Επέστρεψε η πατρινή μπίρα Μάμος

Η ελληνική ιστορία της μπίρας είναι –περίπου –μια «οικογενειακή υπόθεση». Τουλάχιστον ως το 1964, όταν δημιουργήθηκε η Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ανιχνεύονται οι πρώτες συγγενικές σχέσεις μεταξύ της οικογένειας Φιξ, που πρωταγωνίστησε για περίπου έναν αιώνα στην ελληνική αγορά της μπίρας, και της πατρινής οικογένειας Μάμου –με σημαντική επιχειρηματική παρουσία για αρκετές δεκαετίες.

Παράλληλα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η οικογένεια Φιξ κατόρθωσε και συνέδεσε μετοχικά τις μεγάλες ζυθοποιίες μαζί της –από αυτές δηλαδή που κινδύνευε στο πεδίο του ανταγωνισμού –εξασφαλίζοντας έτσι την κυριαρχία της για περίπου έναν αιώνα.

Η πρόσφατη συνεργασία μεταξύ της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας ΑΕ και της οικογένειας Μάμου, που αφορά την επανακυκλοφορία των εμπορικών σημάτων της δεύτερης, μετά από 41 χρόνια που αυτά αποσύρθηκαν από την αγορά, επαναφέρει στο προσκήνιο την επιχειρηματική ιστορία μιας οικογένειας που δέσποσε όχι μόνο στην ανθούσα πατρινή βιομηχανία των παλιών χρόνων, αλλά και στην αθηναϊκή αγορά με διάφορες άλλες δραστηριότητες.

Ο Λορέντζος Μάμος δημιούργησε το πρώτο ζυθοποιείο-ζυθοπωλείο στην Πάτρα το 1876. Οντας ο ίδιος γαμπρός του Ιωάννη Φιξ –σε δεύτερο γάμο -, με την παρότρυνση και την υποστήριξη της συζύγου του Ελίζας και του πεθερού του αποφάσισε να ασχοληθεί εκτός από την αμαξοποιία, που ήταν η βασική του επιχειρηματική δραστηριότητα, και με τη ζυθοποιία.

Το 1876 ίδρυσε το πρώτο χειροκίνητο ζυθοποιείο-ζυθοπωλείο της οικογένειας στην Πάτρα. Λίγο αργότερα το έκλεισε για να μετακομίσει στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με την αμαξοποιία στις επόμενες δεκαετίες.

Το 1898 σε συνεργασία με τον Γεώργιο Λίβερτ ιδρύουν και λειτουργούν ένα εργοστάσιο ζυθοποιίας-παγοποιίας μαζί με ζυθοπωλείο στην οδό Νεοφύτου Βάμβα στο Κολωνάκι που το ονόμασαν «Γαμβρίνος» και την ίδια χρονιά στη διεθνή έκθεση της Πράγας βραβεύεται το ζυθοεργοστάσιο Λ. Μάμου – Γ. Λίβερτ με το «χρυσούν βραβείον», όπως και στη Διεθνή Εκθεση της Τεργέστης. Τρία χρόνια αργότερα, το 1901, ο Λορέντζος Μάμος ανοίγει νέο ζυθοποιείο στα Ιλίσια, στην Αθήνα. Το 1903 στη Διεθνή Εκθεση Αθηνών αποσπά ακόμη ένα βραβείο και αποσπά τον τίτλο του «προμηθευτού της Α. Μ. του Βασιλέως» και τον επόμενο χρόνο κάνει την πρώτη του εξαγωγή στη Σμύρνη.

Αλλά το 1906 ο ανταγωνισμός στον κλάδο της ζυθοποιίας έχει αγριέψει, Φιξ και Κλωναρίδης ανταγωνίζονται σκληρά για την επικράτησή τους στην αγορά. Και ο Μάμος αναγκάστηκε να αναστείλει τη ζυθοποίηση, αφού δεν ήταν διατεθειμένος να τους παρακολουθήσει στον ανταγωνισμό. Οπως λέει ο κ. Παναγής Μάμος, «έναν ανταγωνισμό εξοντωτικό, αφού είχαν φτάσει να πωλούν τον παραγόμενο από αυτά ζύθο στους ζυθοπώλες κάτω του κόστους παραγωγής και διάθεσής του».

Ομως τον επόμενο χρόνο ο γιος του Λορέντζου, ο Πέτρος Μάμος, συζητεί με τον Σταφιδεμπορικό Οίκο Αμβουργερ για να ιδρύσουν από κοινού στην Πάτρα Ζυθοποιείο και Παγοποιείο. Η εταιρεία Πατραϊκό Εργοστάσιο Ζυθοποιίας και Παγοποιίας ΜΑΜΟΣ & ΣΙΑ δημιουργήθηκε πριν από τα τέλη του 1907 και τα εγκαίνια του νέου εργοστασίου έγιναν τον Νοέμβριο του 1909. Τον επόμενο χρόνο έγιναν οι πρώτες εξαγωγές στη Γερμανία από τον οίκο Αμβουργερ – την μπίρα Μάμος απολάμβανε και o γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος ο Β’στη διάρκεια των διακοπών του στην Κέρκυρα.

Το 1912 ο οίκος Αμβουργερ πτωχεύει και η εταιρεία περνά στον έλεγχο του Πέτρου Μάμου. Ως την εκδήλωση της Μεγάλης Υφεσης η πατρινή ζυθοποιία βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, όπως λέει ο κ. Μάμος, βρίσκει τη Ζυθοποιία Μάμος σε μια φάση υλοποίησηςενός νέου μεγάλου επενδυτικού προγράμματος επέκτασης των βιομηχανοστασίων της και ανανέωσης του χρησιμοποιούμενου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού με στόχο την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας και παραγωγικότητας.

Μέρος του επενδυτικού προγράμματος χρηματοδοτείτο μέσω δανεισμού από εμπορικές τράπεζες. Η ζήτηση του προϊόντος μειώνεται και τα τραπεζικά επιτόκια αυξάνονται. Για να επιβιώσει η επιχείρηση το 1930 ο Πέτρος Μάμος μετατρέπει την επιχείρηση από Προσωπική Εταιρεία σε Ανώνυμη Εταιρεία και κάνει μέτοχο τον Κάρολο Ιωάννου Φιξ με ποσοστό 48%.

Η συνέχεια, λέει ο κ. Μάμος, «απέδειξε ότι η επιλογή του αυτή ήταν η λιγότερο ενδεδειγμένη και επιτυχής μεταξύ όλων των άλλων υπαρχουσών εναλλακτικών επιλογών που προσφέρονταν για την εταιρεία».

Η αναστολή παραγωγής

Εκείνη την εποχή η οικογένεια Φιξ έχει κυριαρχήσει στην ελληνική αγορά της μπίρας. Το 1926, πριν ακόμη από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, η εταιρεία Φιξ αποκτά τη ζυθοποιία Ολυμπος – Νάουσα στη Θεσσαλονίκη –η ζυθοποιία Ολυμπος δημιουργήθηκε το 1912 και ανήκε στουςΦερνάντε Αλλατίνη,ΜισραχήκαιΦερνάντεζκαι το άλλο ζυθοποιείο, η Νάουσα, δημιουργήθηκε το 1916 και ανήκε στους αδελφούς Γεωργιάδη. Τα δύο αυτά ζυθοποιεία το 1920 ενώθηκαν δημιουργώντας την εταιρεία Ηνωμένα Ζυθοποιεία Ολυμπος – Νάουσα.

Η Φιξ εξαγόρασε τα Ηνωμένα Ζυθοποιεία Ολυμπος – Νάουσα και οι πρώην ιδιοκτήτες τους πήραν μετοχές της. Παράλληλα ο «πόλεμος» μεταξύ Φιξ και Κλωναρίδη στις αρχές του 20ού αιώνα στην αγορά της Αθήνας κατέληξε το 1930 και αυτή στα χέρια της οικογένειας Φιξ και οι πρώην ιδιοκτήτες της γίνονται και αυτοί μέτοχοί της.

Το 1941 εισέρχεται στην επιχείρηση ο γιος του Πέτρου, Λορέντζος Μάμος, αλλά αρχίζει η Κατοχή και το εργοστάσιο επιτάσσεται. Το 1950 η επιχείρηση επαναλειτουργεί και η «Μπύρα Μάμος» επανακτάτην προτίμηση των καταναλωτών και έτσι σημαντικότμήμα της ελληνικής αγοράς ζύθου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, την εποχή της βιομηχανικής ανασυγκρότησης της χώρας, αποφασίζεται η υλοποίηση νέου φιλόδοξου επενδυτικού προγράμματος εκσυγχρονισμού και επέκτασης των παραγωγικών εγκαταστάσεων του κλάδου Ζυθοποιίας. Και τον επόμενο χρόνο η εταιρεία εισέρχεται στον κλάδο των αναψυκτικών.

Η τελευταία φάση της δραστηριότητας της οικογένειας Μάμου στην αγορά της μπίρας διατηρείται ως το 1976. Η αγορά έχει αλλάξει δραματικά, ο οξύς ανταγωνισμός «οδηγούσε σε συνεχή παραβίαση των κανόνων υγιούς ανταγωνισμού» λέει ο κ. Μάμος. Και τότε επρόκειτο να εισέλθουν στην αγορά οι πολυεθνικές εταιρείες Loewenbraeu και Carlsberg και ως εκ τούτου τα πράγματα γίνονταν ακόμη πιο δύσκολα. Εκείνη τη χρονιά η οικογένεια Μάμου απεφάσισε να αναστείλει την παραγωγική της δραστηριότητα.

Τα σήματα πέρασαν στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία

Η οικογένεια Μάμου παραχώρησε προσφάτως τα σήματα της «Μπύρας Μάμος» στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ και ήδη έχει κυκλοφορήσει στην αγορά της Πάτρας σε μορφή draft, στα καταστήματα της πόλης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εντός των επόμενων ημερών πρόκειται να κυκλοφορήσει σε φιάλη και κουτί και ως το τέλος του χρόνου θα έχει τοποθετηθεί σε όλη την αγορά της Πελοποννήσου.

Στα τέλη του 2017 πρόκειται να τοποθετηθεί στα σουπερμάρκετ και τον επόμενο χρόνο θα έχει πλήρη πανελλαδική διανομή. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η κίνηση της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας ΑΕ (Heineken) είναι απάντηση – έστω και καθυστερημένη – στην εξαγορά της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, στην οποία ανήκει η Fix, από τον όμιλο Carlsberg.