεύονται τα προϊόντα τους οι ίδιοι μέσω του συνεταιρισμού, με θαυμαστά αποτελέσματα.

Τέταρτον: ακόμη και η πιο μικρή μονάδα νέου τύπου έχει στόχο μέρος της παραγωγής να εξάγεται.

Πέμπτον: όλοι πλέον αντιλαμβάνονται ότι διακεκριμένη παραγωγή από το καφενείο και από ανειδίκευτους εργάτες δεν γίνεται. Για να σαρώνεις τα βραβεία στους μεγαλύτερους διαγωνισμούς του κόσμου, με το λάδι, το κρασί ή το τυρί σου, πρέπει να συνεργάζεσαι στενά με επιστήμονες ειδικούς του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου. Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο πρωτοστατεί σε πολλά θαύματα που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια.

Εκτον: συσκευασία, ετικέτα και γενικότερα οι νόμοι του μάρκετινγκ εφαρμόστηκαν αλλάζοντας εντυπωσιακά την εικόνα των προϊόντων.

Τέλος, ίσως το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι οι άνθρωποι που πρωταγωνιστούν στη νέα εποχή είναι επιτέλους υπερήφανοι για τα προϊόντα τους!

Ενα μικρό παράδειγμα της αλλαγής που έχει συντελεστεί έχει να κάνει με το μέλι. Πριν από λίγα χρόνια αμφιβάλλω εάν ξέραμε άλλο εκτός από το θυμαρίσιο. Σήμερα παράγουμε θαυμάσια μέλια από ρείκι, ελάτη, άνθη, καστανιά, πεύκη, φασκόμηλο κ.ά. Το ενδιαφέρον είναι ότι τον χορό της εξειδίκευσης άνοιξαν οι μικροί παραγωγοί αλλά τώρα έχουν παρασύρει και τις μεγάλες εταιρείες που μπαίνουν σιγά-σιγά στις ιδιαίτερες ποικιλίες. Η αγορά λειτουργεί και η ποιότητα, η καινοτομία ανταμείβονται.

Και μερικά στοιχεία για τους δύσπιστους: Για το 2016, μετά από δεκαετίες, οι εξαγωγές ελληνικών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων υπερτερούν των εισαγωγών! Επί έξι συνεχόμενα χρόνια καταγράφεται άνοδος εξαγωγών της τάξης του 7,6% ετησίως. Κατά 193% αυξήθηκαν οι εξαγωγές του σκληρού σταριού το 2016 σε σχέση με το 2015, ενώ ακόμη και τα πορτοκάλια που κάποτε θάβαμε είχαν για το ίδιο διάστημα αύξηση 59,3%.

Σε όλους τους τομείς της οικονομίας, χωρίς αγκυλώσεις, με λιγότερο κράτος, στέρεο σχέδιο και πίστη στις δημιουργικές μας δυνατότητες, μπορούμε να αλλάξουμε το μοντέλο. Να γυρίσουμε το παιχνίδι.