Ντάβιντ Μπος: «Ο λάιτ λαϊκισμός έχει γίνει κανονικότητα στην πολιτική μας»
«Παρά την ήττα του Βίλντερς, ο λαϊκισμός σίγουρα δεν έχει ηττηθεί» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ντάβιντ Μπος, καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ.
«Πολλοί Ολλανδοί νιώθουν ανακούφιση που ο Βίλντερς (PVV) τερμάτισε δεύτερος – μόλις μία έδρα μπροστά από δύο κεντρώα κόμματα (Χριστιανοδημοκράτες και Φιλελεύθερους Δημοκράτες – D66). Οχι επειδή ο Βίλντερς θα μπορούσε να γίνει πρωθυπουργός – αυτό αποκλειόταν, δεδομένου ότι κανένα κόμμα δεν ήθελε να σχηματίσει συνασπισμό μαζί του – αλλά διότι η νίκη του θα έδινε ώθηση σε ακροδεξιούς, αντιευρωπαϊστές λαϊκιστές στη Γαλλία και στη Γερμανία» τονίζει ο Μπος.
«Η ήττα του Βίλντερς οφείλεται εν μέρει στον θρίαμβο του Τραμπ: είδαμε το χάος και τα ψέματα στα οποία οδηγεί. Οφείλεται εν μέρει και στις προκλήσεις του Ερντογάν, ο οποίος έδωσε στον Ρούτε την ευκαιρία να δείξει ότι είναι «αποφασιστικός», «ψύχραιμος» ηγέτης – επισκιάζοντας έτσι τον Βίλντερς. «Το να κυβερνάς μια χώρα είναι διαφορετικό από το να κάθεσαι στον καναπέ και να στέλνεις tweets» είπε ο Ρούτε την περασμένη Δευτέρα».
«Αλλά ο λαϊκισμός σίγουρα δεν έχει ηττηθεί» εκτιμά ο Μπος. «Ενα ολοκαίνουργο ακροδεξιό λαϊκιστικό αντιευρωπαϊκό κόμμα, το «Φόρουμ για τη Δημοκρατία», πήρε μερικές έδρες στη Βουλή, όπως και το Denk (=Σκέψου), ένα κόμμα με επικεφαλής τουρκοολλανδούς υποστηρικτές του Ερντογάν. Επιπλέον, τόσο το VVD του Ρούτε όσο και οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν υιοθετήσει στοιχεία της εθνικιστικής, ισλαμοφοβικής ρητορικής του Βίλντερς. Και ενώ ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται ολλανδικά «πρότυπα και αξίες» έχουν προτείνει πολιτικές που έρχονται σε αντίθεση με το ολλανδικό σύνταγμα. Οι προτάσεις αυτές σύντομα θα εγκαταλειφθούν, τώρα που τελείωσαν οι εκλογές, αλλά κάτι παραμένει: ο «light λαϊκισμός» έχει γίνει κανονικότητα στην πολιτική μας».
«Το πιο συγκλονιστικό αποτέλεσμα αυτών των εκλογών είναι ότι το PvdA (Σοσιαλδημοκράτες) υπέστη μια δραματική, άνευ προηγουμένου απώλεια: από το 25% έπεσε στο 6%. Αυτό το κόμμα, που ιδρύθηκε το 1946, δεν ήταν ποτέ τόσο μικρό. Μαζί με το VVD του Ρούτε κυβέρνησε με επιτυχία τη χώρα για τέσσερα χρόνια, χωρίς κανένα σοβαρό σκάνδαλο. Αλλά ενώ το VVD πιστώθηκε την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, το PvdA (στο οποίο ανήκει ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ) τιμωρήθηκε στις κάλπες για τα μέτρα λιτότητας που απαιτήθηκαν».
«Συνολικά, η Αριστερά έχει χάσει. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (SP), πολύ επικριτικό για τον συνασπισμό VVD-PvdA, δεν ωφελήθηκε από την κατάρρευση του PvdA. Η Πράσινη Αριστερά κέρδισε πολλές έδρες, αλλά όχι όσες έχασε το PvdA. Ο νέος, χαρισματικός ηγέτης της Γέσε Κλάβερ είναι τόσο δημοφιλής που τον αποκαλούν «Γεσσία», για να θυμίζει κάτι από «Μεσσία»). Ψευδώνυμο που συνεπάγεται πάντως μια σοβαρή προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί σε αυτές τις ταραγμένες μέρες στην πολιτική: «Ωσαννά» σήμερα, «Σταύρωσον Αυτόν» αύριο» καταλήγει ο συνομιλητής μας.
Ο θρίαμβος του αριστερού «Γεσσία»
Μεγάλος νικητής αυτών των εκλογών είναι και ο 30χρονος αρχηγός της Πράσινης Αριστεράς Γέσε Κλάβερ. Τέτοιος είναι ο ενθουσιασμός για τον νεαρό ηγέτη που μεταμόρφωσε ένα μικρό κόμμα του περιθωρίου στη μεγαλύτερη δύναμη σήμερα στην ολλανδική Αριστερά που οι οπαδοί του τον φωνάζουν «Γεσσία» (από τις λέξεις Γέσε και Μεσσία).
Με ορμή, φρεσκάδα και στιβαρή πίστη στα ιδανικά της «πολυπολιτισμικότητας, της ανεκτικότητας και της προόδου», ο Κλάβερ πήρε ένα κόμμα που δημιουργήθηκε πριν από 25 χρόνια από τη συγχώνευση κομμουνιστών, ειρηνιστών, ευαγγελικών και ανέντακτων ριζοσπαστών, και το ανέδειξε σε πέμπτη δύναμη στη νέα Βουλή. Αυξάνοντας τις έδρες από τέσσερις σε 14, μπορεί να πάρει μέρος και στον νέο κυβερνητικό συνασπισμό.
«Είναι ένα φανταστικό αποτέλεσμα για εμάς, μια ιστορική νίκη. Δείχνει ότι υπάρχει πολύ εύφορο έδαφος στην Ολλανδία για αλλαγή και μια θετική, ελπιδοφόρα ιστορία. Για εμάς, αυτό είναι μόνο η αρχή» είπε ο Γέσε (που τον λένε και «Ολλανδό Τριντό» επειδή μοιάζει με τον νεαρό εξίσου δημοφιλή πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό).
Το κόμμα γιόρτασε την ιστορική άνοδο με ένα tweet που δείχνει τον Κέρμιτ, τον βάτραχο του «Μάπετ Σόου», να χορεύει γεμάτος χαρά. Με μαροκινό πατέρα και μητέρα ινδονησιακής καταγωγής ο Κλάβερ είναι ο ίδιος σύμβολο της Ολλανδίας στην οποία πιστεύει. «Η απάντηση της Αριστεράς στην άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι να ορθώσει ανάστημα και να υπερασπιστεί τα ιδανικά της» λέει.
«Αυτό που θα ήθελα να πω σε όλους τους αριστερούς φίλους μου στην Ευρώπη είναι: Υπερασπιστείτε τις αρχές σας. Να είστε ειλικρινείς. Να είστε υπέρ των προσφύγων. Υπέρ της Ευρώπης. Εχουμε δυναμική στις κάλπες. Και νομίζω ότι αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να στείλουμε στην Ευρώπη: Μπορείτε να σταματήσετε τον λαϊκισμό» είπε το βράδυ των εκλογών. Εχει γράψει ήδη ιστορία ως ο πιο νέος σε ηλικία αρχηγός κόμματος στα ολλανδικά χρονικά, χτίζοντας πιστή βάση ακολούθων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως μέσω μικρών εκδηλώσεων Μeetup, αφότου ανέλαβε την ηγεσία της Πράσινης Αριστεράς, τον Μάιο του 2015. Οι προεκλογικές συγκεντρώσεις του είχαν παλμό, ενθουσιασμό και μεγάλη συμμετοχή νέου κόσμου – μία στο Αμστερνταμ προσέλκυσε πάνω από 5.000 ανθρώπους, συν άλλους 5.000 που την παρακολούθησαν ζωντανά στο Facebook. Οι εμφανίσεις του Γέσε στα τηλεοπτικά ντιμπέιτ θεωρήθηκαν επίσης θρίαμβοι. Σε μια συζήτηση, που την παρακολούθησαν 1,6 εκατομμύρια τηλεθεατές, ο Κλάβερ γύρισε και είπε στον Βίλντερς ότι είναι «ο ακροδεξιός λαϊκισμός, και όχι η μουσουλμανική μετανάστευση, που υπονομεύει τον πολιτισμό και τις παραδόσεις μας».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
