«Η κυβέρνηση της Σκωτίας εξακολουθεί να κρατάει στα χέρια της τον μπαλαντέρ της ανεξαρτησίας» λέει στο «Βήμα» η Λάουρα Κραμ. Η καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Πολιτικής και διευθύντρια του Εργαστηρίου Νευροπολιτικών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου το δηλώνει ξεκάθαρα: ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι κάθε άλλο παρά απίθανο. Και αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αδιαλλαξία της βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι κατά την πορεία προς το σκληρό Brexit.
Ακολουθούν αποσπάσματα από όσα μας είπε η Λάουρα Κραμ:
«Το επιχείρημα του ηθικού δικαιώματος της κυβέρνησης της Σκωτίας όσον αφορά τη διευθέτηση του ζητήματος των σχέσεων της χώρας με την ΕΕ είναι ισχυρό, ακόμη και μεταξύ κάποιων από τους πολέμιους της ανεξαρτησίας.
Οχι μόνο το 62% των Σκωτσέζων ψήφισε κατά του Brexit, αλλά οι υποστηρικτές της παραμονής επικράτησαν σε κάθε εκλογική περιφέρεια της χώρας. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποκάλυψε μια πρωτόγνωρη ομοφωνία ανάμεσα στους πολιτικούς ηγέτες της Σκωτίας καθώς όλοι συμφώνησαν ότι η συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ είναι σημαντική.
Μετά το δημοψήφισμα το Κοινοβούλιο εξουσιοδότησε την πρωθυπουργό Νίκολα Στέρτζον να συνομιλήσει απευθείας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους ηγέτες άλλων χωρών-μελών της Ενωσης, αναζητώντας τρόπους για την προάσπιση της θέσης της Σκωτίας στην ΕΕ.
Αναλύοντας συνομιλίες στο Twitter, καταλήξαμε ότι τα χάσταγκ #indyref και #indyref2 («independence referendum»: δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία) συγκαταλέγονταν στα 10 πιο δημοφιλή μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου που είχαν κάτι να πουν αναφορικά με το Brexit στη Σκωτία. Η κυβέρνηση του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος επανεξελέγη στην εξουσία τον Μάιο του 2016 στη βάση ενός πολιτικού μανιφέστου στο οποίο δηλωνόταν ρητά ότι το Κοινοβούλιο θα μπορούσε να προτείνει τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της χώρας σε περίπτωση σημαντικών αλλαγών, όπως η αποχώρηση της Σκωτίας από την ΕΕ παρά τη θέλησή της.
Η Τερέζα Μέι, αναγνωρίζοντας τις ήδη επισφαλείς σχέσεις ανάμεσα στη Σκωτία και στη Βρετανία και το ενδεχόμενο η απόφαση υπέρ του Brexit να τις επιδεινώσει περαιτέρω, πραγματοποίησε μια επίσκεψη-αστραπή στη χώρα, μερικές ημέρες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της. Δήλωσε πως η κυβέρνηση θα υιοθετούσε μια κοινή –για όλη τη Βρετανία –στάση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες πριν από την ενεργοποίηση του Αρθρου 50 και ότι επιθυμούσε την πλήρη συμμετοχή της κυβέρνησης της Σκωτίας στις συνομιλίες.
Εως σήμερα, ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει. Η πολυαναμενόμενη ομιλία της βρετανίδας πρωθυπουργού και η Λευκή Βίβλος για την «έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και τη νέα εταιρική σχέση» μεταξύ των δύο πλευρών ανησύχησαν ιδιαίτερα όλους όσοι ευελπιστούσαν σε ένα «ήπιο» Brexit ή σε μια διαφοροποιημένη λύση για τη Σκωτία. Αν και ασαφής όσον αφορά τις λεπτομέρειες, το μήνυμα που έδωσε η Τερέζα Μέι ήταν ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει και από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) και από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η πρωθυπουργός απορρίπτει ρητά την παραμονή της Βρετανίας στην ενιαία αγορά».
Αλλά «η πρόσβαση στην ενιαία αγορά και η διαφύλαξη των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων αποτελούν τις «κόκκινες γραμμές» της Σκωτίας στη μάχη της για τη διάσωση των σχέσεών της με την ΕΕ», τονίζει η Κραμ. Επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως «η διαφορά ανάμεσα στη Σκωτία και στις άλλες περιοχές της Βρετανίας, όπως το Λονδίνο και η Βόρεια Ιρλανδία που επίσης ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, έγκειται στο ότι η κυβέρνηση της Σκωτίας κρατάει στα χέρια της τον μπαλαντέρ της ανεξαρτησίας».
Για τον λόγο αυτό και πάρα τις διαβεβαιώσεις της Τερέζα Μέι ότι θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει ενωμένη τη Βρετανία, οι επιτελείς του κυβερνώντος Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας προετοιμάζονται ήδη για το ενδεχόμενο ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
«Ειδικοί εργάζονται για τη σύνταξη ενός νέου οικονομικού προγράμματος για μια ανεξάρτητη Σκωτία, εξετάζοντας ζητήματα όπως το νόμισμα που θα υιοθετούσε η χώρα σε περίπτωση απόσχισης από τη Βρετανία και οι τρόποι για την αντιμετώπιση της πτώσης της τιμής του πετρελαίου. Αλλες ομάδες υποστήριξης της παραμονής της Σκωτίας στην ΕΕ έχουν ξεκινήσει ήδη να συγκεντρώνουν χρήματα.
Αλλά η διεξαγωγή ενός δεύτερου δημοψηφίσματος αποτελεί αναμφίβολα ένα επικίνδυνο στοίχημα για τη Νίκολα Στέρτζον καθώς οι συνέπειες μιας δεύτερης ήττας θα ήταν καταστροφικές: όχι μόνο θα καθιστούσε αδιανόητη οποιαδήποτε σκέψη για ανεξαρτησία για τα πολλά επόμενα χρόνια, αλλά θα μπορούσε να αφανίσει και την ίδια πολιτικά. Τόσο ο Ντέιβιντ Κάμερον όσο και ο Αλεξ Σάλμοντ, ο προκάτοχός της στην πρωθυπουργία της Σκωτίας, παραιτήθηκαν έπειτα από δημοψηφίσματα στα οποία ηττήθηκαν. Αποτελεί, ωστόσο, γεγονός ότι κάθε φορά που η πρωθυπουργός της Σκωτίας αναφέρεται στο ενδεχόμενο μιας νέας ψηφοφορίας για την ανεξαρτησία της χώρας, μιλάει όλο και πιο αποφασιστικά», καταλήγει η συνομιλήτριά μας.
HeliosPlus
