Ψάχνουν «σύμφωνο συμβίωσης» με τα νέα μέτρα

Οι θριαμβολογίες της κυβέρνησης για το αποτέλεσμα του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου κράτησαν δύο ημέρες. Εκδηλώθηκαν με ένα non paper με το οποίο κηρύχθηκε «το τέλος της λιτότητας» και μια άνευ προηγουμένου προπαγανδιστική εκστρατεία μέσω της ΕΡΤ και πλέον αρχίζει η γνωστή διαδικασία: οι εκπρόσωποι των δανειστών επιστρέφουν. Ομως οι εντάσεις που διαπιστώνονται στην ηγεσία της κυβέρνησης και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν ότι η ατμόσφαιρα έχει βαρύνει πολύ.

Ο πέπλος μυστικότητας που καλύπτει το περιεχόμενο της συμφωνίας είναι το στοιχείο που κάνει πολλούς να εκτιμούν ότι η παράταση της συζήτησης για την αξιολόγηση είναι το πιθανότερο σενάριο. Κατά την κυβερνητική γραμμή πληροφόρησης, στόχος είναι να έχει διευθετηθεί η εκκρεμότητα μέσα στον Μάρτιο. Παρ’ όλα αυτά, κάτι τέτοιο συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες σύμφωνα με έλληνες και ξένους αξιωματούχους.

Η έναρξη του κύκλου των εκλογικών αναμετρήσεων από την Ολλανδία σε δύο εβδομάδες, η προεδρική εκλογή στη Γαλλία τον Απρίλιο – Μάιο και η αναμέτρηση Μέρκελ – Σουλτς στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο διαμορφώνουν ένα πολιτικό περιβάλλον στο οποίο ουσιαστικά δεν θα υπάρχουν διαθέσιμοι συνομιλητές και κανείς (στην Ευρώπη) δεν θα βιάζεται. Ούτε και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όμως.

Το κλειδί για τις όποιες εξελίξεις κρύβεται στην εσπευσμένη νέα υπόσχεση της κυβέρνησης, η οποία προμηνύει μια μάλλον μακρά διαδικασία: πρόκειται για το νέο δόγμα «για κάθε ευρώ επιβάρυνσης ένα ευρώ ελάφρυνσης». Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση επισήμως δεν έχει μιλήσει για το περιεχόμενο της συμφωνίας της προηγούμενης Δευτέρας, εκτιμάται βασίμως από τεχνοκράτες και στελέχη της αντιπολίτευσης ότι το συγκεκριμένο σημείο δεν έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι διατηρούν τις επιφυλάξεις τους και προεξοφλούν μια διαπραγμάτευση μεγαλύτερης διάρκειας από αυτήν που προαναγγέλλει το Μέγαρο Μαξίμου.

Η διάρκεια, όπως και το περιεχόμενο, της συζήτησης με τους δανειστές αναμένεται να αποκαλύψει όμως σύντομα και μία άλλη διάσταση του ζητήματος. Η κατ’ αρχήν αποδοχή από την κυβέρνηση της νομοθέτησης προληπτικών μέτρων συνιστά σύμφωνα με ερμηνείες παραγόντων που έχουν εμπειρία από ανάλογες διαδικασίες του παρελθόντος έναν ελιγμό, υπό την εξής έννοια: Η εφαρμογή των μέτρων θα οριοθετείται στο διάστημα μετά το 2019, οπότε ακόμη και αν η σημερινή κυβέρνηση κατόρθωνε να εξαντλήσει τη θητεία της, αυτά τα μέτρα θα βαρύνουν πολιτικά την επομένη –που σύμφωνα με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα θα είναι της ΝΔ. Από την άλλη πλευρά ο κ. Μητσοτάκης, που φάνηκε ότι στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Βερολίνο έλαβε ένα μήνυμα συγκράτησης των αιτημάτων του για εκλογές, θα έχει έτοιμη μια απάντηση για την όποια κριτική: «Δεν τα ψήφισα εγώ τα μέτρα αλλά ο Τσίπρας».

Πίσω από αυτήν τη θολή εικόνα της νέας διαπραγμάτευσης φανερώνονται όμως οι εσωκομματικές τριβές και –κυρίως –οι εντάσεις στην ηγεσία της κυβέρνησης. Η αποχή του Ευκλείδη Τσακαλώτου από κάθε δημόσια ή και ανεπίσημη δήλωση σχετικά με το περιεχόμενο των δεσμεύσεών του στο Eurogroup της Δευτέρας επανέφερε στη συζήτηση τις πληροφορίες για την απόσταση που τον χωρίζει από την ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου.

Κατά μία εκδοχή, που όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια ευσταθεί, ο κ. Τσακαλώτος δεν είχε συμφωνήσει με τη γραμμή διαχείρισης που αποτυπώθηκε στο non paper της κυβέρνησης όσο αυτός βρισκόταν στις Βρυξέλλες. Κατά τα όσα άφηναν να εννοηθούν στελέχη που γνωρίζουν τις διαθέσεις του, η λογική του «τέλους της λιτότητας» που εορτάστηκε από το Μέγαρο Μαξίμου δεν τον βρίσκει σύμφωνο. Οπως και το ότι ενώ ο ίδιος συνομιλούσε με τους υπουργούς Οικονομικών, στην Ηρώδου Αττικού έσπευσαν να αναλάβουν την πολιτική διαχείριση. Ακόμη και η απάντηση του κ. Τσακαλώτου όταν επισημάνθηκε η ιδιότυπη στάση του και σχολιάστηκε από τη ΝΔ δεν διέψευδε τίποτε. Προτίμησε απλώς να παραπέμψει στον Μαρκ Τουέιν με τη φράση «Οι φήμες για τον πρόωρο πολιτικό θάνατό μου είναι υπερβολικές».

Εν τέλει, έπειτα από όλες αυτές τις πιέσεις, εμφανίστηκε στη Βουλή το μεσημέρι της Πέμπτης και επιβεβαίωσε τον μυστικό χαρακτήρα της συμφωνίας και την παράταση της εκκρεμότητας με τη φράση: «Εμείς θα κάνουμε τα πάντα στη διαπραγμάτευση αλλά δεν μπορώ να σας πω ποιο θα είναι το πακέτο».

Η διαφωνία αυτή του κ. Τσακαλώτου με την ηγεσία της κυβέρνησης και η ένταση μεταξύ στελεχών του οικονομικού και του πρωθυπουργικού επιτελείου επιβεβαιώθηκαν στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ το απόγευμα της Τρίτης. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνεδρίαση αυτή εκδηλώθηκε η ενόχληση του κ. Τσακαλώτου για τον τρόπο πολιτικής διαχείρισης και τους πανηγυρισμούς για το τέλος της λιτότητας.

Αρχικά ο Τσακαλώτος συγκρούστηκε με τον αναπληρωτή υπουργό του Γ. Χουλιαράκη, με τον οποίο σε πολλές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ότι δεν βρίσκονται σε κοινή γραμμή. Ενταση υπήρξε σύμφωνα με πληροφορίες και μεταξύ του κ. Τσακαλώτου και του Ν. Παππά, ενώ ακολούθησε και καβγάς μεταξύ του… πρώην στενότερου συνεργάτη του Πρωθυπουργού Ν. Παππά και του νυν Δ. Τζανακόπουλου.