Οι σουνίτες του Ιράκ ανησυχούν τώρα για το μέλλον τους

Η μάχη για τη Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη με σουνιτικό πληθυσμό στο Βόρειο Ιράκ, μπορεί να κρατήσει μήνες. Αλλά είναι κομβικής σημασίας για την ήττα των βάρβαρων τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και για το μέλλον της πολύπαθης χώρας, η οποία έχει κατά πλειοψηφία σιιτικό πληθυσμό και σιίτες ηγέτες τώρα στην κυβέρνηση της Βαγδάτης.

Οταν οι τζιχαντιστές νικηθούν ολοκληρωτικά στη Μοσούλη, θα είναι μια μεγάλη ήττα για την οργάνωσή τους. Αλλά δεν θα φέρει, μαγικά, την ειρήνη στο Ιράκ. Αυτή τη στιγμή η προέλαση έχει σταματήσει από τη σφοδρή αντίσταση στην Παλιά Πόλη της Μοσούλης. Αλλά οι τζιχαντιστές δεν μπορούν να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα αντιμέτωποι με πανίσχυρους εχθρούς, που αποτελούνται από την ελίτ των ιρακινών δυνάμεων, οι οποίες υποστηρίζονται από τους Αμερικανούς στον αέρα.

Η πτώση της Μοσούλης δεν θα είναι απαραιτήτως το τέλος του «Ισλαμικού Κράτους» στο Ιράκ, αν και οι αξιώσεις τους για το «χαλιφάτο» έχουν καταρρεύσει. Το περασμένο καλοκαίρι οι τζιχαντιστές εκδιώχθηκαν από τη Φαλούτζα, κοντά στη Βαγδάτη. Ημέρες αργότερα, η απάντησή τους ήταν μια τεράστια βομβιστική επίθεση στο κέντρο της Βαγδάτης που σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπους. Με το «χαλιφάτο» τους στα ερείπια, το ISIS μπορεί κάλλιστα να αφήσει πίσω τoυ κάποιους πυρήνες ικανούς για μεγάλες βομβιστικές επιθέσεις.

Υπάρχει επίσης το ζήτημα όλων των άλλων συγκρούσεων που σιγοκαίνε και πολλές φορές εκρήγνυνται στο Ιράκ. Η επιθυμία να καταστρέψουν το ISIS έχει αναγκάσει διάφορες ομάδες να καταπιούν, προς το παρόν, τις διαφορές τους. Ο συνασπισμός περιλαμβάνει την ελίτ των ιρακινών δυνάμεων, σιίτες πολιτοφύλακες με στενούς δεσμούς με το Ιράν, κουρδικές δυνάμεις Πεσμεργκά και σουνίτες μαχητές. Μόλις ηττηθούν οι τζιχαντιστές, υπάρχει κίνδυνος να στραφούν ο ένας εναντίον του άλλου για τα λάφυρα και παλιές συγκρούσεις μεταξύ τους μπορεί να ξεσπάσουν πάλι. Η βία τρέχει σαν ιός στο αίμα της ιρακινής πολιτικής.

Οι Κούρδοι, ας πούμε, εκμεταλλεύθηκαν την κατάρρευση του ιρακινού στρατού το 2014 για να καταλάβουν μεγάλες περιοχές που ποθούσαν για πολλές γενιές. Θα είναι δύσκολο να τις παραχωρήσουν εθελοντικά στο εξής. Η εκδίκηση θα είναι άλλος ένας παράγοντας. Οι τζιχαντιστές έχουν διαπράξει πολλές δολοφονίες μέσα και γύρω από τη Μοσούλη τα τελευταία τρία χρόνια. Οι επιζώντες του πογκρόμ τους μπορεί να θελήσουν να πάρουν τη δικαιοσύνη στα χέρια τους.

Η Μοσούλη είναι μια σουνιτική πόλη και η σιιτική ηγεσία στην κυβέρνηση της Βαγδάτης συχνά αγνοεί ή απειλεί τους σουνίτες. Μερικοί από αυτούς λένε ότι ένιωσαν ανακούφιση το 2014, όταν ο κυβερνητικός στρατός εκδιώχθηκε από μια σουνιτική συμμαχία, συμπεριλαμβανομένων φυλών, καθώς και τζιχαντιστών του ISIS.

Ο Χάτζι Σάαντ αλ Τζαμπούρι, ας πούμε, ένας 50άρης πατέρας πέντε παιδιών, λέει πως τότε σκέφθηκε ότι επρόκειτο για μια σουνιτική εξέγερση εναντίον μιας κακής κυβέρνησης. Ωσπου οι τζιχαντιστές (πολλοί από τη Βόρεια Αφρική και τη Σαουδική Αραβία) άρχισαν να στήνουν ένα βασίλειο του τρόμου.

«Ηταν σαν να πεθαίναμε χίλιες φορές κάθε μέρα. Ηταν κόλαση φτώχειας και ασθενειών. Ηταν απερίγραπτο. Ημασταν τόσο φοβισμένοι που κρύβαμε τα παιδιά και τις γυναίκες μας από το ISIS κάθε μέρα… Κρέμαγαν στα φανάρια ανθρώπους που δεν υποστήριζαν το ISIS ή όσους κρατούσαν κινητό τηλέφωνο και μετά τους σκότωναν και τους έκαιγαν. Τους κρέμαγαν επίσης στις γέφυρες για έναν ή δύο μήνες, μέχρι που έμεναν μόνο τα κόκαλά τους» λέει ο Αλ Τζαμπούρι για τη φρίκη που έζησε.

Ενώ υπάρχει η ίδια τεράστια ανακούφιση στους πρόσφατα απελευθερωμένους σουνίτες, πολλοί φοβούνται ότι οι σιίτες ηγέτες στη Βαγδάτη δεν θα μπορέσουν –ή δεν θα θελήσουν –να αλλάξουν τους σεχταριστικούς τρόπους τους.

Η σουνιτική πλευρά είναι κατακερματισμένη και διαφορετικές ομάδες θα μπορούσαν να καταλήξουν να πολεμούν η μία εναντίον της άλλης, ενώ και η κυβέρνηση της Βαγδάτης πρέπει να ξεπεράσει μεγάλες προκλήσεις. Μία είναι να δείξει ότι μπορεί να δώσει στους σουνίτες μερίδιο στο μέλλον του Ιράκ.

Το Ιράκ έχει διαλυθεί ύστερα από χρόνια πολέμου και όχι μόνο από τον αγώνα κατά των τζιχαντιστών. Τώρα η κυβέρνηση έχει την ευκαιρία για μια μικρή, νέα αρχή, ιδίως αν μπορέσει να προσφέρει ασφάλεια και προστασία στους σουνίτες.