«Δουνκέρκη»: Το θαύμα της επιβίωσης

Οδιάλογος με τον οποίο κλείνει το επίσημο και ομολογουμένως άκρως ελκυστικό τρέιλερ της τελευταίας, πολλά υποσχόμενης κινηματογραφικής δημιουργίας του Κρίστοφερ Νόλαν μάς προδιαθέτει αμέσως για μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες του ερχόμενου καλοκαιριού –ίσως και των τελευταίων ετών. Ο διάλογος λαμβάνει χώρα στη Δουνκέρκη της Βόρειας Γαλλίας ανάμεσα σε έναν υψηλόβαθμο αξιωματικό του Βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού (Κένεθ Μπράνα) και έναν αξιωματικό του Πεζικού. Μιλούν ενώ βλέπουν την πατρίδα να περιμένει απέναντι. Τόσο μακριά, τόσο κοντά…

Το 1940, η Δουνκέρκη αποτέλεσε το σκηνικό μιας από τις πιο σκληρές αλλά και τις πιο κρίσιμες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, η επιχείρηση σωτηρίας εκατοντάδων στρατιωτών των Συμμαχικών Δυνάμεων με τη μεταφορά τους στην Αγγλία, γνωστή και ως «Operation Dynamo», στέφθηκε από τέτοια επιτυχία που ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Γουίνστον Τσόρτσιλ την αποκάλεσε «θαύμα», το «Θαύμα της Δουνκέρκης». Μέσα σε μόλις δέκα ημέρες, από τα τέλη Μαΐου μέχρι τις αρχές Ιουνίου του 1940 (συγκεκριμένα, το διάστημα 26/05-04/06), περί τους 400.000 στρατιώτες των Συμμαχικών Δυνάμεων, νικημένοι, αποκλεισμένοι και ασφυκτικά περικυκλωμένοι από τους Γερμανούς στο Στενό της Μάγχης, στο βορειότερο λιμάνι της Γαλλίας, κατάφεραν να διαφύγουν προς τη Μεγάλη Βρετανία μέσω θαλάσσης. Tην ευθύνη της επιχείρησης είχε ο βρετανός απόστρατος επιτελάρχης του μητροπολιτικού στόλου Μπέρτραμ Ράμσεϊ, ο οποίος είχε ανακληθεί στην ενεργό υπηρεσία το 1939, με το ξέσπασμα του Πολέμου, με τον βαθμό του υποναύαρχου. Ακόμη και μια τόσο επιτυχημένη επιχείρηση, βέβαια, δεν θα μπορούσε να στεφθεί από απόλυτη επιτυχία. Περίπου 338.000 στρατιώτες των Συμμάχων κατάφεραν να επιβιώσουν, αλλά σχεδόν 90.000 είτε σκοτώθηκαν είτε αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς και φυλακίστηκαν.

«Η ελπίδα είναι όπλο», «Η επιβίωση είναι νίκη» διαβάζουμε στα μότο της «Δουνκέρκης» του Κρίστοφερ Νόλαν, ο οποίος για πρώτη φορά καταπιάνεται με τη μεταφορά ιστορικών γεγονότων στη μεγάλη οθόνη –όλες οι μέχρι σήμερα δημιουργίες του σκηνοθέτη του «Interstellar», του «Inception» και των τριών ταινιών «Batman» υπήρξαν προϊόντα μυθοπλασίας. Για ό,τι περισσότερο σχετικό με την ταινία, στην οποία συμπρωταγωνιστούν ο Τόμας Χάρντι, ο Κίλιαν Μέρφι, ο βραβευμένος με Οσκαρ Μαρκ Ράιλανς και ένα ποπ είδωλο, ο νεαρός μουσικός και τραγουδιστής Χάρι Στάιλς, θα χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι τις 24 Ιουλίου, ημερομηνία πρεμιέρας της «Δουνκέρκης» στη χώρα μας. Για να πάρουμε ωστόσο μια πρώτη γεύση, η Tanweer, εταιρεία διανομής της ταινίας στην Ελλάδα, διέθεσε κατ’ αποκλειστικότητα στο BΗΜΑgazino φωτογραφίες για έντυπη χρήση τις οποίες και παρουσιάζουμε εδώ.

Από τα όσα έχει μέχρι σήμερα δηλώσει ο σκηνοθέτης –που είναι και ο αποκλειστικός σεναριογράφος της «Δουνκέρκης» – μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ο Νόλαν δεν θέλησε να δουλέψει παραδοσιακά το σενάριο αφηγούμενος την ιστορία καθενός από τους τρεις βασικούς ήρωες της ταινίας (ένας στρατιώτης από κάθε Σώμα Πολέμου –Αεροπορία, Πεζικό, Ναυτικό). Για την ακρίβεια, η συγγραφή του σεναρίου φαίνεται ότι υπήρξε αρκετά περίπλοκη διαδικασία για πρακτικούς κυρίως λόγους: ο χρόνος για την Επιχείρηση Dynamo στη Δουνκέρκη λειτούργησε διαφορετικά για τα τρία Σώματα Πολέμου. Ο Στρατός Ξηράς χρειάστηκε να περιμένει μία ολόκληρη εβδομάδα στις γαλλικές ακτές, για το Ναυτικό η όλη ιστορία ήταν υπόθεση μιας ημέρας, ενώ για τους πιλότους των αεροσκαφών μία ώρα ήταν υπεραρκετή.

«Το γεγονός ότι ο θεατής θα συμπάσχει με τους ήρωες της ταινίας δεν έχει καμία σχέση με την ίδια την ιστορία αυτών των ηρώων» δήλωσε ο Νόλαν. «Το πρόβλημα δεν είναι το ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, το ποιοι υποκρίνονται ότι είναι ή το από πού έρχεται ο καθένας. Η μόνη ερώτηση που με ενδιέφερε ήταν: Θα καταφέρουν να επιβιώσουν; Ή θα σκοτωθούν από την επόμενη βόμβα; Ή θα συγκρουστούν με κάποιο καράβι ενώ διασχίζουν τη Μάγχη;».

Γνωρίζοντας την αγάπη του Κρίστοφερ Νόλαν για το παραδοσιακό φιλμ και την «οργανική», χειροποίητη, κινηματογράφηση, κάτι που επίσης θα πρέπει να περιμένουμε από τη «Δουνκέρκη», είναι ελάχιστη έως μηδενική η χρήση ψηφιακών οπτικών εφέ CGI. Προκειμένου να πετύχει την καλύτερη ποιότητα στην εικόνα, ο Νόλαν γύρισε την ταινία σε φορμά 15/70 mm IMAX film και Super Panavision 65 mm (το αποτέλεσμα έχει την αύρα του παλαιού σινεμασκόπ). Μάλιστα, η «Δουνκέρκη» είναι η τρίτη ταινία μέσα στην τελευταία δεκαετία φτιαγμένη έτσι ώστε να παιχτεί αρχικώς σε αίθουσες που είναι σε θέση να φιλοξενήσουν κόπια 70 mm, όπως συνέβη με τους «Μισητούς οκτώ» του Κουέντιν Ταραντίνο και το «The Μaster» του Πολ Τόμας Αντερσον. Η αντίσταση του Νόλαν προς το ψηφιακό σινεμά αποδεικνύεται και από το ότι βρήκε και χρησιμοποίησε αυθεντικά πολεμικά αεροσκάφη της εποχής για τις σκηνές μάχης της ταινίας, που φυσικά δεν θα είναι λίγες. Σε λίγους μήνες θα ξέρουμε αν ο Νόλαν κατάφερε το δικό του Θαύμα της Δουνκέρκης.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 15 Απριλίου 2017.