Είναι από αυτές τις λέξεις που χτυπάνε κατευθείαν στο πιο ευαίσθητο πολιτικό νεύρο της μεταπολεμικής Γερμανίας και δεν ξεχνιούνται εύκολα –όση διπλωματία και αν ακολουθήσει.
Με μια άνευ προηγουμένου δήλωση για αρχηγό κράτους, ο «νεοσουλτάνος» Ερντογάν μίλησε για «ναζιστικές πρακτικές», επειδή η Γερμανία της Ανγκελα Μέρκελ, όπου ζουν 3,5-4 εκατομμύρια τούρκοι μετανάστες, μπλοκάρει προεκλογικές συγκεντρώσεις του. Eν όψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, με το οποίο ο τούρκος πρόεδρος φιλοδοξεί να αναλάβει απολυταρχικές υπερεξουσίες, που δεν τις είχε ονειρευτεί ούτε ο Κεμάλ Ατατούρκ.
«Οι πρακτικές σας δεν διαφέρουν από τις ναζιστικές πρακτικές του παρελθόντος. Νόμιζα ότι η Γερμανία τις είχε αφήσει πίσω αλλά έκανα λάθος» είπε ο Ερντογάν σε συγκέντρωση γυναικών στην Κωνσταντινούπολη.
Επικαλούμενες λόγους ασφαλείας, ομοσπονδιακές αρχές σε κρατίδια απέσυραν τις άδειες για προεκλογικές συγκεντρώσεις με στόχο 1,4 εκατομμύριο τούρκους μετανάστες που ζουν στη Γερμανία και έχουν δικαίωμα ψήφου στην Τουρκία. Πρόσθετο «αγκάθι» είναι η σύλληψη τουρκογερμανού δημοσιογράφου της «Die Welt», που έχει ξεσηκώσει επίσης θύελλα αντιδράσεων κατά της Τουρκίας.
Κολονία, Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, Γκάγκεναου, Βάδη-Βυρτεμβέργη και Αμβούργο έχουν ακυρώσει προεκλογικές συγκεντρώσεις Τούρκων. Αλλά η καγκελάριος Μέρκελ απέρριψε το αίτημα για γενική απαγόρευση στον Ερντογάν και στους υπουργούς του, με τη λογική, όπως είπε εκπρόσωπός της, ότι «δεν μπορούμε να κάνουμε κατήχηση στους άλλους για την ελευθερία της έκφρασης και να μην τη σεβόμαστε εμείς εδώ στη Γερμανία».
«Τι υποκρισία!» φωνάζει ο Ερντογάν, ο οποίος έχει εξοργιστεί από τις ακυρώσεις και κατηγορεί το Βερολίνο ότι εργάζεται υπέρ της εκστρατείας του «όχι» στο δημοψήφισμά του.
Η ναζιστική σύγκριση είναι μεγάλη κλιμάκωση στη διπλωματική ένταση. Ηδη τουρκικές εφημερίδες που πρόσκεινται στο κυβερνών ΑΚΡ του Ερντογάν συγκρίνουν τη Μέρκελ με τον Χίτλερ, με φωτομοντάζ που την παρουσιάζουν με το μουστάκι του ναζιστή δικτάτορα. «Η Γερμανία, που δεν δραπέτευσε ποτέ από το ναζιστικό παρελθόν της, άφησε τη μάσκα να πέσει. Εδειξε ότι δεν είναι φίλη ούτε σύμμαχος της Τουρκίας» έγραψε η «Takvim».
Ψύχραιμη η Καγκελαρία
Επισήμως, η Καγκελαρία έδειξε ψυχραιμία. Δεν εξέδωσε δήλωση σε απάντηση των κατηγοριών περί ναζισμού και ζήτησε να πέσουν οι τόνοι. Αλλά πλήθος γερμανοί πολιτικοί από όλο το φάσμα, και τα ΜΜΕ, χτυπάνε τα «απίστευτα, απαράδεκτα» λόγια για ναζισμό από ηγέτη χώρας του ΝΑΤΟ που είναι, ας μην το ξεχνάμε, ακόμη στα χαρτιά υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ.
Και η Μέρκελ αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις από συγκυβέρνηση και αντιπολίτευση να ορθώσει ανάστημα στον Ερντογάν, ιδίως μετά την προφυλάκιση του δημοσιογράφου Ντενίζ Γιουτζέλ στην Τουρκία. Του πρώτου γερμανού υπηκόου που συνελήφθη στο πογκρόμ διώξεων που έχει εξαπολύσει το καθεστώς. Την ίδια ώρα αυξάνονται οι φωνές που λένε πως ο Ερντογάν «εκβιάζει» τη Μέρκελ απειλώντας να καταργήσει τη συμφωνία για το Προσφυγικό, «πνίγοντας» με μετανάστες την Ευρώπη, σε μια κρίσιμη εκλογική χρονιά για όλους.
Με πρώτες την Αυστρία και τη Γερμανία, ευρωπαϊκές χώρες με πληθυσμούς τούρκων μεταναστών, φοβούνται την εισαγωγή πολιτικής κρίσης, διχασμού, ταραχών, ακόμα και τρομοκρατικών επιθέσεων στο έδαφός τους, απαγορεύοντας προεκλογικές συγκεντρώσεις με ομιλητές τούρκους υπουργούς (όπως του υπoυργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου την περασμένη εβδομάδα, στο Αμβούργο).

Γεγονός είναι πως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και τις απηνείς διώξεις κάθε αντιπολιτευτικής φωνής από το καθεστώς του ο Ερντογάν δέχεται πλέον διμέτωπα πυρά από ευρωπαϊκού εδάφους. Και από τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις, δεξιές και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις, οι οποίες καταγγέλλουν κατάλυση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της ελευθερίας της έκφρασης στην Τουρκία.

Αλλά και από τα ανερχόμενα, ακροδεξιά εθνολαϊκιστικά κόμματα, όπως της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία (όπου ζουν 1 εκατομμύριο Τούρκοι) και του Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία (650.000 Τούρκοι), τα οποία αντιτίθενται, έτσι κι αλλιώς, στη μετανάστευση και στο ισλάμ.
«Τους κρατάει με τη συμφωνία για το Προσφυγικό»

«Η Ανγκελα Μέρκελ αποφεύγει κλιμάκωση της έντασης με την Αγκυρα, επειδή φοβάται μη καταρρεύσει η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό πριν από τις εκλογές στη Γερμανία το φθινόπωρο» λέει στο «Βήμα» ο Σινάν Ουλγκέν, πρόεδρος του Κέντρου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής και Οικονομίας (EDAM) στην Κωνσταντινούπολη.

«Υπάρχει πράγματι ρήγμα μεταξύ Αγκυρας και Βερολίνου, όπως φαίνεται από τη βαριά επικριτική ρητορική των τελευταίων ημερών. Αυτό πρέπει να διαβαστεί στο πλαίσιο της πολωτικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα στην Τουρκία, όπου η κυβέρνηση θέλει να αδράξει κάθε ευκαιρία για να επηρεάσει και να μετατοπίσει τη λαϊκή ψήφο. Η φραστική επίθεση κατά της Γερμανίας συνδέεται με την άρνηση του Βερολίνου να εκδώσει στην Τουρκία οπαδούς του (ισλαμιστή ιμάμη Φετουλάχ) Γκιουλέν, τους οποίους κατηγορεί ο Ερντογάν για το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου» τονίζει ο Ουλγκέν.
Και συμπληρώνει: «Προς το παρόν, η πικρία μένει σε ρητορικό επίπεδο. Δεν έχουμε δει σημάδια ότι η ένταση έχει κάποια σημαντική επίδραση στις σχέσεις. Η καγκελάριος Μέρκελ δεν επιθυμεί κλιμάκωση, διότι θέλει να προστατεύσει τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό, πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Πιο απαιτητικός είναι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που απαίτησε από τον Ερντογάν να ανασκευάσει τις δηλώσεις περί ναζισμού. Η τρέχουσα ένταση μπορεί επομένως να έχει κάποιον μακροπρόθεσμο αρνητικό αντίκτυπο».
«Στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον στην Τουρκία του Ερντογάν, η Ευρώπη ασκεί πολύ μικρή έως μηδαμινή επιρροή. Η τουρκική κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει ότι θα αποκαταστήσει αυτή την πληγή στις σχέσεις με τη Γερμανία και την ΕΕ μετά το δημοψήφισμα. Αλλά κάποια μακροπρόθεσμη ζημιά φαίνεται αναπόφευκτη, αν συνεχίσουν να σωρεύονται τέτοιες εμπρηστικές και εξαιρετικά λαϊκίστικες δηλώσεις» καταλήγει ο συνομιλητής μας.

Κουλτούρα ατιμωρησίας

«Ελευθερώστε τον Ντενίζ!»

Πρώτο θέμα στα γερμανικά ΜΜΕ είναι η σύλληψη και κράτηση του ανταποκριτή της «Die Welt». Δεκάδες διαδηλώσεις έγιναν με αίτημα την απελευθέρωση του Ντενίζ Γιουτζέλ, ο οποίος έχει τουρκική και γερμανική υπηκοότητα. Οι τουρκικές αρχές τον προφυλάκισαν για «διασπορά προπαγάνδας υπέρ τρομοκρατικής οργάνωσης και υποκίνηση του λαού σε μίσος».

Σκάνδαλο με τον γαμπρό του Ερντογάν

O Γιουτζέλ διώκεται στην ουσία για την υπόθεση της δημοσιοποίησης προσωπικής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας και γαμπρού του Ερντογάν, η οποία δείχνει σκανδαλωδώς ύποπτες δοσοληψίες. Σύμφωνα με το τουρκικό δίκαιο, η διάρκεια της προφυλάκισης μπορεί να είναι ως και πέντε χρόνια (!).

Εκβιασμοί και άσυλο

Ολο και πιο δυνατά ακούγονται κατηγορίες ότι η Τουρκία εκβιάζει τη Μέρκελ και την ΕΕ με τη συμφωνία για το Προσφυγικό. Ενώ η Αγκυρα απαιτεί από τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να απορρίψουν αιτήματα ασύλου δεκάδων τούρκων διπλωματών και στρατιωτικών του ΝΑΤΟ, τους οποίους η Τουρκία κατηγορεί για σχέσεις με το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου.

10 εκατομμύρια τούρκοι πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Συνολικά, οι «Avrupa Turkleri», τούρκοι μετανάστες που ζουν στην Ευρώπη, υπολογίζονται σε 9-10 εκατομμύρια ανθρώπους, Οι περισσότεροι δεν έχουν πάρει υπηκοότητα και νιώθουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Είναι καλό προεκλογικό ακροατήριο για τον Ερντογάν, ο οποίος ποντάρει σε έξαλλο εθνικισμό και κλίμα διχασμού εν όψει δημοψηφίσματος.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ