Πρόσφυγες στη Μύκονο

Προσφυγικό, μετανάστες, μαρτυρίες μεταναστών, αντιμεταναστευτικά μέτρα της διοίκησης Τραμπ είναι πολύ ψηλά στην καθημερινή ατζέντα του δημόσιου (public) ραδιοφώνου της Νέας Υόρκης (WNYC) στους 93,9 FM. Προχθές στη μεσημεριανή εκπομπή Fresh Air καλεσμένος ήταν ο πακιστανός συγγραφέας Μοσίν Χαμίντ, που το μυθιστόρημά του «Exit West» είναι λογοτεχνικό γεγονός στη Νέα Υόρκη. Θέμα του μυθιστορήματος φυσικά η μετανάστευση, αλλά με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ αυτόν που συναντάμε στην πληθώρα των ρεπορτάζ-μυθιστορημάτων για πρόσφυγες που εκδίδονται αυτόν τον καιρό σε όλον τον δυτικό κόσμο. Ο 46χρονος συγγραφέας, που έχει παρακολουθήσει μαθήματα δημιουργικής γραφής στο Πρίνστον με την Τζόις Κάρολ Οουτς και την Τόνι Μόρισον, κάνει τη διαφορά καταφεύγοντας στον «μαγικό ρεαλισμό».

Οι ήρωές του Νάντια και Σαΐντ, από κάποια χώρα που δεν κατονομάζεται, προφανώς της Εγγύς ή της Μέσης Ανατολής, αναζητούν τη σωτηρία σε έναν διακινητή που δεν τους υπόσχεται τη διαφυγή με μια βάρκα ευκαιρίας αλλά με μια μαγική πόρτα. Σε κάποιο εγκαταλελειμμένο οδοντιατρείο της πόλης όπου ζουν, μια μαγική πόρτα ανοίγει και τους οδηγεί στη γη της επαγγελίας: στην αρχή στη Μύκονο, ένα ελληνικό νησί που είναι γεμάτο από καταυλισμούς προσφύγων, μετά στο Λονδίνο και τελικά στην Καλιφόρνια. Οι κριτικοί είναι ενθουσιασμένοι με το εύρημα αυτό και μιλούν ήδη για τη δημιουργική επιρροή του Μπόρχες, του Τόλκιν και του Κάρολ Λιούις. Ο «μαγικός ρεαλισμός» ή ο σουρεαλισμός δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να κάνει μυθιστόρημα ένα θέμα επικαιρότητας, χωρίς διδακτισμό και χωρίς μελοδραματισμό. Ο εκδοτικός οίκος Riverhead είχε προτυπώσει τέσσερις εκδόσεις λόγω του ενδιαφέροντος του κοινού αλλά κυρίως των βιβλιοπωλών.

Ο Χαμίντ είναι πακιστανοαμερικανός συγγραφέας και κατ’ ουσίαν κοσμοπολίτης. Για χρόνο σύμβουλος στη ΜακΚίνζι στη Νέα Υόρκη, είχε κατορθώσει να του δίνει η εταιρεία μια ετήσια άδεια μερικών μηνών για να γράφει (αφού λέω ΜακΚίνζι δείτε, αν παίζεται κάπου, την ταινία «Τόνι Ερντμαν»). Σήμερα ζει στη Λαχώρη.