Βερολίνο, ανταπόκριση

Η καλή είδηση: οι θεσμοί κατεβαίνουν, για πρώτη φορά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, με κοινή πλατφόρμα στις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα.

Η κακή είδηση: οι διαπραγματεύσεις είναι πολύ πιο δύσκολες από ό,τι αρχικά αναμένονταν –κάτι που προμηνύει σοβαρή επιμήκυνση της διάρκειάς τους. Η αιτία για αυτό; Η πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα να ακυρώσει κατά το πλείστον τα «κακά» μέτρα, που συμφώνησε αρχικά ο Ευκλείδης Τσακαλώτος με τους θεσμούς, και να τα αντικαταστήσει με άλλα, «καλά», της αρεσκείας του.
Αυτή η αντίθεση χαρακτηρίζει, σύμφωνα με πηγή του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, τις πρώτες ημέρες της επιστροφής των θεσμών στην Αθήνα. «Η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να χάσει την ιστορική ευκαιρία» τονίζει η ίδια. Το καλύτερο για αυτήν θα ήταν να έκλεινε τη συμφωνία ήδη «χθες» –ή τουλάχιστον εντός των επόμενων ημερών. Κι αυτό επειδή η χρεοκοπία καραδοκεί. Τυχόν νίκη του ακροδεξιού Γκέερτ Βίλντερς στις ολλανδικές εκλογές του 15ης Μαρτίου θα έστελνε την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης, αφού θα τερμάτιζε τη χρηματοδότησή της από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθεροποίησης ESM. «Οι αποφάσεις στο ESM λαμβάνονται ομόφωνα» υπενθυμίζει. «Ο Βίλντερς θα βάλει σίγουρα βέτο στην επόμενη δόση».
Οι γαλλικές εκλογές
Τέτοιες «τούρμπο»-διαπραγματεύσεις είναι βέβαια αδύνατες, παραδέχεται η πηγή. Το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχιστούν (εφόσον δεν υπάρξει το ολλανδικό «ατύχημα») και μετά το Eurogroup της 20ής Μαρτίου. Η επόμενη κρίσιμη ημερομηνία για την Ελλάδα θα είναι λίγο πριν από τις γαλλικές εκλογές στα τέλη Απριλίου, αρχές Μαΐου. «Η ιστορία θα επαναληφθεί» λέει. «Ο κίνδυνος να σπάσει το σταμνί που πάει στη βρύση θα είναι εξίσου μεγάλος».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν βέβαια ότι και στις δύο χώρες θα επικρατήσουν μάλλον τα δημοκρατικά κόμματα. Ομως και σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα της Ελλάδας παραμένει. «Και τα νέα κοινοβούλια θα της ζητήσουν να τηρήσει τις υποχρεώσεις της» λέει. Ενα «σκόντο» από τους νικηφόρους Δημοκράτες, προσθέτει, δεν θα υπάρξει. Το αντίθετο μάλλον: έχοντας τον αέρα του νικητή θα της ζητήσουν να επισπεύσει τις μεταρρυθμίσεις.
Επίσπευση δεν σημαίνει συνθηκολόγηση. «Τα νέα μέτρα είναι αντικείμενο της διαπραγμάτευσης, το ίδιο και η έναρξη της υλοποίησής τους» τονίζει η πηγή –αφήνοντας έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο η έναρξη, και δη κλιμακωτά, να γίνει, σύμφωνα με την επιθυμία της Αθήνας, μετά το 2019.
Η ποσοτική χαλάρωση
Στο ίδιο πλαίσιο τίθεται και η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ. Η Αθήνα την επιδιώκει, ει δυνατόν, εντός Μαρτίου.
Η κυρία Λαγκάρντ και η Ανγκελα Μέρκελ, ως λέγεται, έδωσαν πρόσφατα το «πράσινο φως» σε αυτό, και μάλιστα παρά τις αντιρρήσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε –υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η Αθήνα θα αποδεχθεί τα νέα μέτρα των θεσμών. «Είναι κι αυτό θέμα διαπραγματεύσεων» λέει η πηγή. Η έκβασή τους θα φανεί στο τέλος της ημέρας.
Το Βερολίνο δεν συμμετέχει άμεσα στις διαπραγματεύσεις της Αθήνας, τις παρακολουθεί όμως με μάτι Κέρβερου, είτε μέσω της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα είτε μέσω άμεσης επαφής με τους εκπροσώπους των θεσμών.
Για τους «Ευρωπαίους» από αυτούς, εκείνους δηλαδή που εκπροσωπούν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθεροποίησης (ESM) και την Κομισιόν, είναι και ο άτυπος «καθοδηγητής» τους. «Η οδηγία μας προς αυτούς είναι: Συμφωνία, αλλά όχι με κάθε τίμημα» λέει άλλος γερμανός αξιωματούχος.
Προς το παρόν, προσθέτει, το τίμημα αυτό κινείται σε «ανεκτά όρια». Αργότερα όμως; «Οι Ελληνες μας έχουν συνηθίσει σε εκπλήξεις» λέει. Η χειρότερη από αυτές θα ήταν, προσθέτει, αν η Αθήνα, εκμεταλλευόμενη «την τρέχουσα χαοτική διεθνή συγκυρία», επιχειρούσε να εκτρέψει τις διαπραγματεύσεις από τη σημερινή τους κοίτη. «Αυτό θα της έβγαινε μπούμερανγκ» προειδοποιεί.
Αλλαγή ρητορικής
Παρά τα «παράσιτα» που, κατά τους δανειστές, εκπέμπει στις διαπραγματεύσεις ο κ. Τσίπρας, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών βεβαιώνει ότι συνεχίζει να «πιστεύει» στην επιτυχία των διαπραγματεύσεων. Αυτό εκφράζεται και στην αλλαγή της ρητορικής του. Τις δύο τελευταίες εβδομάδες ο κ. Σόιμπλε αποφεύγει τις συνήθως «δηλητηριώδεις» αναφορές του στην Ελλάδα που κορυφώνονται στη λέξη Grexit. Τον ρόλο του «γνώστη της ψυχολογίας των Ελλήνων» (Griechenlandversteher) έχει αναλάβει τώρα ο υφυπουργός Οικονομικών Γενς Σπαν, ο οποίος επαινεί με τα καλύτερα δυνατά λόγια την εφαρμογή του προγράμματος από τον Αλέξη Τσίπρα. «Εχει εφαρμόσει περισσότερα μέτρα από όσα όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις μαζί» δήλωσε πρόσφατα.
Ο ίδιος τονίζει, σε αντίθεση με τον κ. Σόιμπλε, την ανάγκη «περισσότερης ανάπτυξης». Ταυτόχρονα ωστόσο αποκλείει κι αυτός κάθε «κούρεμα» του χρέους με το επιχείρημα ότι αυτό είναι όχι μόνο ανεπίκαιρο, αλλά και «unfair», άδικο, αφού δεν εφαρμόζεται σε άλλες, επίσης υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία. «Στα λόγια χουβαρντάς, στην πράξη σπάγκος» ήταν το συμπέρασμα έλληνα διπλωμάτη στο Βερολίνο.
Η σταθερότητα απειλείται και από τον Ντόναλντ Τραμπ

Για τους περισσότερους αναλυτές στη γερμανική πρωτεύουσα είναι «φως φανάρι» η πρόσφατη «αλλαγή προς το ηπιότερο» της γερμανικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας. Αυταπάτες ωστόσο δεν έχουν. «Ενας πολύ άγαρμπος χειρισμός εκ μέρους της Αθήνας, ή των θεσμών, θα έφτανε για να επαναφέρει την αστάθεια» έλεγε ένας από αυτούς.

Η σταθερότητα απειλείται και από τον Ντόναλντ Τραμπ. Το «δόγμα» του ότι τα ευρωπαϊκά προβλήματα πρέπει να λύνονται μόνο από τους Ευρωπαίους, θα μπορούσε να οδηγήσει, σύμφωνα με την εκτίμηση της γερμανικής οικονομικής εφημερίδας «Handelsblatt», στην οριστική αποχή του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Το καταστατικό του Ταμείου, γράφει, δεν του δίνει τέτοια δυνατότητα, αλλά ο Τραμπ μπορεί να επιβάλει την άποψή του με πολιτικά μέσα.
Η κυριότερη πηγή αστάθειας είναι όμως προφανώς το υπέρογκο χρέος, που κάνει διαρκή την άνιση σχέση πιστωτή – οφειλέτη. «Πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι άλυτο» λέει ο αξιωματούχος. Αυτό, προσθέτει, αποτελεί μόνιμη εστία κρίσης, που παίρνει πότε ανοικτή και πότε λανθάνουσα μορφή. Η απειλή του Grexit, προσθέτει, παραμένει, ακόμη και όταν δεν εκφέρεται άμεσα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ