Ο μπλε κάδος της ειδησεογραφίας

Απόλυτη ανακύκλωση ειδήσεων. Τα ίδια γεγονότα, οι ίδιες συνθήκες, μικρή ανάσα και πάλι τα ίδια. Ενας πρωθυπουργός που διαπραγματεύεται. Σαμαρά τον λένε; Μήπως Παπαδήμο ή Τσίπρα; Τόσοι και τόσοι πέρασαν από τα πόστα, μένοντας ένα-δύο χρόνια χωρίς να δώσουν λύσεις. Υπουργοί Οικονομικών με χαρτοφύλακα ή σακίδιο, με γραβάτα ή κλαρωτό πουκάμισο. Αυτά έμειναν στη συλλογική μνήμη, τα πουκάμισα, τα χέρια στις τσέπες.

Καμία μεταρρύθμιση στη χώρα που καταρρέει. Είναι άλλο πράγμα η μεταρρύθμιση και άλλο η μικρή παρέμβαση. Στην Ελλάδα γίνονται μικρές παρεμβάσεις. Σε όλους τους τομείς.

Στην εκπαίδευση της παπαγαλίας και των φροντιστηρίων, στην εκπαίδευση που αδυνατεί να διδάξει μέσα στο σχολείο έστω μία ξένη γλώσσα, το σύστημα παραμένει ίδιο. Ιδια βιβλία, ίδιες εξετάσεις, ίδια απαξία. Και αν αλλάξουν οι εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, η πραγματικότητα είναι μία: τα παιδιά βγαίνουν από το σχολείο αστοιχείωτα. Αδυνατούν να διαβάσουν και να κατανοήσουν μια μικρή παράγραφο των εκατό λέξεων. Καταλαβαίνουν αυτό που θέλουν να καταλάβουν.

Στην Υγεία τα ίδια. Τα νοσοκομεία παραμένουν χωρίς γιατρούς και νοσηλευτές, ενώ όλες οι κυβερνήσεις προσλαμβάνουν προσωπικό. Πώς γίνεται αυτό; Γιατροί που έχουν λιώσει στο διάβασμα παίρνουν μισθό που δεν επαρκεί ούτε για τους λογαριασμούς του ρεύματος. Αραγε ποιος τους μέμφεται όταν χρηματίζονται; Από τη μία πλευρά είναι η επιβίωση του ασθενούς, από την άλλη η αξιοπρεπής διαβίωση του επιστήμονα.

Από πλευράς ασφάλειας, τι να γράψουμε πάλι; Για τους βομβιστές των Εξαρχείων που καίνε την Αθήνα κάθε Παρασκευή, σαν από έθιμο; Για τους τρομοκράτες που έχουν θαυμαστές; Είναι λαϊκοί ήρωες οι δολοφόνοι, λαϊκοί ήρωες ενός πληθυσμού που παραμένει ατιμώρητος όποιο παράπτωμα και να κάνει. Σπάει τα λεωφορεία και τους σταθμούς του μετρό. Ατιμώρητος. Περνάει με κόκκινο φανάρι. Ατιμώρητος. Κλέβει δημόσιο χρήμα. Ατιμώρητος.

Εχει νόημα η αρθρογραφία όταν εντοπίζει προβλήματα, τα αναδεικνύει, τα κάνει δημόσιο ζήτημα. Εχει νόημα η αρθρογραφία όταν επιδρά στους ανθρώπους και τους θεσμούς, όταν δημιουργεί ανησυχία στους ελεγχόμενους, όταν καθοδηγεί σε δημιουργικές λύσεις. Ποιος ακούει πλέον τους αρθρογράφους; Ποιος προβληματίζεται; Ολο και λιγότεροι, κρίνοντας από την κατακόρυφη πτώση στις κυκλοφορίες των εφημερίδων. Οι αρθρογράφοι επαναλαμβάνονται μαζί με την επικαιρότητα.

Πόσα ευφυολογήματα να βρει άραγε ένας αρθρογράφος για τις επικαλύψεις της φορολογικής νομοθεσίας; Τα γράψαμε μία, τα γράψαμε τρεις και χίλιες δεκατρείς. Περνούν τα χρόνια, αυξάνονται τα δημοσιεύματα, αλλά το περιεχόμενο παραμένει το ίδιο. Αστειάκια για τις αστοχίες της πολιτικής ηγεσίας, δηκτικά σχόλια για τα λάθη των υπουργών, αγωνία για τη διαπραγμάτευση. Και ξανά από την αρχή, καθώς η επικαιρότητα κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό της. Αλλάζουν τα πρόσωπα, η συνθήκη απαράλλαχτη. Απαράλλαχτη αλλά χειρότερη, καθώς κουβαλά το βάρος του χρόνου.

Θα άλλαζε η οπτική αν υπήρχε ελπίδα. Πέρασε μία επταετία γράφοντας τα ίδια και τα ίδια και η προοπτική είναι σαφής, ακόμη μία επταετία χωρίς λύση στα βασικά ζητήματα. Οσο η χώρα θα γίνεται πιο φτωχή, τόσο οι κυβερνήσεις θα δίνουν εγγυήσεις ότι όλα είναι υπέροχα, διατηρώντας τα μικρά προνόμια, τις μικρές χάρες, τις μικρές διευκολύνσεις που καθιστούν το κράτος εντελώς πελατειακό. Οσο η χώρα θα διαλύεται, τόσο οι αντιπολιτεύσεις θα αρνούνται να συναινέσουν σε όσα θα εφάρμοζαν αν αναλάμβαναν.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να παρουσιάζει ένας δημοσιογράφος την επικαιρότητα. Επιλέγουμε από το μικρό στο μεγάλο, δηλαδή από την περίπτωση στη γενίκευση, ζουμ άουτ. Επιλέγουμε πανοραμικά, εποπτεύοντας από τη μία πλευρά στην άλλη. Με όποιο τρόπο, τα συμπεράσματα είναι απογοητευτικά. Η εποχή προσφέρεται για αποχαιρετισμούς, κι ας λέει ο ποιητής (Edmond Haraucourt) ότι φεύγοντας πεθαίνεις λιγάκι: «Partir, c’est mourir un peu, / C’est mourir à ce qu’on aime: / On laisse un peu de soi-même / En toute heure et dans tout lieu» (Να φεύγεις, είναι να πεθαίνεις λιγάκι / Να πεθαίνεις για εκείνο που αγαπάς / Αφήνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας / Ολες τις ώρες και σε κάθε τόπο).

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 25 Μαρτίου 2017.