Επτακόσιοι εβδομήντα επτά νέοι πρόσφυγες και μετανάστες ήρθαν στην Ελλάδα μέσα σε μια εβδομάδα! Από την Πέμπτη 16 έως και την Τετάρτη 22 Μαρτίου καταφθάνουν στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου κατά μέσο όρο περισσότερα από 100 άτομα ημερησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία του συντονιστικού οργάνου της κυβέρνησης για το προσφυγικό.
Οι δήμαρχοι των πέντε νησιών που έχουν hotspots (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως και Λέρος) είχαν χαμηλώσει πρόσφατα τους τόνους στην αντιπαράθεση με την κυβέρνηση για τους πρόσφυγες –είχαν επιτύχει αύξηση των τουριστικών κρατήσεων καθώς και οφέλη από την ΕΕ για τους δημότες τους –όμως, όπως πληροφορείται «Το Βήμα», η κόντρα με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής συνεχίζεται και αναμένεται να δυσχεράνει τη διαχείριση του προσφυγικού σε περίοδο έξαρσης.
Ενα από τα βασικά σημεία τριβής παραμένει η ίδρυση κέντρων κράτησης στα νησιά. Οι δήμαρχοι αντιδρούν και ζητούν να δημιουργηθούν εντός των υπαρχόντων hotspots, όμως όπως τονίζει ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας στο «Βήμα» αυτό αποτελεί συνταγή «για να καούν τα hotspots». Λέει χαρακτηριστικά: «Φανταστείτε να κρατούνται εκεί άνθρωποι και οι συγγενείς τους να βρίσκονται δίπλα στο camp. Είναι βέβαιο ότι η κατάσταση θα ξεφύγει κάποια στιγμή από τον έλεγχο». Και καταλήγει: «Η κυβέρνηση θα προχωρήσει με το σχέδιό της». Ο κ. Μουζάλας σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν δήμαρχοι που απαιτούν, για παράδειγμα, «να μην ξεπεράσουν οι πρόσφυγες τους 1.200 στο νησί τους. Πώς μπορώ εγώ να εγγυηθώ κάτι τέτοιο;».
Σημείο διαφοράς αποτελεί ακόμη και ο αριθμός των προσφύγων που ανακοινώνει το συντονιστικό όργανο της κυβέρνησης για το προσφυγικό με τον αριθμό που κάθε δήμαρχος υποστηρίζει ότι φιλοξενείται στο νησί του. «Το Βήμα» αντιπαρέβαλε πρόσφατα τα στοιχεία του συντονιστικού με εκείνα που μας παρείχε καθένας από τους δημάρχους Λέσβου, Χίου, Σάμου και Λέρου χωριστά και η διαφορά κυμαινόταν από λίγες ως πολλές εκατοντάδες άτομα –με το συντονιστικό να εμφανίζει σε καθεμία περίπτωση υψηλότερους αριθμούς. Η απάντηση που μας έδωσε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής είναι ότι «το υπουργείο αναγνωρίζει τα επίσημα νούμερα που δίνουν οι επίσημοι φορείς της ελληνικής πολιτείας που έχουν την ευθύνη για τις καταγραφές. Ούτε οι δήμοι ούτε οι ΜΚΟ έχουν αυτή την αρμοδιότητα».
Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη
«Ολοι οι ευάλωτοι έφυγαν από τα νησιά και ήρθαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, ακόμη και αν δεν είχαν καταθέσει αίτηση ασύλου. Ετσι, άδειασαν τα νησιά» προσθέτει ο κ. Μουζάλας αναφερόμενος στην αποσυμφόρηση που επιτεύχθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, κυρίως σε Λέσβο, Χίο και Σάμο, η οποία απειλείται από την πρόσφατη αύξηση των αφίξεων.
Σημείο-«κλειδί» για τη διατήρηση των αριθμών σε χαμηλά επίπεδα είναι το άσυλο. «Η συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ προβλέπει ότι οι Σύροι πρέπει να επιστρέφονται στην Τουρκία καθώς το αίτημά τους για άσυλο πρέπει να απορρίπτεται ως «απαράδεκτο» να εξετασθεί στην Ελλάδα (όχι ως «αβάσιμο») και όλες οι υπόλοιπες εθνικότητες να επιστρέφονται επίσης στην Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για να καταθέσουν εκεί το αίτημα» λέει στο «Βήμα» δικηγόρος που συμμετείχε σε μια από τις τριμελείς επιτροπές που εξέταζαν τα αιτήματα ασύλου στα νησιά (και ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του). «Οι επιτροπές όμως έβγαλαν παραδεκτά τα αιτήματα. Το σκορ στις πρώτες 80 περιπτώσεις έφθασε σε 78 παραδεκτά να εξετασθούν στην Ελλάδα και δύο απαράδεκτα».
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι
«δεν υπάρχει κυβερνητική πράξη που να αναγνωρίζει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα. Κανένας υπουργός δεν τολμάει να υπογράψει κάτι τέτοιο. Ηθελαν να κάνουμε εμείς αυτή τη δουλειά». Ο συνομιλητής μας συμμετείχε στις επιτροπές που εξέταζαν αιτήματα ασύλου στα νησιά ως τα μέσα Ιουλίου 2016.
«Οι δύο πρώτες αποφάσεις των νέων επιτροπών για Σύρους αιτούντες άσυλο ήταν πως είναι απαράδεκτο να εξετασθεί το αίτημα στην Ελλάδα και πως η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα. Πρόκειται για τις δύο υποθέσεις που εξετάζονται αυτή τη στιγμή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Υστερα από εκείνες τις δύο πρώτες περιπτώσεις, δεν έχει εκδοθεί καμία άλλη απόφαση για Σύρους στα νησιά –εκτός από τους ευάλωτους που αποτελούν περίπου το ένα τρίτο των Σύρων. Ολοι περιμένουν να αναλάβει την ευθύνη το ΣτΕ» του οποίου η απόφαση αναμένεται γύρω στο Πάσχα.
Τι θα συμβεί αν καταρρεύσει η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας
Εν όψει του δημοψηφίσματος στην Τουρκία για την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου στα μέσα Απριλίου και λόγω της παροχής καταφυγίου σε τούρκους «πραξικοπηματίες» από ευρωπαϊκές χώρες, ο Ερντογάν έχει πολλαπλασιάσει τελευταίως τις απειλές ότι θα ανοίξει τις «πύλες» για να περάσουν στην Ελλάδα τα τρία εκατομμύρια προσφύγων που φιλοξενεί στη χώρα του. Ολο και περισσότεροι ειδικοί όμως εκτιμούν ότι η απειλή του τούρκου προέδρου έχει αποδυναμωθεί. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών θεωρούν επιτυχημένη τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το προσφυγικό, με την έννοια ότι μειώθηκαν σημαντικά οι ροές. Το κλείσιμο του «βαλκανικού διαδρόμου» περιόρισε τις ευκαιρίες να περάσει ένας πρόσφυγας παράνομα στη Γερμανία ή αλλού. Ταυτόχρονα αύξησε τις τιμές που ζητούν οι διακινητές για να κρύψουν π.χ. ένα άτομο σε νταλίκα και να τον φθάσουν ακτοπλοϊκώς και οδικώς μέχρι το Μιλάνο. Οπως πληροφορείται «Το Βήμα», οι τιμές που χρεώνουν οι διακινητές από Αθήνα κυμαίνονται από 800 ως 2.500 ευρώ το κεφάλι.
Επιπλέον, από τις 15 Μαρτίου επανατέθηκε σε εφαρμογή ο κανονισμός του Δουβλίνου που προβλέπει ότι όποιος πρόσφυγας ή μετανάστης εισέλθει σε ευρωπαϊκή χώρα μετά από αυτή την ημερομηνία θα επιστραφεί στη χώρα πρώτης εισόδου στην ΕΕ για να καταθέσει εκεί αίτηση για άσυλο. Αυτό σημαίνει ότι οι επιστροφές θα πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα και στην Ιταλία, χώρες που δεν αποτελούν τελικό προορισμό των προσφύγων.
Τέλος ο «σκόπιμος», όπως καταγγέλλουν πολλοί, εγκλωβισμός στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου που προβλέπει η ευρωπαϊκή πολιτική για τους πρόσφυγες και μάλιστα σε άσχημες συνθήκες διαβίωσης λειτουργεί σαν ένα ακόμη αποτρεπτικό προς νεοφερμένους από Τουρκία. Για αυτό η εκτίμηση πολλών είναι ότι ακόμη και ο Ερντογάν να «ανοίξει» τα σύνορα, οι ροές θα αυξηθούν αλλά δεν θα είναι μεγάλες καθώς οι ίδιοι οι πρόσφυγες έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν πρόκειται να περάσουν εύκολα ή φθηνά στην Ευρώπη. Ακόμη και αν το καταφέρουν μπορεί να επιστραφούν στην Ελλάδα λόγω Δουβλίνου και το πιθανότερο είναι να εγκλωβισθούν εδώ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
