Ποιοι θα πληρώσουν το ψαλίδι στις συντάξεις

Σε… ψαλίδισμα διαρκείας, έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, έχουν μπει οι συντάξεις, καθώς οι περικοπές που ξεκίνησαν το 2010 θα συνεχιστούν –τουλάχιστον –και το 2019. Το σοκ των συνταξιούχων μπροστά στα ΑΤΜ θα διαδέχεται το ένα το άλλο, χωρίς να είναι ορατό το «τέλος του μαρτυρίου».

Οι νέες περικοπές αφορούν τις «προσωπικές διαφορές», που θα προκύψουν με τον επανυπολογισμό των καταβαλλόμενων συντάξεων με στόχο την εξοικονόμηση συνταξιοδοτικής δαπάνης ύψους 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) από το 2019.

Η συμφωνία της Μάλτας αναμένεται να εξειδικευθεί γύρω από τον τρόπο και το εύρος εφαρμογής της, κατά τη διάρκεια των συναντήσεων των εκπροσώπων των θεσμών με τους υπουργούς της κυβέρνησης, τις επόμενες ημέρες στην Αθήνα.

Το σοκ των περικοπών της τρέχουσας περιόδου είναι τριπλό, καθώς οριστικοποιήθηκε ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων που θα δίδονται εφεξής και θα υπολείπονται κατά μέσο όρο κατά 20% από τις συντάξεις… προ Κατρούγκαλου.

Η περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» σε ακραίες περιπτώσεις ενδέχεται να φθάσει και σε μειώσεις και 40%. Οι περικοπές αναμένεται να γίνουν εφάπαξ από την 1.1.2019, ενώ απομένει να διευκρινισθεί κατά πόσο θα ισχύσουν από ένα ποσό σύνταξης και άνω.

Το τρίτο σοκ αφορά τις επικουρικές συντάξεις, τις οποίες η κυβέρνηση επιχειρεί να εντάξει στον λογαριασμό των περικοπών ύψους 1,8 δισ. ευρώ, προκειμένου να είναι μικρότερες οι μειώσεις των κύριων συντάξεων. Σημειωτέον ότι δεν έχουν περάσει ούτε έξι μήνες από το προηγούμενο «ψαλίδισμα» των επικουρικών συντάξεων, οι οποίες κινδυνεύουν να εξανεμισθούν πλήρως.

Ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει πως ως τον Σεπτέμβριο του 2017 θα πρέπει να επανυπολογιστούν 2,6 εκατομμύρια κύριες συντάξεις. Τυχόν διαφορές με το προηγούμενο ύψος της σύνταξης θα διατηρηθούν –για τους παλαιούς συνταξιούχους –ως «προσωπική διαφορά» σε διαφορετικό «κουτάκι» στο εκκαθαριστικό σημείωμα. Η «προσωπική διαφορά», δηλαδή η διαφορά μεταξύ του παλαιού και του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, είναι το τμήμα της σύνταξης που θα περικοπεί από το 2019.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι περικοπές θα αγγίξουν 1.400.000 συνταξιούχους και εφόσον κοπεί το σύνολο των διαφορών, οι μειώσεις θα κυμανθούν από 5 ευρώ και ενδέχεται να αγγίξουν τα 620 ευρώ.

Ωστόσο η κυβέρνηση προσπαθεί να θέσει «διαχωριστική γραμμή» στις συντάξεις 1.000 ή 1.200 ευρώ (άθροισμα κύριων και επικουρικών), ώστε να αποφύγει την «πλήρη κατάρρευση» των χαμηλότερων συντάξεων.

Στις συζητήσεις με τους θεσμούς, η κυβέρνηση αναμένεται να προτείνει οι μειώσεις για τις συντάξεις από 1.000 ή 1.200 ευρώ και άνω να φθάνουν στο 50% της προσωπικής διαφοράς, και να προέλθουν κατά 75% από την κύρια και 25% από την επικουρική σύνταξη.

Στις χαμηλότερες συντάξεις προτείνεται οι περικοπές της προσωπικής διαφοράς να κυμανθούν από 18% έως 25% και επίσης να κατανεμηθούν τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις. Πάντως για να βγει ο λογαριασμός των 1,8 δισ. ευρώ, οι μειώσεις αναμένεται να αγγίξουν και χαμηλές συντάξεις της τάξεως των 500 – 600 ευρώ.

Οι μεγάλοι χαμένοι από τον νέο τρόπο υπολογισμού

Οι πρώτοι που θα νιώσουν τα αποτελέσματα του νέου υπολογισμού είναι οι 60.000 ασφαλισμένοι που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης από τις 13 Μαΐου 2016 και η έκδοση της σύνταξής τους εκκρεμεί ως και σήμερα, καθώς δεν είχε αποσαφηνιστεί – μέσω εγκυκλίου – ο νέος υπολογισμός.

Η κυβέρνηση μετά το φιάσκο του Δείκτη Μεταβολής Μισθών τον αντικατέστησε με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ετσι ο υπολογισμός του ανταποδοτικού τμήματος των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται – ως το 2020 – αναπροσαρμόζοντας τις αποδοχές από το 2002 και εντεύθεν, με βάση τη μεταβολή του μέσου ετήσιου γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών γύρω από θέματα κοινωνικής ασφάλισης, οι μεγάλοι χαμένοι από τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης είναι οι ασφαλισμένοι στο πρώην ΤΕΒΕ και όσοι έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης σε οποιοδήποτε Ταμείο. Για παράδειγμα, ελεύθεροι επαγγελματίες με 35 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 1.322,01 ευρώ αντί σύνταξης 1.181,40 ευρώ θα λάβουν 880,01 ευρώ, δηλαδή μείωση κατά 301,39 ευρώ.
Δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 40 χρόνια υπηρεσία με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων θα ελάμβαναν σύνταξη κοντά στα 1.320 ευρώ ενώ πλέον θα λάβουν περίπου 215 ευρώ λιγότερα, ήτοι 1.105 ευρώ τον μήνα. Ακόμη και στην περίπτωση υπαλλήλου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με 35ετία στο Δημόσιο, ενώ με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού η σύνταξη ήταν 1.040,20 ευρώ, μετά τις αλλαγές ανέρχεται σε 855,80 ευρώ, ήτοι μειωμένη κατά 184,40 ευρώ.