Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουμε τα επερχόμενα εγκαίνια της documenta 14 στην Αθήνα στις 8 Απριλίου ύστερα από τη χθεσινή Συνέντευξη Τύπου όπου έδωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, Ανταμ Σίμτσικ, παρουσία του δημάρχου Αθηναίων, Γιώργου Καμίνη, και των διευθυντών και υπεύθυνων των φορέων της πόλης με τους οποίους θα συνεργαστεί η μεγάλη εικαστική διοργάνωση.
Περισσότεροι από σαράντα θα είναι εξάλλου οι χώροι διεξαγωγής σε όλη την Αθήνα, από τα αναμενόμενα μουσεία και φορείς πρώτης γραμμής όπως το ΕΜΣΤ, η ΑΣΚΤ, το Μπενάκη ή το Ωδείο Αθηνών έως το άγνωστο στο ευρύ κοινό Μουσείο Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς, το Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας και Ραϋμόνδου Ντάνκαν στον Βύρωνα αλλά και τους αρχαιολογικούς χώρους και τις μεγάλες πλατείες της πόλης. Από το Λύκειο του Αριστοτέλη και την Αρχαία Αγορά, στις πλατείες Συντάγματος, Αυδή και Βικτωρίας στο κέντρο της πόλης και την πλατεία Καραϊσκάκη στον Πειραιά όλη η πόλη θα πάλλεται στους ρυθμούς των «ολυμπιακών» της σύγχρονης τέχνης. Μόνο για το τριήμερο που θα κορυφωθεί με τα εγκαίνια υπολογίζεται ότι θα έρθουν στην πόλη περί τα 6500 άτομα, δημοσιογράφοι, εικαστικοί, επιμελητές και θεωρητικοί της τέχνης οι οποίοι θα πρέπει να ακολουθήσουν ένα πολύ εντατικό πρόγραμμα αν θελήσουν να καλύψουν ένα σημαντικό μέρος των εκθέσεων και των εκδηλώσεων.
Θα πρέπει να κινηθούν και με ανοιχτό πνεύμα και με τους ορίζοντές τους υπό διεύρυνση καθώς όπως είπε στη
Συνέντευξη Τύπου ο Ανταμ Σίμτσικ «η documenta δεν υπάρχει. Είναι μια διοργάνωση που προβάλλουν όλοι τις προσδοκίες τους. Είναι ένα πείραμα».
Βέβαια, οι απτές εκφάνσεις που θα αποδεικνύουν την ύπαρξή της μοιάζουν αμέτρητες. Ας αναφέρουμε πολύ ενδεικτικά την παρέμβαση του γκανέζου Ibrahim Mahama στην πλατεία Συντάγματος με τα σακιά από γιούτα, στο πνεύμα της υποβλητικής εγκατάστασης που είχε παρουσιάσει στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2015, ή το πρότζεκτ Whispering Campaign (Εκστρατεία Ψιθύρων) του αμερικανού Pope.L, ο οποίος συνέλεξε ψιθύρους των κατοίκων της πόλης και θα τους διασπείρει σε πολλά σημεία της πόλης όπως στο Πεδίον του Αρεως ή στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Ο Aboubakar Fofana από την πλευρά του θα χρησιμοποιήσει τους κήπους του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών προκειμένου να βάλει 54…πρόβατα βαμμένα λουλακί, με κάθε ένα από αυτά να αντιπροσωπεύει και μία χώρα της Αφρικής.
Το Μουσείο Τσαρούχη επιστρέφει
Οι κύριοι εκθεσιακοί χώροι θα είναι η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, τόσο το κτίριο της οδού Πατησίων όσο και ο εκθεσιακός χώρος, «Νίκος Κεσσανλής», στην οδό Πειραιώς. Το ΕΜΣΤ, όπως ανακοινώθηκε και πρόσφατα σε Συνέντευξη Τύπου στο Κάσελ, όπου θα φιλοξενηθεί η δουλειά 65 περίπου καλλιτεχνών στους τέσσερις ορόφους του κτιρίου, σε αντάλλαγμα, τρόπον τινά, για την έκθεση μέρους της συλλογής του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη γερμανική πόλη απ’ όπου ξεκίνησε ο διοργάνωση το 1955.
Το Μουσείο Μπενάκη που θα συμμετέχει με τα παραρτήματά του (Πειραιώς, Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, αλλά και το Κέντρο διατήρησης παραδοσιακών τεχνικών κλωστοϋφαντουργίας ΜΕΝΤΗΣ). Μέσα στο πρόγραμμα και το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας όπου διεξήχθη και θα εξακολουθήσει να διεξάγεται το δημόσιο πρόγραμμα και η Βουλή των Σωμάτων αλλά και το Ωδείο Αθηνών με τον αποκαταστημένο χώρο του υπογείου του από τον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ.
Στον χορό μπαίνει και το εδώ και τέσσερα περίπου χρόνια, κλειστό Μουσείο Τσαρούχη στο Μαρούσι καθώς η documenta 14 χρηματοδοτεί με 100.000 ευρώ μέρος της αποκατάστασης του υπό κατάρρευση κτιρίου. Δεν θα παρουσιαστεί κάποιο νέο έργο στο Μουσείο αλλά στους δυο μήνες που θα διαρκέσει η διοργάνωση οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν έργα του Τσαρούχη και βεβαίως να μπουν με ασφάλεια στο κτίριο. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες του γραφείου CFCompany θα εκτίθενται και αυτές προκειμένου να παρουσιαστεί στον κόσμο το όραμα της αποκατάστασης. Αναζητούνται, ή θα αναζητηθούν και τα χρήματα που θα την ολοκληρώσουν…
Τα δώρα της documenta 14
Γιατί με όλον τον ενθουσιασμό που επέδειξε ο δήμαρχος Αθηναίων στη Συνέντευξη Τύπου, «η documenta είναι ένα δώρο για την Αθήνα καθώς για δυο μήνες θα βρεθεί στο επίκεντρο του διεθνούς πολιτιστικού ενδιαφέροντος», όπως είπε χαρακτηριστικά, μένει να αποδειχθεί τι θα αποκομίσει η πόλη από τη διοργάνωση και πώς θα αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που αναμφισβήτητα θα της δοθούν στο πλαίσιό της.
Είναι σημαντικό να μη μείνουν οι φορείς στη βραχυπρόθεσμη ωφέλεια, τους επισκέπτες που θα ταξιδέψουν απ’ όλο τον κόσμο για να παρακολουθήσουν τη documenta, ένας αριθμός ανθρώπων ο οποίος μολονότι δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια, υπολογίζεται σε δεκάδες χιλιάδες άτομα που θα τονώσουν τον τουρισμό της πόλης. Στο μεταξύ, εκτός από τη συμβολή στην αποκατάσταση του Μουσείου Τσαρούχη, η documenta θα αφήσει στην πόλη την εγκατάσταση «Desire Line» του David Harding στο Πάρκο Ριζάρη, στην οποία δυο στίχοι από το ποίημα «Cascando» (1936) του Samuel Beckett θα οριοθετούν τα αυτοσχέδια μονοπάτια του πάρκου.
Για την ώρα, διότι όπως άφησε διακριτικά να εννοηθεί ο Σίμτσικ πρέπει να κινητοποιηθούν και οι τοπικοί φορείς προκειμένου να διεκδικήσουν την παραμονή κάποιου έργου και μετά το πέρας της διοργάνωσης, επιδεικνύοντας βέβαια την απαιτούμενη «υπευθυνότητα». Να σημειωθεί πάντως ότι στην παρακαταθήκη της διοργάνωσης θα περιλαμβάνεται η συντήρηση της σχεδόν κατεστραμμένης κόπιας της ταινίας του ελληνικού βωβού κινηματογράφου, «Κοινωνική σαπίλα», (1932) όπως και του αναλογικού συνθεσάιζερ, EMS Synthi 100, ενός οργάνου μοναδικού στο είδος του που ανήκει στο Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Ερευνας (ΚΣΥΜΕ). Θα παρουσιαστεί μάλιστα στο Μέγαρο Μουσικής μαζί με τις δημιουργίες τεσσάρων συνθετών που συνέθεσαν μουσική ειδικά για αυτό το όργανο.
* Η documenta 14 εγκαινιάζεται στην Αθήνα στις 8 Απριλίου και θα διαρκέσει ως τις 16 Ιουλίου. Στο Κάσελ τα εγκαίνια είναι προγραμματισμένα στις 10 Ιουνίου και η διάρκεια της έκθεσης ως τις 17 Σεπτεμβρίου
