«Βόμβα» χρέους 203 τρισ. ευρώ απειλεί τον πλανήτη

Κατά 69 τρισ. ευρώ ή κατά σχεδόν ένα παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε τα τελευταία εννέα χρόνια το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος του πλανήτη, με αποτέλεσμα ο κόσμος να κάθεται πλέον πάνω σε μια βόμβα χρέους που ανήλθε στο ιστορικό υψηλό των 203 τρισ. ευρώ.

Το 2007, προτού δηλαδή η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αρχίσει να ξεδιπλώνεται, το συνολικό παγκόσμιο χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία της McKinsey, ήταν 142 τρισ. δολάρια (140 τρισ. ευρω) ή το 269% του ΑΕΠ, ενώ στο τέλος του 2016, σύμφωνα με στοιχεία του IIF, καθώς ανήλθε σε 215 τρισ. δολάρια (203 δισ. ευρώ), αντιπροσωπεύει πλέον το 325% του συνδυασμένου ΑΕΠ (Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) του πλανήτη.

Καθώς από την κατάρρευση της Lehman Brothers το παγκόσμιο χρέος έχει αυξηθεί κατά 73 τρισ. δολάρια (69 τρισ. ευρώ), στην πραγματικότητα η παγκόσμια οικονομία δεν ανέκαμψε, απλώς χρησιμοποιήσαμε τη μελλοντική ανάπτυξη ως ενέχυρο, καθώς ουσιαστικά δανειστήκαμε από το μέλλον, υποστηρίζουν οι αναλυτές, εκτιμώντας πως το χρέος αντικατέστησε την παραγωγικότητα μαζί με έναν άνευ προηγουμένου όγκο «δωρεάν χρήματος» από τις κεντρικές τράπεζες που έφθασε τα 13 τρισ. δολάρια.

Ο κόσμος κάθεται σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) σε μια «βόμβα» χρεών, καθώς διατέθηκαν δισεκατομμύρια δολάρια και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με αποτέλεσμα το ιδιωτικό χρέος να μετατραπεί σε κρατικό, ενώ παρά τις πολιτικές λιτότητας τα κρατικά ελλείμματα συνέχισαν να αυξάνονται, συσσωρεύοντας νέο κρατικό χρέος.

Στην κορυφή της λίστας των πιο χρεωμένων κρατών του πλανήτη για το 2016 παραμένει η Ιαπωνία, με δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ 244% από 183% το 2007 (+33%), καθώς η χώρα ρίχνει χρήμα στην οικονομία για να βάλει τέλος στη στασιμότητα των τελευταίων 20 ετών.

Ωστόσο η Ιαπωνία δεν δέχεται πιέσεις από τις αγορές, καθώς το χρέος παραμένει εντός της ίδιας της χώρας, αφού η έκθεση σε ξένους επενδυτές είναι περιορισμένη. Ακολουθεί στη 2η θέση η Ελλάδα, το χρέος της οποίας κινείται στο 179% του ΑΕΠ από 107% του ΑΕΠ το 2007 (+68%). Για το 2006 οι προβλέψεις της Citi μιλούν για δημόσιο χρέος στο 178,5% του ΑΕΠ, έναντι 179,7% της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ, αλλά και 183,4% του ΑΕΠ του ΔΝΤ.

Στην 3η θέση βρέθηκε η Βενεζουέλα, το χρέος της οποίας μόλις το 2010 κινούνταν στο 35,1% του ΑΕΠ, για να εκτοξευθεί το 2016 στο 149% του ΑΕΠ, καθώς η οικονομία της χώρας κατέρρευσε.

Στην 4η θέση συναντάμε την Ιταλία με δημόσιο χρέος 133% του ΑΕΠ, από 103% το 2007 (+24%) και στην 5η θέση την Πορτογαλία με 130% του ΑΕΠ χρέος, έναντι 64% του ΑΕΠ το 2007 (+103%).

Οι ΗΠΑ από την οποία ξεκίνησε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση καταλαμβάνουν την 6η θέση με δημόσιο χρέος 108% του ΑΕΠ από μόλις 56% του ΑΕΠ το 2007 (+93%), ενώ ακολουθεί η Κύπρος με 107% του ΑΕΠ από 58% το 2007 (+84%), το Βέλγιομε 106% του ΑΕΠ από 84% το 2007 (+28%), η Ισπανία με 100% του ΑΕΠ από 36,3% το 2007 (175%), με τη Γαλλία να κλείνει το τοπ 10 με δημόσιο χρέος στο 98% του ΑΕΠ από 64% το 2007 (+53%).

Συνεχίζεται η μείωση των δανεικών

Από τα στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου προκύπτει πως το συνολικό χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες αυξήθηκε στα 160 τρισ. δολάρια το 2016 (151 τρισ. ευρώ), από 128 τρισ. δολάρια το 2006 και 56 τρισ. δολάρια το 1996, αντιπροσωπεύοντας το 390% του συνολικού ΑΕΠ των χωρών αυτών, ενώ το αντίστοιχο των αναδυομένων οικονομιών εκτινάχθηκε στα 56 τρισ. δολάρια πέρυσι (53 τρισ. ευρώ), από 16 τρισ. δολάρια πριν από μία δεκαετία και 7,4 τρισ. δολάρια πριν από 20 χρόνια φθάνοντας το 215% του ΑΕΠ τους. Η αύξηση κατά 32 τρισ. δολάρια στο κρατικό χρέος των ανεπτυγμένων οικονομιών ήταν απόρροια του διπλασιασμού την τελευταία δεκαετία του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ η Ιαπωνία και οι ανεπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη είδαν το κρατικό χρέος τους να αυξάνεται κατά περίπου 50%.

Κίνδυνοι

Η έκρηξη χρέους στον δυτικό κόσμο εντείνει πάντως τη διαδικασία της απομόχλευσης (μείωσης των δανεικών), κάτι που αυξάνει τους κινδύνους σχετικά με το ενδεχόμενο αντιστροφής της εύθραυστης ανάκαμψης των οικονομιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το χρέος του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριών και επιχειρήσεων) υποχωρεί σημαντικά και στις ισχυρές οικονομίες φθάνει ως το 30%.

Στις αναδυόμενες αγορές, οι εκδόσεις κρατικών και εταιρικών ομολόγων ήταν σχεδόν τριπλάσιες σε σχέση με το 2015. Καθώς μάλιστα εφέτος λήγουν ομόλογα αναδυομένων αγορών ύψους 1,1 τρισ. δολαρίων, η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ θα μπορούσε να επηρεάσει τις ομολογιακές εκδόσεις στις αγορές αυξάνοντας το κόστος δανεισμού σε τοπικό νόμισμα. Εξάλλου κατά την τελευταία δεκαετία οι αναδυόμενες αγορές έχουν εκδώσει χρέος 40 τρισ. δολαρίων, ενώ από το συνολικό εταιρικό και κρατικό χρέος τα 48,5 τρισ. δολάρια αφορούν εκδόσεις σε τοπικό νόμισμα.

Σχεδόν εννέα χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, που οδήγησε στη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Υφεση του 1929, και ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουνό χρεών που δημιουργούν νέους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, υπονομεύοντας την παγκόσμια οικονομία.