Εφιάλτης για τις τράπεζες το «σκάσιμο» ρυθμισμένων δανείων

Με τις μηχανές των ρυθμίσεων και των νομικών ενεργειών… στο φουλ, οι τράπεζες θα επιδιώξουν στο δεύτερο εξάμηνο του 2017 να καλύψουν το χαμένο έδαφος των δύο πρώτων τριμήνων της χρονιάς στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων. Τραπεζικοί κύκλοι κάνουν λόγο για αγώνα «ζωής ή θανάτου», καθώς τα μεγέθη της εφετινής χρήσης θα χρησιμοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για την αξιολόγηση της κεφαλαιακής επάρκειας του συστήματος το φθινόπωρο του 2018.

Οι τραπεζικές διοικήσεις θα επιχειρήσουν μέσω της στρατηγικής που έχουν εκπονήσει να αναδιαρθρώσουν έως και το τέλος του 2017 χορηγήσεις συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ και να ενισχύσουν τις εισπράξεις από τα αναδιαρθρωμένα δάνεια, ώστε να εισέλθουν στη χρονιά των stress tests με τους καλύτερους δυνατούς όρους.

Η επιτυχία των δράσεων που θα αναληφθούν προϋποθέτει το κλείσιμο της αξιολόγησης μέχρι το τέλος Μαΐου και την ψήφιση από τη Βουλή όλων των νομοσχεδίων που αφορούν τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων (ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, εξωδικαστικός συμβιβασμός, νομική κάλυψη τραπεζικών στελεχών).

Εάν οι στόχοι στα έσοδα δεν επιτευχθούν, οι τράπεζες έχουν έτοιμο plan Β, το οποίο θα αναγκαστούν να ενεργοποιήσουν, για να μην μείνουν πίσω στο χρονοδιάγραμμα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), για το οποίο έχουν δεσμευτεί στον εποπτικό βραχίονα της Ευρωτράπεζας, τον SSM. Το έκτακτο σχέδιό τους προβλέπει αύξηση των οριστικών διαγραφών και των πωλήσεων δανειακών χαρτοφυλακίων.

Πρόκειται για δράσεις με κόστος, που αναπόφευκτα θα πλήξουν τους δείκτες κεφαλαιακής τους επάρκειας, μειώνοντας τις… αντοχές τους στη δοκιμασία των stress tests και αυξάνοντας τον κίνδυνο να οδηγηθούν σε νέες αναγκαστικές αυξήσεις κεφαλαίου την επόμενη χρονιά. Πόσο πιθανό είναι ένα τέτοιο σενάριο; Οι επικεφαλής των τεσσάρων συστημικών ομίλων θεωρούν ότι εάν κερδηθεί εφέτος η μάχη με τα «κόκκινα» δάνεια, δεν θα υπάρξει πρόβλημα στις ασκήσεις αντοχής του 2018.

Αυξήθηκαν οι αθετήσεις

«Αν καταφέρουμε να περάσουμε τον κάβο των ελέγχων της ΕΚΤ του χρόνου, ο κίνδυνος για «κούρεμα» των καταθέσεων θα απομακρυνθεί, γεγονός που θα συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της εμπιστοσύνης και στην οριστική έξοδο από το καθεστώς των capital controls» σημειώνει με νόημα έμπειρο τραπεζικό στέλεχος.

Στην προσπάθεια αυτή πάντως μεγάλο «αγκάθι» παραμένει ο χαμηλός βαθμός βιωσιμότητας των ρυθμισμένων δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο α’ τρίμηνο του 2017 τα δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των τριών μηνών (NPLs) αυξήθηκαν κατά 1,5 δισ. ευρώ και την ίδια περίοδο τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) παρέμειναν αμετάβλητα. Η αύξηση των NPLs προήλθε κατά κύριο λόγο από το «σκάσιμο» ρυθμισμένων χορηγήσεων, γεγονός που ερμηνεύει τις προαναφερθείσες μεταβολές.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στις βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις που εξασφαλίζουν μειωμένες δόσεις για διάστημα έως και 2 έτη, περίπου 6 στις 10 δεν είναι επιτυχείς, καθώς οι οφειλέτες δεν καταφέρνουν να παραμείνουν συνεπείς για μεγάλο χρονικό διάστημα στην αποπληρωμή των νέων μειωμένων δόσεών τους. Στις μακροπρόθεσμες λύσεις, το ποσοστό της αθέτησης (re-default rate) μετά την αλλαγή των όρων δανεισμού είναι χαμηλότερο, φτάνοντας στο 40%.

Οπως αναφέρει επικεφαλής μονάδας διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων συστημικού ομίλου, «οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να μειωθούν αρκετά, τουλάχιστον στο 20% στα επόμενα τρίμηνα, εάν θέλουμε να πιάσουμε τους στόχους ανάκτησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων». Για τον λόγο αυτόν, σύμφωνα με τον ίδιο, το επόμενο διάστημα θα γίνει μεγάλη προσπάθεια για προώθηση ρυθμίσεων διάρκειας μεγαλύτερης των δύο ετών.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν θέσει ως στόχο μέχρι το 2019 την αύξηση των λύσεων μακροπρόθεσμου χαρακτήρα στο 27% – 61% (ανάλογα με την τράπεζα) επί του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων και ρυθμισμένων δανείων από 15% ως 19% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Με τον τρόπο αυτόν στοχεύουν να αυξήσουν τον αριθμό των δανειοληπτών που θα επιστρέψουν στη βιωσιμότητα και τελικά στην εξυπηρέτηση του δανείου τους.

Στο επίκεντρο των νομικών ενεργειών των τραπεζών θα βρεθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, αυτοί που έχουν τη δυνατότητα, αλλά επιλέγουν να μην πληρώνουν, αλλά και οι μη συνεργάσιμοι δανειολήπτες, όσοι δηλαδή δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των προηγούμενων μηνών για τακτοποίηση της οφειλής τους.

Εκτιμάται ότι οι «κόκκινοι» οφειλέτες που δεν εξυπηρετούν σκόπιμα τα δάνειά τους, αντιπροσωπεύουν το 20% των προβληματικών ανοιγμάτων των τραπεζών, ενώ 3 στους 10 δανειολήπτες παραμένουν… εξαφανισμένοι, παρά το γεγονός ότι έχουν λάβει ήδη τρεις επιστολές από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Στο πλαίσιο αυτό, τα νομικά τμήματα των τραπεζών θα επιταχύνουν τις διαδικασίες καταγγελίας των δανειακών συμβάσεων, με έμφαση στις παραπάνω δύο κατηγορίες δανειοληπτών, ώστε να τους φέρουν… προ των ευθυνών τους. Υπολογίζεται ότι μέχρι τις αρχές του 2018 θα κινηθούν νομικά εναντίον περίπου 300.000 οφειλετών, με στόχο σε πρώτη φάση να τους ασκήσουν πίεση, προκειμένου να εμφανιστούν για να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Οσοι παραμείνουν μη συνεργάσιμοι μετά από αυτήν, την τελευταία προειδοποίηση, θα κινδυνεύουν με απώλεια της περιουσίας τους, εφόσον φυσικά υπάρχουν στοιχεία στο όνομά τους.

Κάνουν bypass του εξωδικαστικού συμβιβασμoύ

Απευθείας με τους επιχειρηματίες πελάτες τους, παρακάμπτοντας τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, θα επιδιώξουν να διαπραγματευτούν οι τράπεζες, καθώς η εφαρμογή του νέου πλαισίου δεν αναμένεται σύντομα. Κι αυτό διότι η έναρξη λειτουργίας του προϋποθέτει τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή των αιτήσεων, η οποία ακόμη δεν έχει ξεκινήσει.

Τραπεζικοί κύκλοι δεν αποκλείουν να χρειαστούν ακόμη και 6 μήνες για την προετοιμασία της, με κίνδυνο μέχρι τότε να υπάρξει γενικευμένη στάση πληρωμών από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ηδη το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στην προσέγγιση των δανειοληπτών στην επιχειρηματική πίστη είναι μεγάλο, με τον συγκεκριμένο τομέα να εμφανίζει τις μεγαλύτερες αποκλίσεις σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί για ρυθμίσεις την εφετινή χρονιά.
Για τον λόγο αυτόν, οι τράπεζες θα προτρέψουν τους οφειλέτες να συνδιαλλαγούν άμεσα μαζί τους, επισημαίνοντας τους δρακόντειους ελέγχους περιουσιακής κατάστασης που συνεπάγεται η ένταξη στον εξωδικαστικό συμβιβασμό, αλλά και τη γραφειοκρατική διαδικασία που θα πρέπει να τηρηθεί, η οποία είναι χρονοβόρα.

Οπως τονίζουν τραπεζικές πηγές, το νέο καθεστώς καταλήγει σχεδόν αναπόφευκτα σε δικαστική κρίση, γεγονός που θα προσθέσει έναν σημαντικό αριθμό υποθέσεων στην ήδη βεβαρημένη Δικαιοσύνη. Σημειώνουν δε πως τα κριτήρια βάσει των οποίων θα ασκηθεί από τους δικαστές ο απαραίτητος έλεγχος είναι τόσο ασαφή που θα καθυστερούν ακόμη περισσότερο τη διαδικασία έκδοσης αποφάσεων.