Ο θρίαμβος της «μίνι Μέρκελ»

«Μίνι Μέρκελ», ή ακόμα και «νέα Μέρκελ». Ετσι τη φωνάζουν γεμάτοι ενθουσιασμό οι γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες, που γνώρισαν μαζί της απρόσμενο θρίαμβο. Διότι η Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, δημοφιλέστατη πρωθυπουργός του κρατιδίου Ζάαρλαντ, στα σύνορα με τη Γαλλία, δεν σάρωσε απλώς στις τοπικές κάλπες την περασμένη Κυριακή. Χάρισε στο κόμμα της καγκελαρίου (CDU) μια πολύτιμη νίκη γοήτρου έξι μήνες πριν από τις κρίσιμες εθνικές εκλογές, υψώνοντας ανάχωμα στην άνοδο των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) του Μάρτιν Σουλτς.

Αν και είναι το δεύτερο μικρότερο σε πληθυσμό κρατίδιο, το Ζάαρλαντ είχε θεωρηθεί σημαντικό βαρόμετρο για το πού δείχνει η πολιτική πυξίδα της ευρωπαϊκής υπερδύναμης. Κάποιοι μάλιστα προέβλεπαν ότι μπορούσε να γίνει το πρώτο στην πρώην Δυτική Γερμανία που θα αποκτούσε αριστερό συνασπισμό στην εξουσία (SPD-Die Linke-Πράσινοι). Κάτι που το θεωρούσαν πρόκριμα για παρόμοια «κοκκινο-κόκκινη» κυβέρνηση στο Βερολίνο.

Φρούδες ελπίδες. Η 54χρονη Ανεγκρετ, έμπειρη συντηρητική πολιτικός στο στυλ της Ανγκελα Μέρκελ, αύξησε κατά 5 μονάδες τα ποσοστά της από το 2012, τερματίζοντας άνετα πρώτη με 40,4%. Οι Σοσιαλδημοκράτες διατήρησαν μετά βίας ένα 30,4%. Και το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς Die Linke, υπό την ηγεσία του βετεράνου «Κόκκινου» Οσκαρ Λαφοντέν (ο οποίος κατάγεται από το Ζάαρλαντ) πήρε 12,4%. Αλλά οι Πράσινοι καταποντίστηκαν, μένοντας εκτός τοπικής βουλής. Οπότε «αριστερή συμμαχία» αποκλείεται, και η Ανεγκρετ θα συνεχίσει να κυβερνάει σε «μεγάλο συνασπισμό» (CDU-SPD).

Φαβορί για τη διαδοχή

Ολοι μιλούν για προσωπική θρίαμβο της Ανεγκρετ στο Ζάαρλαντ, το οποίο γνώρισε οικονομική ανάκαμψη επί των ημερών της. Με οικονομία που βασιζόταν στα ανθρακωρυχεία, έχει κάνει στροφή στη βιομηχανία ανταλλακτικών και υψηλής τεχνολογίας, και είδε πτώση της ανεργίας στο 7%, επιτυχία που πιστώνεται στη δική της ηγεσία από το 2009.

Με κοντοκουρεμένα μαλλιά, και γυαλιά που δεν τα βγάζει ποτέ, η «νέα Μέρκελ» εμφανίζεται τώρα φαβορί ακόμη και για τη διαδοχή στην ηγεσία του CDU. Xτίζει εδώ και χρόνια προφίλ υπεύθυνης δεξιάς πολιτικού, που πιστεύει σε στιβαρά συντηρητικές αξίες. Γέννημα-θρέμμα του Ζάαρλαντ, πιστή ρωμαιοκαθολική, όπως η πλειοψηφία του πληθυσμού εκεί, σπούδασε Νομικά και μπήκε από μικρή στο κόμμα. Εγραψε ιστορία το 2000 ως η πρώτη γυναίκα υπουργός Εσωτερικών κρατιδίου στη Γερμανία.

Φιλελεύθερη στα οικονομικά και συντηρητική στα κοινωνικά ζητήματα, επιμένει πως χρειάζεται μείωση των συντελεστών φορολογίας για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, και αντιτίθεται, για λόγους αρχής, στις πολιτικές ενώσεις ομόφυλων ζευγαριών.

Προκάλεσε έντονη δημόσια συζήτηση επ’ αυτού, όταν είπε ότι «αν ανοίξουμε τον ορισμό του γάμου ώστε να γίνει μια μακροχρόνια υπεύθυνη ένωση μεταξύ ενηλίκων, τότε δεν μπορούμε να αποκλείσουμε άλλα αιτήματα. Οπως τους γάμους ανάμεσα σε περισσότερα από δύο άτομα, και την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, τριπλέτες ή κουαρτέτα».

Η ίδια είναι παντρεμένη από μικρή με έναν μηχανικό στα ορυχεία, με τον οποίον έχουν τρία παιδιά. Σε μια απόπειρα να φωτίσει την πιο ανθρώπινη πλευρά της αποκάλυψε, πριν από χρόνια σε μια από τις σπάνιες τέτοιες συνεντεύξεις ότι χαλαρώνει με… σκληρό ροκ (AC/DC). Α, είναι ένθερμη ευρωπαΐστρια, και λατρεύει τα γαλλικά που τα μιλάει σαν «δεύτερη μητρική γλώσσα», όπως λέει με νόημα.

Ακόμα και μετά την ομολογουμένως μεγάλη νίκη της στο Ζάαρλαντ, μόνο πέντε από τα 16 γερμανικά κρατίδια έχουν Χριστιανοδημοκράτες τοπικούς πρωθυπουργούς.

Τώρα όλοι περιμένουν τις δύο επόμενες εκλογές σε κρατίδια, τον Μάιο, που θα δείξουν το πολιτικό κλίμα στη Γερμανία πριν από τις ομοσπονδιακές κάλπες, στις 24 Σεπτεμβρίου. Τόσο το Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν στα βόρεια όσο και η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία στα δυτικά έχουν Σοσιαλδημοκράτες πρωθυπουργούς. Θεωρούνται «οχυρά» που δεν πρέπει να χάσει με τίποτα ο Σουλτς για να έχει σοβαρές ελπίδες να εκλεγεί καγκελάριος το φθινόπωρο.

Ούλριχ Μπρίκνερ: «Μην περιμένετε τέλος στη λιτότητα με τον Σουλτς»

«Εχουν βρει οι Σοσιαλδημοκράτες έναν νικητή στο πρόσωπο του Μάρτιν Σουλτς;» ρωτήσαμε τον Ούλριχ Μπρίκνερ, γερμανό καθηγητή Ευρωπαϊκών Σπουδών στην έδρα Ζαν Μονέ στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, στην Καλιφόρνια και στο Βερολίνο.

«Είναι πολύ νωρίς για να το πούμε αυτό. Είναι ένα νέο πρόσωπο στην εθνική πολιτική, και μετά από 12 χρόνια με τη Μέρκελ στην εξουσία, το νέο ασκεί μεγαλύτερη γοητεία από το παλιό, τουλάχιστον ως γενική τάση.

Ο Σουλτς έπεσε σαν αλεξιπτωτιστής από τις Βρυξέλλες, όπου θήτευσε ως ένας πολιτικός πρόεδρος της Ευρωβουλής. Από τότε που ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του για την καγκελαρία, το SPD κέρδισε 8-10 μονάδες στις προβλέψεις, και είδε τις μεγαλύτερες εγγραφές νέων μελών εδώ και δεκαετίες. Οπότε ναι, υπάρχει σαφώς ένα «φαινόμενο Σουλτς» και η κούρσα φαίνεται ανοιχτή».

Πόσο πιθανό είναι να εκθρονίσει τη Μέρκελ τον Σεπτέμβριο;
«Δεν θα στοιχημάτιζα χρήματα σε αυτό. Είναι βέβαιο ότι ο Σουλτς δεν θα κερδίσει απόλυτη πλειοψηφία. Ως εκ τούτου, χρειάζεται εταίρο. Φαίνεται ότι στους Γερμανούς δεν αρέσει η ιδέα ενός συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών / Αριστερών / Πρασίνων (ως έχουν αυτά τα κόμματα σήμερα). Μάλλον θα δούμε άλλον ένα «μεγάλο συνασπισμό» (CDU-SPD), που δεν θα είναι πολύ διαφορετικός αν το SPD πάρει το προβάδισμα».

Ποια είναι τα δυνατά σημεία του;
«Μέχρι στιγμής δεν βλέπω πολλά. Ο Σουλτς προσωποποιεί την πολιτική και μιλάει πολύ για πράγματα που θέλει να ακούσει ο κόσμος, χωρίς να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες (π.χ. για κοινωνική δικαιοσύνη). Ομως, η γερμανική μεσαία τάξη και οι συνταξιούχοι τα πάνε καλά. Ετσι, δεν μπορεί να ενεργοποιήσει τα συναισθήματα των χαμένων της παγκοσμιοποίησης για να κερδίσει τις εκλογές. Ο ίδιος εμφανίζεται ως ένας αυθεντικός τύπος που πολιτικά δεν έχει κάνει τίποτε κακό. Δεν έχει εθνική εμπειρία (ήταν πρώην δήμαρχος και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου). Κάτι που είναι προσόν, ιδιαίτερα τώρα που αυξάνονται στη Γερμανία κινήματα πολιτών που νοιάζονται για την Ευρώπη (π.χ. πορείες του Παλμού της Ευρώπης)».

Τι θα σήμαινε ενδεχόμενη νίκη του για την ΕΕ; Στροφή μακριά από τη λιτότητα, ή συνέχιση της ίδιας πολιτικής;
«Η επιλογή δεν είναι λιτότητα ή μια χαλαρή δημοσιονομική πολιτική. Ολα τα γερμανικά κόμματα συμφωνούν ότι η ΕΕ δεν είναι μια ένωση αμοιβαιοποίησης χρεών και ελλειμμάτων. Κανένα μέλος δεν μπορεί να ζει πάνω από τις δυνατότητές του. Τα διαρθρωτικά ελλείμματα πρέπει να διορθωθούν. Μπορεί να υπάρξουν περισσότερες επενδυτικές πρωτοβουλίες επί καγκελαρίου Σουλτς, αλλά στα δημοσιονομικά η θέση του θα είναι ίδια με της Μέρκελ».