Η ΑΔΑΕ είχε ειδοποιήσει από το 2010 και ζητούσε διαρκώς από υπουργούς μέτρα ασφαλείας για τα δέματα-βόμβες. Οταν υπήρξε η περίπτωση υποκλοπής των συνομιλιών των μελών της τρόικας σε κεντρικό ξενοδοχείο οι θεσμοί αρνήθηκαν να δώσουν οποιοδήποτε στοιχείο. Υπάρχει πλήρης αδυναμία ελέγχου στα «βαλιτσάκια» υποκλοπών ιδιωτών ενώ εμφανίζονται περισσότερο ευάλωτα σε υποκλοπές τα κινητά τηλέφωνα. Αυτές είναι ορισμένες από τις αποκαλυπτικές αναφορές στις οποίες προχωρεί στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών Χρήστος Ζαμπίρας. Ο κ. Ζαμπίρας, ο οποίος ήταν σημαντικό στέλεχος στον ΟΤΕ από το 1975 έως το 1998, σημειώνει ακόμη ότι «δεν έχουν υπάρξει ενδείξεις υποκλοπών από τα συστήματα της ΕΛ.ΑΣ. και της ΕΥΠ» αλλά μιλά και για δυσλειτουργίες. Σύμφωνα ωστόσο με πληροφορίες έχει ζητηθεί η ΑΔΑΕ να μπορεί να ελέγχει την «ουσία» των δικαστικών αιτημάτων άρσης απορρήτου και όχι μόνο. Ακόμη, ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ επισημαίνει ότι η Αρχή έχει μειωμένο προσωπικό και συρρικνωμένο προϋπολογισμό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σχετικές αδυναμίες.
Ποια θεωρείτε βασικά προβλήματα σε θέματα απορρήτου επικοινωνιών που καλείται να αντιμετωπίσει η ΑΔΑΕ το επόμενο χρονικό διάστημα;
«Μεταξύ των θεμάτων που μας απασχολούν εντονότερα σήμερα είναι η ασφάλεια των διαδικτυακών επικοινωνιών, δεδομένου ότι και η τηλεφωνία τείνει να παρέχεται πλέον μέσω πρωτοκόλλου ΙΡ (σ.σ.: ιντερνετική τηλεφωνία) αλλά και οι αδυναμίες των υφιστάμενων τεχνολογιών παροχής σταθερών και κινητών υπηρεσιών. Τα συστήματα αυτά έχουν σχεδιαστεί πολύ παλαιότερα και έχουν εμφανιστεί κενά ασφάλειας. Πρόσφατα στείλαμε σχετικό ερωτηματολόγιο στους παρόχους κινητών υπηρεσιών επικοινωνίας για να αντιμετωπιστούν οι σχετικοί κίνδυνοι».
Οσον αφορά την ασφάλεια των ταχυδρομικών υπηρεσιών σε συνδυασμό με την αποστολή των δεμάτων-βομβών;
«Με αφορμή περιστατικά διακίνησης εκρηκτικών μηχανισμών μέσω ταχυδρομικών επιχειρήσεων προς υπουργεία, πρεσβείες και άλλους δημόσιους οργανισμούς, η Αρχή έχει επισημάνει επανειλημμένως τη σοβαρότητα του θέματος, παρότι δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά της. Στο πλαίσιο αυτό, η ΑΔΑΕ έχει συμμετάσχει σε συναντήσεις που αφορούσαν τα προβλήματα της ασφάλειας του κλάδου και έχει ενημερώσει τους εκάστοτε αρμόδιους υπουργούς, από το 2010 και μετά, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα ελέγχου των ταχυδρομικών επιχειρήσεων».
Εχουν υπάρξει αναφορές ότι από τα συστήματα νομίμων συνακροάσεων της ΕΛ.ΑΣ., της ΕΥΠ πολλές φορές μπορεί να υπάρξει παράνομη παρακολούθηση πολιτικών και ιδιωτών. Εχετε ενδείξεις ή αποδείξεις ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο;
«Η ΑΔΑΕ ελέγχει και τα συστήματα άρσης του απορρήτου της ΕΥΠ και της ΕΛ.ΑΣ. με στόχο να διαπιστώνει την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας για την άρση του απορρήτου. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις για παράνομες παρακολουθήσεις μέσω των συστημάτων αυτών».
Ποια τυχόν προβλήματα έχουν αναδείξει οι σχετικοί έλεγχοί σας στα συστήματα νομίμων συνακροάσεων ΕΛ.ΑΣ. και ΕΥΠ;
«Η ΑΔΑΕ ενημερώνει τις ανωτέρω Αρχές για τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργεί προκειμένου να βελτιώνονται οι διαδικασίες και να αίρονται οι δυσλειτουργίες. Σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία αυτά είναι απόρρητα».
Από τους σχετικούς ελέγχους σας τι θεωρείτε ότι συμβαίνει με τα αναφερόμενα «βαλιτσάκια» που φέρεται να χρησιμοποιούν υπηρεσίες ασφαλείας αλλά και ιδιώτες;
«Τη χρήση των συσκευών αυτών που κατέχουν οι υπηρεσίες ασφαλείας την ελέγχουμε κανονικά. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε κατά πόσο τέτοιες συσκευές χρησιμοποιούνται από ιδιώτες. Ο λόγος είναι διττός, αφενός δεν έχουμε αρμοδιότητα ελέγχου ιδιωτών και αφετέρου τεχνικά είναι πολύ δύσκολος, αν όχι αδύνατος, ο έλεγχος. Κι αυτό γιατί η ομάδα σχετικής έρευνας πρέπει να σπεύσει στην περιοχή που πραγματοποιείται η παραβίαση και μάλιστα κατά το διάστημα που είναι ενεργοποιημένη η συσκευή και να χρησιμοποιήσει κατάλληλο εξοπλισμό, τον οποίο η ΑΔΑΕ δεν διαθέτει. Μάλιστα καταφεύγουμε στη λύση του δανεισμού από άλλες υπηρεσίες. Πέραν αυτών, έχουμε προτείνει να ρυθμιστεί νομοθετικά το θέμα της προμήθειας και εισαγωγής των ανωτέρω συσκευών στη χώρα μας».
Τι προκύπτει συνήθως από καταγγελίες πολιτών για ύποπτες ενδείξεις στα τηλέφωνά του, για πιθανή υποκλοπή συνομιλιών του ή και άλλες σχετικές καταγγελίες;
«Από τους ελέγχους που διενεργούμε μετά από καταγγελίες σε συστήματα παρόχων συνήθως δεν προκύπτουν στοιχεία που να συνιστούν παραβίαση του απορρήτου. Υπάρχουν περιπτώσεις που προκύπτουν αποκλίσεις ή πλημμελής εφαρμογή των διαδικασιών ή των τεχνικών μέτρων. Συμπληρώνουμε ακόμη ότι τα αναφερόμενα γενικά περιστατικά διακινδύνευσης του απορρήτου επικοινωνιών δεν ξεπερνούν τα 20-30 ετησίως».
Τι έχει προκύψει από την έρευνα της ΑΔΑΕ για το περιστατικό καταγραφής συνομιλίας μελών της τρόικας (τον Μάρτιο του 2016) σε κεντρικό ξενοδοχείο;
«Προκειμένου η ΑΔΑΕ να αποκτήσει σαφή εικόνα του τι ακριβώς συνέβη και με ποιον τρόπο έγινε η συνομιλία, ζήτησε από τους εκπροσώπους των θεσμών πληροφόρηση για το περιστατικό αλλά δεν έλαβε απάντηση. Ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατό να ασκήσει έλεγχο χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία».
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΑΔΑΕ όσον αφορά την επάρκεια του προσωπικού της, τη νομοθετική «ενίσχυσή» της και τη χρηματοδότησή της;
«Η ΑΔΑΕ λειτουργεί από την ίδρυσή της με περιορισμένο αριθμό στελεχών (περίπου 38 άτομα), οι οποίοι εργάζονται με υπερβάλλοντα ζήλο. Ο προϋπολογισμός της Αρχής έχει σημαντικά συρρικνωθεί. Η ΑΔΑΕ έχει εκπονήσει ένα τριετές σχέδιο στόχων και δραστηριοτήτων (2017 – 2019), με βάση το οποίο απαιτείται σημαντική ενίσχυση σε προσωπικό, οικονομικούς πόρους και τεχνικά μέσα προκειμένου να επιτελεί ουσιαστικότερα τον σημαντικό της ρόλο. Ακόμη, υπάρχει άμεση ανάγκη αλλαγής – εκσυγχρονισμού του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας της, χωρίς προς το παρόν ουσιαστικά αποτελέσματα».
«Δεν βρήκαμε ίχνος υποκλοπών αλλά περίεργες κλήσεις»
«Η ΑΔΑΕ δεν διαπίστωσε κάποιο γεγονός που να συνιστά παράβαση του απορρήτου των επικοινωνιών του τηλεφωνικού κέντρου του ΚΚΕ στα γραφεία του Περισσού». Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα απόρρητης έκθεσης 13 σελίδων – την οποία αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής» – που συνέταξε η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών ύστερα από πολυήμερη έρευνα σχετικά με τις καταγγελίες του ΚΚΕ (στις αρχές Δεκεμβρίου του 2016) για κρούσματα «συνακρόασης» στο τηλεφωνικό κέντρο του. Ωστόσο στο πόρισμα της ΑΔΑΕ περιέχονται ορισμένα περίεργα ευρήματα.
Επισημαίνεται λοιπόν ότι τις επίμαχες ημέρες υπήρξαν περίπου 40 κλήσεις στα τηλεφωνικά κέντρα του ΚΚΕ στον Περισσό αλλά και στην Αθήνα, στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη από «απόκρυψη». Οταν επιχειρήθηκε να γίνει περαιτέρω έλεγχος, διαπιστώθηκε ότι οι κλήσεις αυτές έγιναν από 12 διαφορετικές χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία, Ουγγαρία, Μάλτα και άλλες). Ωστόσο στο πόρισμα της ΑΔΑΕ επισημαίνεται ότι «οι τηλεφωνικές κλήσεις από χώρες με διαφορετικό διεθνώς πρόθεμα υποδηλώνει ότι έχει χρησιμοποιηθεί η τεχνική της παραποίησης προέλευσης των τηλεφωνημάτων, τυχαίοι ή ηθελημένα τροποποιημένοι αριθμοί». Χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται ποιος και γιατί έκανε αυτό το «τρικ» με τις ψεύτικες κλήσεις προς το ΚΚΕ από το εξωτερικό. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ ανέφεραν στην ΑΔΑΕ ότι δεν αντιμετώπισαν τέτοιο πρόβλημα, οι υπεύθυνοι ασφαλείας του Ποταμιού ανέφεραν για το τηλεφωνικό κέντρο του κόμματος ότι «αυξημένος θόρυβος ακούγεται κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, ενώ έχουν διαπιστωθεί και διάφοροι μικροφωνισμοί, ήχοι ηλεκτρικών συσκευών (…) και παράσιτα. Μερικές φορές έχει παρατηρηθεί διακοπή συνομιλιών». Το πόρισμα έχει σταλεί και στη Βουλή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
