«Η δημοτικότητα του Αλεξάνταρ Βούτσιτς δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί: όπως αποδεικνύει και το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης εβδομάδας, οι περισσότεροι Σέρβοι εξακολουθούν να είναι πιο ευτυχισμένοι με έναν «ισχυρό ηγέτη» που ξέρει πώς να κινείται έξυπνα μεταξύ Ανατολής και Δύσης» δηλώνει στο «Βήμα» η Τένα Πρέλετς, ερευνήτρια στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE) και στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, σχολιάζοντας την πρόσφατη εντυπωσιακή επικράτηση (με 55,2%) του σέρβου πρωθυπουργού (από το 2014) και στις προεδρικές εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα.
Την επομένη, ωστόσο, της νίκης του πρώην ακροδεξιού εθνικιστή, υπουργού κατά το παρελθόν του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο οποίος σήμερα παρουσιάζεται ως ένας φιλοευρωπαϊστής πολιτικός, χιλιάδες Σέρβοι, φοιτητές κυρίως, κατέλαβαν τους δρόμους του Βελιγραδίου και άλλων πόλεων της Σερβίας, απαιτώντας το «τέλος της δικτατορίας του Βούτσιτς». Και οι πορείες διαμαρτυρίας συνεχίστηκαν για πολλές ημέρες, με τον πρωθυπουργό (έως την 31η Μαΐου) και νέο πρόεδρο της χώρας να δηλώνει ατάραχος ότι «είναι δημοκρατικό δικαίωμα να διαδηλώνουν όσοι δυσαρεστήθηκαν από τη νίκη μου στις εκλογές».
Κατά πόσο όμως ο Βούτσιτς είναι ένας δημοκράτης πολιτικός; Και γιατί τόσο πολλοί στη Σερβία τον κατηγορούν για αυταρχικές τάσεις στη διακυβέρνηση της χώρας;
«Η σερβική κυβέρνηση βρισκόταν ήδη, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, κάτω από τον έλεγχο του Βούτσιτς, ενώ η επικράτησή του στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές σίγουρα εδραιώνει την κυριαρχία του στους θεσμούς της χώρας. Κατά τρόπο που δεν διαφέρει από τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Ρωσία το 2011-2012, όταν o πρωθυπουργός, τότε, Πούτιν κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, ο Βούτσιτς άλλαξε το αξίωμά του και αναμφίβολα θα πάρει μαζί του το κέντρο της εξουσίας (παρότι η Σερβία είναι επίσημα μια κοινοβουλευτική δημοκρατία), διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η πρωθυπουργία θα παραμείνει σε κάποιον βασικό σύμμαχό του» μας εξηγεί η Πρέλετς. Τονίζοντας ότι «αυτή δεν είναι και η μοναδική φορά που ένα τέτοιο «ροκέ» φορέων (για να το θέσω με σκακιστικούς όρους) έλαβε χώρα στην ευρύτερη περιοχή: ο Βούτσιτς θα μπορούσε σαφώς να έχει αντλήσει έμπνευση από το παιχνίδι του Μίλο Τζουκάνοβιτς στο Μαυροβούνιο και του Χασίμ Θάτσι στο Κοσσυφοπέδιο».
Οσον αφορά τον πιθανό αντίκτυπο των πολυήμερων συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας κατά του Βούτσιτς, η συνομιλήτριά μας εμφανίζεται μάλλον απαισιόδοξη.
«Αν πρόκειται να πάρουμε και άλλα μαθήματα από ό,τι συνέβη στη Ρωσία το 2012, όταν ένας σημαντικός αριθμός νέων Ρώσων στα αστικά κέντρα, κυρίως, κατέλαβαν τους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για την αυταρχική διακυβέρνηση, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι το σημερινό αυθόρμητο κίνημα διαμαρτυρίας στη Σερβία είναι απίθανο να διαρκέσει πολύ, εάν δεν διοχετευτεί σε ένα ισχυρό και ενιαίο πολιτικό μέτωπο».
Αλλά ούτε αυτό το ενδεχόμενο είναι πιθανό, κατά την Πρέλετς, καθώς «προς το παρόν, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης είναι ιδιαίτερα διχασμένοι και οι πιθανότητες να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική για τις εκλογικές αναμετρήσεις του επόμενου έτους (τοπικές, στην περιφέρεια του Βελιγραδίου, ίσως και βουλευτικές εκλογές) είναι μάλλον λίγες. Επιπλέον, ο αυστηρός έλεγχος που ασκεί ο Βούτσιτς στα κύρια μέσα μαζικής ενημέρωσης και στους θεσμούς, και η άτυπη κατανομή των πόρων, εξηγούν γιατί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τον επιλέγει ως πολιτικό ηγέτη του, αγνοώντας τις υπόλοιπες πολιτικές επιλογές: πολλοί σχεδόν αγνοούν την ύπαρξή τους».
Πώς αναμένεται, οπότε, να κινηθεί, ο Βούτσιτς κατά την επόμενη πενταετία, έως το 2022, διάστημα κατά το οποίο θα κρατάει, και μάλιστα σφιχτά όπως όλα δείχνουν, τα ηνία της Σερβίας;
«O Βούτσιτς είναι εξαιρετικός στο «να είναι και να κάνει τα πάντα για όλους», όπως σημείωσε σε πρόσφατο άρθρο του ο σέρβος δημοσιογράφος Ντέγιαν Αναστασίγεβιτς. Αναμφίβολα αυτό το παιχνίδι ισορροπίας θα συνεχιστεί. Η θέση του είναι πλέον φαινομενικά ακλόνητη. Τον συνεχάρη και η καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ και ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, δείχνοντας ότι τον στηρίζουν και εκείνοι, παράλληλα με την πλειοψηφία των Σέρβων» καταλήγει η Πρέλετς.
HeliosPlus
