Το δημοψήφισμα του 2014 ήταν συντριπτικό υπέρ της παραμονής της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, αφού το περίφημο «Better Together» έλαβε 55,3% έναντι 44,7% της απόσχισης.
Από τότε πολλά άλλαξαν: Το σκωτικό κόμμα SNP απέκτησε γυναίκα πρόεδρο, την Νίκολα Στέρτζεον, η οποία διαδέχθηκε τον ηττημένο του δημοψηφίσματος Άλεξ Σάλμοντ.
Στις βουλευτικές εκλογές του 2015, ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον πέτυχε αυτοδυναμία για τους Συντηρητικούς, οι οποίοι είχαν επιστρέψει στην εξουσία το 2010 με τη βοήθεια των Φιλελεύθερων.
Ο μεγάλος νικητής εκείνων των εκλογών ήταν το SNP, το οποίο πήρε τις 56 από τις 59 έδρες της Σκωτίας. Μέχρι τότε, το SNP μετρούσε μόλις έξι βουλευτές στη Βουλή των Κοινοτήτων…
Οι «56» και η Στέρτζεον πόζαραν χαμογελαστοί με φόντο τη γέφυρα του ποταμού Φορθ στο Εδιμβούργο.
Τότε, η Στέρτζεον δεν είχε πει τίποτα για νέο δημοψήφισμα, θεωρώντας ότι την είχε καλύψει η δέσμευση Κάμερον για δημοψήφισμα παραμονής ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ.
Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 2016 και προς έκπληξη (;) αρκετών, το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε Brexit. Για την ακρίβεια, το Brexit θριάμβευσε στην Αγγλία και την Ουαλία, έχασε κατά κράτος στο Λονδίνο, τη Βόρειο Ιρλανδία και τη Σκωτία.
Ουσιαστικά η αντίστροφη μέτρηση για την ανακοίνωση νέου σκωτσέζικου δημοψηφίσματος είχε αρχίσει.
Αρχικά η Στέρτζεον κράτησε την ψυχραιμία της. Έγραψε προσωπική επιστολή στους Ευρωπαίους που εργάζονται στη Σκωτία, προκειμένου να τους διαβεβαιώσει ότι δεν κινδυνεύει η παρουσία τους στα εδάφη της και φωτογραφήθηκε χαμογελαστή με τη νέα πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, αναμένοντας τις κινήσεις της.
Και μόλις οι κινήσεις έγιναν γνωστές, ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει εξουσιοδότηση για τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος στο τέλος του 2018 ή στις αρχές του 2019, μόλις θα έχουν αποσαφηνισθεί οι όροι του διαζυγίου ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Φυσικά το Λονδίνο αντέδρασε, καλώντας την να ασχοληθεί περισσότερο με την ευημερία των Σκωτσέζων και λιγότερο με τα υπόλοιπα. Από κοντά και οι Βρυξέλλες που υπενθύμισαν (όπως έκαναν και στην Καταλονία) ότι ανεξάρτητη Σκωτία δεν γίνεται αυτόματα αποδεκτή στην ΕΕ.
Η ουσία είναι ότι η Σκωτία μπορεί να προχωρήσει σε δημοψήφισμα, όπως έγινε και την προηγούμενη φορά: μετά από εξαντλητική συνεννόηση με το Λονδίνο, προκειμένου να καθοριστούν οι όροι και το ερώτημα.
Την προηγούμενη φορά οι δύο πλευρές ανέθεσαν σε εταιρεία ερευνών να εξετάσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ερωτήματος και κυρίως το πώς η διατύπωσή του θα ήταν πράγματι απλή, άμεση και ξεκάθαρη χωρίς να κατευθύνει τον ψηφοφόρο στη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Τελικά, η οριστική διατύπωση στην οποία κλήθηκαν να απαντήσουν οι Σκωτσέζοι στις 18 Σεπτεμβρίου 2014 ήταν: «Should Scotland be an independent country?» (Πρέπει η Σκωτία να είναι ανεξάρτητη χώρα;)
Το σχετικό νομοσχέδιο θα πρέπει στη συνέχεια να έρθει στο Νομοθετικό Σώμα και να ψηφιστεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων και των Λόρδων.
Παρά το γεγονός ότι το κόμμα της Μέι έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων, θεωρείται απίθανο να μπλοκάρει το δημοψήφισμα στο σύνολό του.
Ωστόσο, ο στόχος της Βρετανής πρωθυπουργού είναι το δημοψήφισμα και κυρίως η προεκλογική εκστρατεία να γίνουν μετά την οριστική έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Θα ωφελούσε το Λονδίνο η δημιουργία τετελεσμένων;
