«Βούτυρο στο ψωμί» του ΔΝΤ η «προσωπική διαφορά» στις συντάξεις

Σε οπερέτα εξελίσσεται η περίφημη ασφαλιστική μεταρρύθμιση του πρώην υπουργού Εργασίας κ. Γ. Κατρούγκαλου καθώς όλες οι βασικές παραδοχές πάνω στις οποίες στηρίχθηκε το εγχείρημα έχουν καταρρεύσει, με αποτέλεσμα λίγους μόνο μήνες μετά την εφαρμογή του σχετικού νόμου οι θεσμοί να επανέρχονται ζητώντας νέα μέτρα στο ασφαλιστικό.

Μόλις τρεις μήνες μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης, οι θεσμοί διαπιστώνουν τεράστια ελλείμματα. Ο πολυδιαφημισμένος νέος ενιαίος φορέας ΕΦΚΑ –ελλειμματικός κατά 1,2 δισ. ευρώ από τη γέννησή του –βουλιάζει μέσα στα τεράστια οργανωτικά του προβλήματα και καταγράφει ρεκόρ μείωσης της εισπραξιμότητας των εισφορών. Ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και επιστήμονες διαπιστώνουν ότι ο λογαριασμός των εισφορών τους έχει εκτιναχθεί στα ύψη.

Οι συνταξιούχοι «βλέπουν στα ΑΤΜ» τη σύνταξή τους να συρρικνώνεται, λόγω μειώσεων σε επικουρικές και ΕΚΑΣ, ενώ χιλιάδες αιτήσεις απονομής νέων συντάξεων παραμένουν σε εκκρεμότητα, επειδή ο νόμος προέβλεψε στον νέο τρόπο υπολογισμό της σύνταξης έναν δείκτη που… δεν υπάρχει στην Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία!

«Βούτυρο στο ψωμί» του ΔΝΤ είναι οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για την περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» στις παλαιές συντάξεις, δηλαδή αυτές που εκδόθηκαν μέχρι τις 12 Μαΐου του 2016.

Ο νόμος προβλέπει πως μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2017 θα πρέπει να επαναϋπολογισθούν 2,6 εκατομμύρια κύριες συντάξεις με τον νέο τρόπο. Τυχόν διαφορές με το προηγούμενο ύψος της σύνταξης θα διατηρηθούν –για τους παλαιούς συνταξιούχους –ως «προσωπική διαφορά» σε διαφορετικό «κουτάκι» στο εκκαθαριστικό σημείωμα της σύνταξης. Η «προσωπική διαφορά», δηλαδή η διαφορά μεταξύ του παλαιού και του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, θα συνέχιζε να καταβάλλεται στους παλαιούς συνταξιούχους. Αυτή άλλωστε ήταν και η δέσμευση της κυβέρνησης και του κ. Κατρούγκαλου.

Ωστόσο, εξαρχής ήταν σαφές ότι το τμήμα αυτό της σύνταξης θα ήταν το πιο επίφοβο να περικοπεί στο άμεσο μέλλον.

Ετσι, «προτού στεγνώσει το μελάνι του νόμου», το ΔΝΤ έθεσε ανοιχτά την περικοπή της προσωπικής διαφοράς (με επώδυνο μάλιστα τρόπο: εφάπαξ από το 2019), «κουρελιάζοντας» και την τελευταία «δέσμευση» της κυβέρνησης, η οποία πριν από την ψήφιση του νόμου αρνούνταν οποιαδήποτε σκέψη για περικοπή της.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς, υπήρξε αλλαγή της ελληνικής θέσης, με τους εκπροσώπους της ελληνικής πλευράς να φέρεται να συμφωνούν στην περικοπή «υπό όρους». Δηλαδή η εφαρμογή του μέτρου να ισχύσει για συνταξιούχους από «ένα ύψος συντάξεων και άνω» (ενδεχομένως από συντάξεις των 700 ευρώ και άνω) ενώ η περικοπή των υπολοίπων να γίνει σταδιακά και σε βάθος πενταετίας (αρχής γενομένης από το 2019).

Ακόμη και αν γίνει –τελικώς –δεκτή η ελληνική πρόταση, αντί της πρότασης του ΔΝΤ, στην ουσία θα έχει εκπέσει η «βασική δέσμευση μεταρρύθμισης Κατρούγκαλου, ότι θα διατηρηθεί το ύψος των υφιστάμενων κύριων συντάξεων».

Σύμφωνα με την ελληνική πρόταση η μέση σύνταξη των 700 ευρώ και άνω, με την εφαρμογή του μέτρου θα μειωθεί περίπου κατά 10% ενώ η περικοπή θα αγγίξει το 30% στις συντάξεις άνω των 1.000-1.200 ευρώ.

Με τη νέα νομοθεσία οι κύριες συντάξεις όσων υπέβαλαν αίτηση μετά τη 12η Μαΐου 2016 θα είναι μειωμένες από 10% έως 30% σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Οσοι συνταξιοδοτηθούν εντός του 2017, με τη σύνταξή τους να υπολείπεται κατά 20% και πλέον από τον παλαιό τρόπο, θα δικαιούνται το ένα τρίτο της διαφοράς.

Σοκ για αγρότες και επαγγελματίες

Σοκ περίμενε χιλιάδες ασφαλισμένους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες το πρώτο δίμηνο του έτους 2017 καθώς οι εισφορές που καλούνται να πληρώσουν με το νέο σύστημα είναι αυξημένες έως και 66%. Ο λογαριασμός έρχεται μέσω των ειδοποιητηρίων του ΕΦΚΑ για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ και του ΟΓΑ, είναι εξοντωτικός όχι μόνο για τα υψηλά εισοδήματα αλλά και για μεσαία ή ακόμη και για χαμηλότερα εισοδήματα.

Οι νέες εισφορές θα ξεκινούν με ποσοστά 21,2% για τους αγρότες, 26,95% για τους ελεύθερους επαγγελματίες και 37,95% για τους επιστήμονες, με κατώτατα ποσά από 87 ευρώ τον μήνα για τους αγρότες με ετήσιο εισόδημα ως 4.923 ευρώ, από 158 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες με εισόδημα ως 7.033 ευρώ και από 222 ευρώ για επιστήμονες (γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους). Οσοι έχουν υψηλότερα εισοδήματα θα καταβάλουν αντίστοιχα και μεγαλύτερες εισφορές.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι εισφορές εκατοντάδων χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών, ανεξαρτήτως του αριθμού των εργοδοτών τους, υπολογίζονται επί πλασματικού και όχι πραγματικού εισοδήματος. Δηλαδή λαμβάνεται ως βάση το εισόδημα του 2015, υπολογίζονται οι εισφορές τις οποίες καλούνται να καταβάλουν εφέτος, με αποτέλεσμα πολλοί από τους ασφαλισμένους να καλούνται να πληρώσουν υψηλές εισφορές όχι μόνο λόγω της αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού αλλά και γιατί λαμβάνονται υπόψη εισοδήματα που δεν αντιστοιχούν πλέον στα πραγματικά.