Επιστροφή στην εποχή των συσσιτίων

Είναι απίστευτο. Μετά από τέσσερις μήνες διαπραγματεύσεων, δύο αποφάσεις του Eurogroup και έναν μαραθώνιο παρασκηνιακών παζαριών, η κυβέρνηση το μόνο που κατάφερε να πάρει από τους δανειστές σε αντάλλαγμα για τα βαριά μέτρα της μείωσης του αφορολογήτου και της περικοπής των συντάξεων που έρχονται είναι τα συσσίτια για 300.000 μαθητές και η δημιουργία νέων παιδικών σταθμών! Λες και για αυτές τις πολιτικές που μέχρι σήμερα σήκωναν το βάρος η Εκκλησία, οι δήμοι και δεκάδες φιλανθρωπικές οργανώσεις χρειάζονταν «αποφάσεις κορυφής» για να προβληθούν ως αντιστάθμισμα στην επικείμενη νέα αύξηση της φορολογίας έως 580 ευρώ τον χρόνο για όσους έχουν και δηλώνουν εισοδήματα άνω των 6.000 ευρώ και της νέας περικοπής των συντάξεων άνω των 1.300 ευρώ από το 2020.

Η Ελλάδα της φτώχειας

Το γεγονός της επιστροφής στην εποχή των συσσιτίων στα σχολεία, το οποίο μάλιστα παρουσίασε περήφανα ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας την Παρασκευή στη Βουλή, παραπέμπει σε μια Ελλάδα της φτώχειας των δεκαετιών του ’50 και του ’60 που έχουν ζήσει οι μεγαλύτεροι.

Και ακόμη χειρότερα, παραπέμπει στη μετεμφυλιακή Ελλάδα όταν η UNRRA ανέλαβε να διασώσει τους λιμοκτονούντες Ελληνες. Σε καμία όμως περίπτωση οι πολιτικές αυτές δεν μπορεί να είναι το αντίδοτο σε μια χώρα που βουλιάζει στην ύφεση και μια κοινωνία που πνίγεται από τα χρέη.

Πλέον, όπως σημειώνουν τραπεζικοί και επιχειρηματικοί κύκλοι, για να βγει η χώρα από το αδιέξοδο απαιτείται ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης και της συνολικής διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους και το ΔΝΤ, παρότι αυτή είναι απίθανο να συμβεί πριν από την 21η Απριλίου όταν θα έχει συνεδριάσει και το Γενικό Συμβούλιο του ΔΝΤ για το ελληνικό ζήτημα.

Τι θα πουν στο Eurogroup

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες και εν όψει της αυριανής συνεδρίασης του Eurogroup όπου θα διαπιστωθεί πού βρισκόμαστε, δηλαδή πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις, η κυβέρνηση έχει πει «Ναι» στη μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2019, που σημαίνει ότι από τον Ιανουάριο του 2019 θα αυξηθεί η παρακράτηση φόρου για όλους και με την εκκαθάριση των δηλώσεων του ίδιου έτους που θα γίνει την άνοιξη του 2020 θα βγει ο τελικός λογαριασμός του επιπλέον φόρου. Ομως το ακριβές όριο της μείωσης του αφορολόγητου ορίου που θα ξεκινά από 6.000 ευρώ για τον άγαμο δεν έχει ακόμη προσδιορισθεί.

Η κυβέρνηση έχει επίσης πει «Ναι» στη μείωση των συντάξεων και παρότι δεν το ανακοινώνει έχει ήδη αποδεχθεί την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις εκδοθείσες πριν από τον Μάιο του 2016 συντάξεις από το 2020. Ειδικά για τη νέα μείωση των συντάξεων, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που ενημερώθηκαν από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και την υπουργό Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου είναι προβληματισμένοι, έχουν υποστεί «σοκ», όπως λένε οι ίδιοι, για το επερχόμενο μαχαίρι στις συντάξεις και την εφάπαξ κατάργηση της προσωπικής διαφοράς που ζητούν οι θεσμοί. Η κυβέρνηση επιδιώκει να κερδίσει κάτι την τελευταία στιγμή, έστω τη σταδιακή εφαρμογή των περικοπών ώστε να μη φανούν μεγάλες οι περικοπές.

«Κλωτσάει το ΔΝΤ»

Το πλέον όμως σοβαρό ζήτημα είναι η άρνηση των δανειστών να αποδεχθούν τα αντίμετρα που πρότεινε ο κ. Τσακαλώτος για μείωση του ΕΝΦΙΑ.

Στο κοινωνικό πακέτο οι δανειστές αποδέχθηκαν μόνο οριακές παρεμβάσεις και προγράμματα για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας –όπως συσσίτια που θα καλύψουν περίπου 300.000 μαθητές, δηλαδή το μισό του μαθητικού κόσμου των δημοτικών σχολείων –και το χτίσιμο σχολικών και παιδικών σταθμών ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους γονείς να αναζητήσουν εργασία.

Τα ζητήματα αυτά και την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργούνται υποστηρίζει η Παγκόσμια Τράπεζα.

Ισως το πιο θετικό μέτρο απ’ όλα είναι η μείωση στο μέλλον των ασφαλιστικών εισφορών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών, αν ακόμη και γι’ αυτό το θέμα, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν, «το ΔΝΤ πάλι κλωτσάει».

Τα άλλα αντισταθμιστικά μέτρα, τα περισσότερα από τα οποία απορρίφθηκαν από τους θεσμούς, είναι:

–Η καταβολή επιδόματος ενοικίου στους φτωχούς, η μείωση της συμμετοχής του ασφαλισμένου στην αγορά φαρμάκων, η μείωση της ασφαλιστικής εισφοράς για την υγεία.

Αυτό που συζητείται ακόμη είναι να αναπτυχθούν προγράμματα απασχόλησης για την επιστροφή των νέων από το εξωτερικό.

Τα μεγάλα «αγκάθια»

Εντονος προβληματισμός υπάρχει στο κυβερνητικό στρατόπεδο αλλά και στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στην Κουμουνδούρου πώς θα περάσουν από τη Βουλή τα μέτρα για τις απολύσεις και την κατάργηση των προνομίων των συνδικαλιστών. Το ΔΝΤ παραμένει αμετακίνητο στις θέσεις του για τα εργασιακά και ζητά περισσότερες ομαδικές απολύσεις με όριο 10% τον μήνα, αλλαγή συνδικαλιστικού νόμου για τις απεργίες και προνομίων και θεσμοθέτηση του lock out. Μπροστά στο διαφαινόμενο αδιέξοδο η κυβέρνηση επιχείρησε να μεταθέσει τα εργασιακά για την επόμενη αξιολόγηση, αν και αυτό θα είναι πολύ δύσκολο καθώς οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις ήταν το βασικό συστατικό της δεύτερης αξιολόγησης που έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί από τον περασμένο Νοέμβριο.

Την περασμένη όμως Πέμπτη ευρωπαίος αξιωματούχος ξεκαθάρισε ότι χωρίς το κλείσιμο των εργασιακών αλλά και «των άλλων πολλών ανοικτών θεμάτων» δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι ο στόχος του Απριλίου δεν είναι πιθανός καθώς θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί η συνολική συμφωνία που θα διασφαλίζει και τη συμμετοχή του ΔΝΤ.

Η υπουργός Εργασίας κυρία Εφη Αχτσιόγλου εμφανίστηκε στους βουλευτές εμφανώς απογοητευμένη από την εξέλιξη καθώς στις διαπραγματεύσεις δεν βρήκε υποστήριξη ούτε από τους Ευρωπαίους.

Πλεόνασμα 3,4% το 2016

Ετσι το μόνο που έχει να επιδείξει η ελληνική πλευρά στο αυριανό Eurogroup είναι η υπερκάλυψη των δημοσιονομικών στόχων. Συγκεκριμένα με βάση τα τελευταία στοιχεία το 2016 επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4% του ΑΕΠ (!) μετά την εξαντλητική φορολογία και την αυστηρή διαχείριση των δαπανών. Το στοιχείο αυτό προκύπτει μετά την αφαίρεση και της δαπάνης των 600 εκατ. ευρώ που δόθηκαν στους συνταξιούχους τον περασμένο Δεκέμβριο και θα ανακοινωθεί επίσημα στις 21 Απριλίου από την Eurostat.

Αλλά και για τα επόμενα χρόνια η κυβέρνηση προβλέπει ότι χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 3,8% του ΑΕΠ το 2018 και 4,3% το 2019.

«Αν τα επιπλέον μέτρα λιτότητας εφαρμοστούν το 2019, το πλεόνασμα θα ξεπεράσει το 5%» δήλωσε αξιωματούχος στο Bloomberg. «Αλλά και δίχως τα νέα μέτρα, το πλεόνασμα θα φθάσει το 4,5% το έτος 2020 και θα ξεπεράσει το 5% το 2021», κατά την ίδια πηγή.

Δι’ αυτής της οδού ο υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής του Γιώργος Χουλιαράκης αποφάσισαν να βάλουν κατά του ΔΝΤ εν όψει των τελικών αποφάσεων για το ύψος των πλεονασμάτων της περιόδου 2018-2022.

Εφιάλτης χρέη – κατασχέσεις

Ομως η άλλη όψη των πλεονασμάτων και της βαριάς φορολογίας είναι τα χρέη που δημιουργούνται μήνα με τον μήνα. Μόνο τον Ιανουάριο τα ληξιπρόθεσμα χρέη των πολιτών προς την Εφορία αυξήθηκαν κατά 1,6 δισ. ευρώ.

Είναι εφιαλτικός ο αριθμός των πολιτών που οφείλουν στην Εφορία αλλά και ο αριθμός αυτών που βρίσκονται αντιμέτωποι με κατασχέσεις και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης:

l 4.173.206 πολίτες χρωστάνε στην Εφορία.

l 1.672.500 πολίτες είναι αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης και κατασχέσεις το επόμενο χρονικό διάστημα.

l 851.818 πολίτες έχουν ήδη υποστεί τη διαδικασία των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης.

Από τον Γεώργιο Παπανδρέου στην Ούνρα

Τα πρώτα μαθητικά συσσίτια ξεκίνησαν το 1927 αλλά ουσιαστικά το 1931 όταν υπουργός Παιδείας ήταν ο Γ. Παπανδρέου. Αφορούσαν γύρω στους 30.000 μαθητές σε 58 περιοχές της χώρας. Το 1946 αρχίζει μια νέα περίοδος στη λειτουργία των μαθητικών συσσιτίων με τη βοήθεια και της Ούνρα. Καθορίστηκαν οι σκοποί των συσσιτίων, οι μορφές υπό τις οποίες θα παρέχονταν, ο τρόπος οργάνωσης, οι φορείς και τα καθήκοντά τους, ενώ ορίστηκαν οι πηγές χρηματοδότησης και ο τρόπος διαχείρισης και ελέγχου αυτών. Τα συσσίτια παρέχονταν για 26 ημέρες τον μήνα και περιελάμβαναν όπως αναφέρει χαρακτηριστικά έγγραφο της εποχής:

α) Καθ’ εκάστη ένα κύπελλο γάλα (είτε εβαπορέ ή σε σκόνη) μετά ζαχάρεως, γλυκόζης και κακάο.
β) 10 συσσίτια μηνιαίως από κρέας με χόρτα ή χοιρινό με αβγά ή κρέας κονσέρβα (αναλόγως των υπαρχόντων αποθεμάτων).
γ) 10 συσσίτια από όσπρια, παρασκευαζόμενα με ορισμένη ποσότητα σούπας, λίπους και ντομάτας.
δ) 6 συσσίτια από τυρί.
ε) Επί 11 ημέρες μηνιαίως μαρμελάδα ή γλυκό μήλο (πουρέ) και
στ) Επί 10 ημέρες κατά μήνα βούτυρο φιστικιών, το οποίο χορηγούνταν με τη μαρμελάδα.

Από το 1963, πάλι επί κυβερνήσεων Γ. Παπανδρέου, προστέθηκε και μεσημβρινό γεύμα. Τα μαθητικά συσσίτια αποτελούσαν πλέον δραστηριότητα της καθημερινής λειτουργίας του σχολείου, το οποίο είχε και την ευθύνη της αγοράς τροφίμων και της παρασκευής και διανομής των γευμάτων μέσα στους χώρους του. Από το 1965 τα συσσίτια θα επεκταθούν σε 600.000 μαθητές και περιλαμβάνουν πρωινό ρόφημα και μεσημβρινό φαγητό ενώ από το 1966 γενικεύτηκε η λειτουργία μαθητικών συσσιτίων σε όλα σχεδόν τα δημοτικά σχολεία.

Τα συσσίτια καταργήθηκαν ουσιαστικά από τη χούντα που τα αντικατέστησε με «πεντάδραχμο ενίσχυση» σε άπορους μαθητές και τη διανομή τροφίμων από αμερικανική βοήθεια σε μικρές πόλεις.