Το κοστούμι των μέτρων και οι υποσχέσεις για αντισταθμιστικά

Από νέα βάση ξεκινά την Τρίτη ο νέος γύρος των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές προκειμένου να μετρηθούν και να συμφωνηθούν όλα τα μέτρα –δημοσιονομικά και διαρθρωτικά –που θα επιτρέψουν να κλείσει η αξιολόγηση και η Ελλάδα να προχωρήσει στο επόμενο βήμα που θα είναι η ένταξη των ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Δεδομένου ότι το πλαίσιο των μέτρων έχει προσδιοριστεί από το Eurogroup και δεν είναι άλλο από τη μείωση του αφορολόγητου ορίου και τη μείωση των συντάξεων από το 2019 μέσω της σταδιακής κατάργησης της προσωπικής διαφοράς, οι συζητήσεις πλέον θα επικεντρωθούν στο ύψος των πρόσθετων μέτρων που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ από το 2019 και μετά και στα αντίμετρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση προκειμένου να στηρίξει ανέργους και ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και να περάσει τον «πολιτικό σκόπελο» των δύσκολων αυτών αποφάσεων.

Στο τραπέζι βρίσκεται η ελάφρυνση των ασφαλιστικών εισφορών της μισθωτής εργασίας μαζί με το πακέτο των 3 δισ. ευρώ που θα προέλθει από δανεισμό –μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων –προκειμένου να κατευθυνθεί στη δημιουργία 100.000 θέσεων εργασίας. Κυβερνητικός στόχος είναι «μέτρα και αντίμετρα» να συμφωνηθούν και να πάνε «πακέτο» για ψήφιση στη Βουλή εντός του Μαρτίου.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες από στενούς συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα αυτό που ξεμπλόκαρε τη διαπραγμάτευση είναι ότι η κυβέρνηση αποδέχθηκε τη μείωση του αφορολογήτου σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα επιπρόσθετα μέτρα που ζητούσε το ΔΝΤ δεν θα είναι 2% του ΑΕΠ, δηλαδή 3,6 δισ. ευρώ αλλά χαμηλότερα από 2,8 δισ. ευρώ, κάτι που αποδέχθηκε ο Πόουλ Τόμσεν.

Και τα ελληνικά «όπλα» στη διαπραγμάτευση είναι η υπεραπόδοση των εσόδων από ΦΠΑ που αυξάνεται λόγω της χρήσης πλαστικού χρήματος κατά 200 εκατ. ευρώ τον μήνα (όπως έδειξε ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος) επάνω από τους στόχους. Επιπλέον σημειώνεται η υπεραπόδοση του ΕΝΦΙΑ καθώς το 2016 οι εισπράξεις του φόρου έφθασαν τα 3 δισ. ευρώ έναντι στόχου 2,65 δισ. ευρώ.

Το επιχείρημα εδράζεται και στις υπεραποδόσεις του 2016, και συγκεκριμένα στα έσοδα από ΦΠΑ ο οποίος απέδωσε συνολικά 15 δισ. ευρώ έναντι 13,62 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή 1,38 δισ. ευρώ επιπλέον, και τους συνολικούς φόρους στην περιουσία που απέφεραν 3,6 δισ. ευρώ έναντι 3,18 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή 420 εκατ. ευρώ επιπλέον.

Το στίγμα των διαπραγματεύσεων έδωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Οπως είπε «οι συζητήσεις θα εντατικοποιηθούν με τους θεσμούς. Θα υπάρξει μια αλλαγή στόχων πέρα από τη λιτότητα» και ξεκαθάρισε πως εφόσον υπάρξει τεχνική συμφωνία στην Αθήνα τότε οι δύο πλευρές θα προχωρήσουν στις τελικές πολιτικές συζητήσεις για τα επόμενα βήματα.

Ερωτηθείς για τους λόγους που οδήγησαν τις δύο πλευρές σε αυτή τη συμφωνία τόνισε πως η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε για βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις σε εργασιακά, ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό.

Οι πιέσεις για άμεση εφαρμογή ορισμένων μέτρων όπως οι περικοπές των παλαιών υψηλών συντάξεων, με ψαλίδισμα της προσωπικής διαφοράς, συνεχίζονται. Μετά το Eurogroup η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «στο τρέχον πρόγραμμα, και όχι μετά το 2018, θα πρέπει να εκπληρωθεί η μεταρρύθμιση για το συνταξιοδοτικό καθώς είναι μία από τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνεται στο τρέχον πρόγραμμα».

Την ανάγκη να προχωρήσει η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού και να υπάρξει ρύθμιση για το χρέος, διευκρινίζοντας ότι δεν χρειάζεται «κούρεμα» αλλά μείωση επιτοκίων, τόνισε και η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ μετά τη συνάντησή που είχε με την Ανγκελα Μέρκελ. Υπογράμμισε ότι χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά προτού παρουσιαστεί ένα σχέδιο για την Ελλάδα στο δ.σ. του Ταμείου.

Οπως είπε η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού και η αναδιάρθρωση του χρέους αποτελούν παράγοντες που κρίνουν τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα.

Μάλιστα σε μια «θεαματική στροφή» από τις μέχρι τώρα θέσεις του Ταμείου επανέλαβε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για κούρεμα του χρέους αλλά για μείωση των επιτοκίων, ενώ αναγνώρισε ότι χρειάζεται να επανεξεταστεί το ζήτημα της ωρίμασης των δανείων.

Μία ημέρα μετά, την Πέμπτη, ο εκπρόσωπος του Ταμείου Τζέρι Ράις δήλωσε ότι το ΔΝΤ προκειμένου να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα θα πρέπει να προηγηθούν:

1. Γενναίες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της οικονομίας.

2. Η δέσμευση και εξειδίκευση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους από πλευράς Ευρωπαίων. Οπως τόνισε αυτή είναι η θέση του Ταμείου, όπως τη μετέφερε η Κριστίν Λαγκάρντ στην Ανγκελα Μέρκελ.

Ο κ. Ράις υπογράμμισε ότι η συζήτηση για το χρέος θα μπορέσει να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και αποκάλυψε πως η επικεφαλής του ΔΝΤ είχε προσφάτως επικοινωνία και με τον Αλέξη Τσίπρα σχετικά με την αξιολόγηση. Κατά ορισμένες πληροφορίες, την περασμένη Τρίτη ο κ. Τσίπρας συνομίλησε και με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για το ζήτημα του χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται μετά την αξιολόγηση στην Αθήνα να τροποποιηθούν και ορισμένες προβλέψεις του ΔΝΤ για την πορεία της ελληνικής οικονομίας όπως αυτές είχαν διατυπωθεί στην τελευταία έκθεσή του.

Θυμίζουμε ότι η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για το 2017 ανεβάζει τον πήχη της ανάπτυξης στο 2,7%, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστούν όσα προβλέπονται στο μνημόνιο, ότι η Ελλάδα θα ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, ότι θα εξαλειφθούν γρήγορα τα capital controls και ότι θα επιταχυνθεί η διαδικασία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Για τα επόμενα χρόνια, όμως, το ΔΝΤ κάνει λιγότερο αισιόδοξες προβλέψεις σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στο κρίσιμο θέμα του πρωτογενούς πλεονάσματος, η κυρία Ντέλια Βελκουλέσκου παραδέχεται ότι το 2016 θα υπάρξει υπεραπόδοση και προσδιορίζει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1%, την ώρα που η κυβέρνηση έχει ενημερώσει ότι θα είναι 2% του ΑΕΠ.