Πίεση μέχρις ασφυξίας και σενάρια εκλογών

«Η κυβέρνηση τα έχει δώσει όλα και συμφωνία δεν βλέπει»… Σε αυτή τη φράση συμπυκνώνεται το αποτέλεσμα του pressing που ασκεί συστηματικά και επίμονα το ΔΝΤ μέσω του Πόουλ Τόμσεν στον Ευκλείδη Τσακαλώτο προκειμένου να μειώσει οριζόντια κύριες και επικουρικές συντάξεις, και ακόμη χειρότερα οι περικοπές να αρχίσουν από το 2018.

Βέβαια την απαίτηση αυτή δύσκολα μπορεί να καταπιεί η κυβέρνηση καθώς σε αυτή την περίπτωση δεν θα μένει ούτε ένα άνοιγμα στον πολιτικό ορίζοντα που θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί ο Αλέξης Τσίπρας προκειμένου να μην οδηγηθεί στις εκλογές του 2019 σαν «πρόβατο επί σφαγή». Κατά ορισμένες άλλες πληροφορίες ο κ. Τσίπρας θα προτιμούσε οι περικοπές να γίνουν το 2020 και 2021 ώστε να έχει την ευκαιρία την άνοιξη του 2019 να πάει σε τετραπλές εκλογές. Εθνικές, ευρωεκλογές, περιφερειακές και δημοτικές ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο πολιτικό τοπίο στη χώρα με τις λιγότερες δυνατές απώλειες για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι γεγονός ότι μετά και τη συνεδρίαση του EuroWorking Group το βράδυ της Παρασκευής παρέμειναν ανοιχτά τα ζητήματα για το ποιες συντάξεις θα μειωθούν (όλες όσες είναι επάνω από τα 700 ευρώ ή όσες είναι επάνω από τα 900 ευρώ), πόσο θα μειωθούν και σε πόσες δόσεις θα γίνουν οι περικοπές ώστε η συνολική εξοικονόμηση να οδηγεί σε μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων κατά 1,8 δισ. ευρώ ή 1% του ΑΕΠ κάθε χρόνο.

Η αρχική απαίτηση του κ. Τόμσεν ήταν οι περικοπές να γίνουν εφάπαξ μέσω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς στις παλιές συντάξεις, αυτές που είχαν εκδοθεί ως τον Μάιο του 2016, και ο αντίλογος του κ. Τσακαλώτου και του Γιώργου Χουλιαράκη ήταν οι περικοπές να γίνουν σε δύο δόσεις στις αρχές του 2019 και στις αρχές του 2020. Ετσι έμενε ο κενός «πολιτικός χρόνος» του 2018 που η κυβέρνηση θα ήθελε να είναι μια χρονιά χωρίς νέα μέτρα και με προοπτική το καλοκαίρι του ίδιου έτους να αναγγείλει το τέλος του Μνημονίου. Ομως ο σκληρός του ΔΝΤ γύρισε το επιχείρημα, αποδέχθηκε να περικοπούν οι συντάξεις σε δύο δόσεις, αλλά απαίτησε το πρώτο ψαλίδισμα να γίνει το 2018.

Πέραν της προφανούς σκοπιμότητας του κ. Τόμσεν να ελέγξει και το πολιτικό timing ώστε να εφαρμοσθούν τα μέτρα που απαίτησε με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς κενά εφαρμογής, παράγοντες της οικονομικής και πολιτικής ζωής του τόπου σημειώνουν ότι ο Δανός δεν λαμβάνει υπόψη του τον υφεσιακό χαρακτήρα που θα έχει το μπαράζ μειώσεων στις συντάξεις.

Μάλιστα οι ίδιοι κύκλοι μιλούν απαξιωτικά για τον κ. Τόμσεν. Ο χαρακτηρισμός «αυτός ο ανόητος Τόμσεν» είναι συνήθης στους κύκλους ακόμη και της Ουάσιγκτον όπου κατά ορισμένες πληροφορίες σε επαφές που είχαν έλληνες (μη κυβερνητικοί) κορυφαίοι παράγοντες η Κριστίν Λαγκάρντ είπε ότι «υπάρχει σοβαρή πρόοδος στις διαπραγματεύσεις και σύντομα θα υπάρξουν αποτελέσματα».

Η ίδια τοποθετεί τη συμφωνία το διάστημα 21-23 Απριλίου που θα γίνει και η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ και το Ταμείο θα έχει έτοιμο το πρόγραμμά του για την Ελλάδα.

Βέβαια η συμφωνία προϋποθέτει να έρθουν προς συζήτηση στη Βουλή τα μέτρα που θα συμφωνηθούν τις επόμενες εβδομάδες. Πάντως θα είναι έκπληξη αν υπάρξει οριστική συμφωνία στο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα, κάτι που αποκλείει και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ.

Βέβαια από τη Μάλτα θα μεταδοθεί το μήνυμα προόδου και θα δοθούν νέες κατευθύνσεις κι αν χρειαστεί θα ορισθεί ένα έκτακτο Eurogroup στο οποίο θα επικυρωθούν τα συμφωνηθέντα.

Από την πλευρά του υπουργού Οικονομικών καταβαλλόταν μέχρι και χθες προσπάθεια να ανακοινωθεί ο χρόνος επιστροφής των θεσμών στην Αθήνα για να προετοιμασθούν τα τεχνικά κείμενα (μεσοπρόθεσμο και επικαιροποίηση του Μνημονίου) της αξιολόγησης και να διασκεδαστούν έτσι οι εντυπώσεις περί αδιεξόδου και διαφωνιών του ιδίου με το Μέγαρο Μαξίμου.

Ο κ. Τσακαλώτος με το γνωστό φλεγματικό χιούμορ εξέδωσε την εξής ανακοίνωση: «Η φημολογία για τις δήθεν διαφωνίες του υπουργού Οικονομικών με τον Πρωθυπουργό βασίζονται στην ίδια στέρεη βάση με την επιστημονικότατη και εμπεριστατωμένη άποψη ότι «ο γάμος είναι η βασική αιτία των διαζυγίων». Είναι κάποια ανακούφιση για τον υπουργό ότι ενώ στο Σύμπαν μπορεί ο άνθρωπος να είναι το μοναδικό νοήμον ον, στη Γη ο αριθμός των ανοήτων δεν είναι άπειρος…».

Το άλλο ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δεν κρύβει την ενόχλησή της, είναι οι διαρροές περί κλεισίματος της συμφωνίας στο Reuters από την αρχή της περασμένης εβδομάδος.

Οι πιο προχωρημένοι μιλούν για «σπέκουλα» και «παιχνίδια με τις μετοχές και τα ομόλογα».

Πάντως μετά την… παρέμβαση του Reuters, η απόδοση του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου υποχώρησε σημαντικά στο 6,85% και διαμορφώθηκε κάτω από το 7% για πρώτη φορά μετά την 1η Μαρτίου. Μεγαλύτερο ήταν το ράλι στο διετές ελληνικό ομόλογο, όπου η απόδοση υποχώρησε στο 7,55%, στο χαμηλότερο επίπεδο από τις 27 Ιανουαρίου.

Τα μέτρα και οι ελαφρύνσεις που δέχθηκαν οι δανειστές

Στα μέτρα που έχουν ήδη κλειδώσει είναι η μείωση του αφορολογήτου στα 5.900 ευρώ, αλλά αυτό θα γίνει σε δύο δόσεις. Μέσα στο 2019 θα μειωθεί το αφορολόγητο σε τέτοιο όριο ώστε οι απώλειες εισοδήματος να μην υπερβαίνουν τα 300 ευρώ. Επιπλέον 300 ευρώ θα χαθούν και το 2020. (Πίνακας με το αφορολόγητο και τις επιβαρύνσεις στην ΑΝΑΠΤΥΞΗ, σελ. Β2)

Στα αντίμετρα, δηλαδή τα μέτρα ελάφρυνσης που θα εφαρμοστούν το 2019 αν η κυβέρνηση υπερβεί το 2018 τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, το βασικό είναι η μείωση του φόρου επιχειρήσεων σε 26% από 29% που είναι σήμερα. Επίσης οι δανειστές αποδέχθηκαν την καταβολή 200 εκατ. ευρώ για επίδομα θέρμανσης και τη μείωση της συμμετοχής των συνταξιούχων στα φάρμακα. Σύμφωνα με το σχέδιο η μείωση θα ανέρχεται σε 50% για όσους λαμβάνουν σύνταξη άνω των 700 ευρώ και 100% για όσους παίρνουν λιγότερα. Τέλος, θα υπάρξει πρόγραμμα πλήρους κάλυψης βρεφονηπιακών σταθμών για όλα τα νοικοκυριά που θα στοιχίσει 150 εκατ. ευρώ, καθώς και πρόγραμμα συσσιτίων στα σχολεία.Το κριτήριο ενεργοποίησης των μέτρων ανακούφισης νοικοκυριών και οικονομίας θα είναι η πρόβλεψη για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος μέσα στο 2019.
Ετσι, αν στο τέλος του 2018 προβλεφθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα κλείσει στο 3,5% του ΑΕΠ, θα ενεργοποιηθούν και τα θετικά μέτρα.

Αντίστοιχη διαδικασία θα επαναληφθεί και στο τέλος του 2019 για τον προϋπολογισμό του 2020.