Η 60χρονη ΕΟΚ/Ε.Ε, και τα τείχη της Ιεριχούς

Οι «πολεμικές» ιαχές των εθνικιστικών κινημάτων, της ξενοφοβίας, των λαϊκίστικων αριστεροδεξιών φωνών, με τις σάλπιγγές τους προσπαθούν να ρίξουν τα Τείχη της Ιεριχούς. Εκμεταλλεύονται τα θύματα της κρίσης, τους μετανάστες, τους φτωχούς και τους ανέργους για να προχωρήσουν στην κατεδάφιση του οικοδομήματος της Ε.Ε. Μιας κοινής στέγης των λαών της Ευρώπης, όπου για 60 χρόνια βασιλεύει η Ειρήνη, η Δημοκρατία και η συνεργασία των κρατών –μελών. Βέβαια όχι σ’ ένα παραδεισένιο τόπο, αλλά σίγουρα σ’ ένα χώρο από τα καλύτερα στον κόσμο. Οι προκλήσεις της συγκυρίας είναι ζωντανές:

Οι παραδοσιακές αξίες (ειρήνη, δικαιώματα, ισότητα, αλληλεγγύη, κοινωνική πρόνοια, ασφάλεια κ.α.) απειλούνται εκ νέου και η εργασία ως κεντρικός πυρήνας του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου συνεχώς υποβαθμίζεται σε φτηνό εμπόρευμα, Η φτώχεια και η ανεργία απλώνονται απειλητικά στο νότο της Ευρώπης. Η οικονομική και κοινωνική σύγκλιση, ως θεμελιώδης σκοπός της Ένωσης, για ορισμένα κράτη –μέλη γίνεται όλο και περισσότερο απόκλιση –χάσμα και όνειρο θερινής νυκτός. Οι συνέπειες προφανώς είναι δραματικές σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ευρώπης.

Η κρίση 2008 –2009 δοκιμάζει επίσης με ρήγματα την ενότητα του ευρωπαϊκού χώρου και τις αξίες. Το Brexit ήταν ένα ατύχημα, που αξιοποιείται από τις «πολεμικές» σάλπιγγες των εθνικιστικών κινημάτων. Μέχρι τέλους δεν γνωρίζουμε τι «μέλει γενέσθαι». Το μεγάλο διακύβευμα σήμερα είναι ο ρόλος και η θέση της Ε.Ε. στις παγκόσμιες εξελίξεις. Όχι μονάχα στο οικονομικό πεδίο, αλλά και στον χώρο των αξιών: Άραγε θα μπορέσει η Ε.Ε. να διατηρήσει το ρόλο της ως μητέρας της Δημοκρατίας, των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ενός Πολιτισμού που φώτισε και νοηματοδότησε την πορεία και την εξέλιξη όλων των λαών του πλανήτη;

Αναμφίβολα σε ορισμένα κράτη –μέλη της Ε.Ε. ζούμε μια κατάσταση μεσοπολέμου και τα προβλήματα της συγκυρίας είναι πολλά. Οι ευρωπαίοι πολίτες δοκιμάζονται από εκτεταμένη φτώχεια και ανεργία. Η ανάπτυξη έχει βαλτώσει. Ο κοινωνικός κατακερματισμός έχει δημιουργήσει μεγάλη ανασφάλεια και αβεβαιότητα στους ευρωπαίους πολίτες. Οι ευρωσκεπτικιστές, τα κινήματα της συγκυρίας και οι εθνικιστές, γεμίζουν την ευρωπαϊκή ατμόσφαιρα με «πολεμικές» κραυγές και σάλπιγγες για να ρίξουν τα τείχη της Ιεριχούς.

Η συγκυρία για την Ε.Ε., σ’ ένα κόσμο που αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, δεν είναι η καλύτερη για να κάνει τα μεγάλα, αποφασιστικά βήματα της περαιτέρω Πολιτικής Ενοποίησης ως Ομόσπονδης Οντότητας και στα ζητήματα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας. Είναι ανάγκη όμως να υπηρετήσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί (όχι η τρόικα) τις πολιτικές οικονομικής και κοινωνικής σύγκλησης, τις πολιτικές αλληλεγγύης προς τα κράτη –μέλη. Το νέο παγκόσμιο περιβάλλον που διαμορφώνεται προκαλεί τους ηγέτες της Ε.Ε. να αναλάβουν τις ευθύνες τους για πιο τολμηρά βήματα, πολιτικής ενοποίησης και δημοκρατικής νομιμοποίησης.

Οι ηγέτες και οι ευρωπαίοι πολίτες είναι ανάγκη με ευθύνη και ρεαλισμό να δημιουργήσουν μέτωπα ενάντια στα λαϊκίστικα ρεύματα, τις ολοκληρωτικές –φασιστικές ιδεολογίες και πρακτικές. Οι εθνικιστικές σάλπιγγες, οι κοντόφθαλμες και διχαστικές πολιτικές, δεν μπορούν να ρίξουν τα τείχη της Ε.Ε.. Στην Ευρώπη γεννήθηκαν τα Κράτη –Έθνη, αλλά το μέλλον ανήκει στην Ενωμένη Ευρώπη. Σίγουρα για να οικοδομήσεις το καινούριο, ο δρόμος δεν είναι ανθόσπαρτος, είναι δύσκολος και βασανιστικός. Αυτό τον δρόμο της δημιουργίας και της προσφοράς καλούνται σήμερα να διαβούν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες.

Οι μεγάλες πολιτικές ομάδες των φιλελεύθερων και των σοσιαλδημοκρατών, έχουν χρέος να τιμήσουν και να διαφυλάξουν τις αξίες της ΕΕ, όσο και αν οι οικονομικές πιέσεις είναι ασφυκτικές, Στο πεδίο της εργασίας, των εργασιακών σχέσεων, των εισοδημάτων, της ασφάλισης και της πρόνοιας δοκιμάζονται οι αξίες του ευρωπαϊκού αρχιτεκτονήματος και οφείλουν να δώσουν σκληρές μάχες ενάντια στις δυνάμεις που «ποντάρουν» το γκρέμισμα των τειχών και εκμεταλλεύονται τα θύματα της κρίσης.

Τα κινήματα της ευρωαριστεράς πρέπει να διαμορφώσουν νέες συμμαχίες με τις σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις που ξανάρχονται στο προσκήνιο (Γαλλία –Γερμανία κ.α.) για να ενισχύσουν το μέτωπο υπεράσπισης των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων στην Ε.Ε.. Να διαμορφώσουν επίσης μέτωπο ιδεολογικό και πολιτικό έναντι των δυνάμεων, που επενδύουν στην αποδυνάμωση της Ε.Ε., είτε με τις εθνικιστικές και φασιστικές φωνές, είτε με λαϊκίστικες αυταπάτες.

Η χώρα μας βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί. Τα 60χρονα γενέθλια της Ε.Ε συμπίπτουν με τη χειρότερη οικονομική και κοινωνική κατάσταση της πατρίδας μας. Το ένα βήμα μπρος και δύο πίσω της κυβέρνησης δυσκολεύει ακόμη την κατάσταση. Τα συγκυριακά προβλήματα στις χώρες του Νότου δεν μπορούν να ακυρώσουν την ιστορική προσφορά της Ε.Ε. στα θεμελιώδη ζητήματα της Ειρήνης, της Ανάπτυξης, των Δικαιωμάτων και της Συνεργασίας των λαών της Ευρώπης.

Για να μην χάσουμε το τρένο της Ε.Ε. αλλά και το μέλλον μας, θα πρέπει ο δημόσιος λόγος σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο να είναι ορθός, σαφής χωρίς αμφισημίες και ανέξοδους παλικαρισμούς. Ταυτόχρονα ως πολίτες να συνειδητοποιήσουμε ότι για να πάνε καλύτερα τα πράγματα, χρειάζονται τη συμμετοχή μας. Τα 60χρονα τείχη της Ε.Ε. μας καλούν να τα υπερασπισθούμε από τις εθνικιστικές και ξενοφοβικές σάλπιγγες που ηχούν τριγύρω από τα τείχη.