CETA: η Ευρωβουλή ενέκρινε εμπορικήσυμφωνία-σταθμό για την ΕΕ

Χαοτικές καταστάσεις δημιούργησαν το πρωί της Τετάρτης περίπου 800 διαδηλωτές έξω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο. Ωστόσο ο πανζουρλισμός που επικρατούσε εκτός του κτιρίου δεν εμπόδισε τους ευρισκομένους εντός να εγκρίνουν με άνετη πλειοψηφία τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία που έχει υπογράψει ποτέ η Ενωμένη Ευρώπη. Με ψήφους 408 υπέρ, 254 κατά και 33 αποχές οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη συμφωνία ΕΕ-Καναδά, γνωστή και ως CETA, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2017.

Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΕΕ – Καναδά θα τεθεί σε ισχύ σε λίγες ημέρες, αλλά πιθανότατα θα απαιτηθούν χρόνια για να εφαρμοστεί. Και αυτό διότι «θα πρέπει να την εγκρίνουν ως έχει διαμορφωθεί 38 εθνικά και τοπικά κοινοβούλια», όπως «τουιτάριζαν» αμέσως μετά την ψήφιση οι πολέμιοί της. Πρόκειται, προφανώς, για μια χρονοβόρο διαδικασία. Που όμως ίσως μετριαστεί μετά τις εξασφαλίσεις που κέρδισαν οι Βαλλόνοι. Διότι το κοινοβούλιο των γαλλοφώνων του Βελγίου τον περασμένο Οκτώβριο είχε μπλοκάρει τη συμφωνία, την οποία σημειωτέον προετοίμαζαν εκπρόσωποι της ΕΕ και του Καναδά επί επτά και πλέον χρόνια.

Εν τέλει οι Βαλλόνοι άναψαν το πράσινο φως για τη συζήτηση της CETA στο Ευρωκοινοβούλιο αφού εξασφάλισαν για λογαριασμό όλων των Ευρωπαίων δύο σημαντικά πράγματα: πρώτον, τον σεβασμό της κοινοτικής νομοθεσίας σε ό,τι αφορά τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και δεύτερον, τον περιορισμό της παντοδυναμίας των πολυεθνικών, κατοχυρώνοντας το δικαίωμα εφαρμοστικού ελέγχου, το δικαίωμα ρήτρας διασφάλισης και επίσης εγγυήσεις στα διαιτητικά δικαστήρια. Σημειωτέον ότι ο πληθυσμός της γαλλόφωνης κοινότητας του Βελγίου είναι 3,6 εκατομμύρια, ενώ ο πληθυσμός του Καναδά είναι 36,3 εκατομμύρια και της Ευρωπαϊκής Ενωσης 508 εκατομμύρια –συμπεριλαμβανομένων των Βρετανών που όμως βρίσκονται υπ’ ατμόν για αποχώρηση…

Η CETA προβλέπει κατ’ αρχάς τη μείωση των δασμών στο 98% περίπου των προϊόντων που εμπορεύονται ΕΕ και Καναδάς. Ορισμένες μειώσεις, ωστόσο, θα εφαρμοστούν έπειτα από οκτώ χρόνια, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, διότι απομένουν ακόμη να διευκρινιστούν αρκετές τεχνικές λεπτομέρειες. Επίσης χρονοβόρα αναμένεται να είναι η νομοθετική ρύθμιση από τα εθνικά και τοπικά κοινοβούλια για ρυθμίσεις που αφορούν το σύστημα εκδίκασης των διαφορών που θα προκύπτουν μεταξύ των συναλλασσόμενων πλευρών και των επενδυτών. Οπως υποστήριξε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, αρμόδιος για θέματα απασχόλησης, ανάπτυξης, επενδύσεων και ανταγωνισμού της ΕΕ Γέρκι Κατάινεν, όταν εφαρμοστεί πλήρως η CETA, οι ευρωπαίοι εξαγωγείς θα εξοικονομούν περί τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως μόνο από τη μείωση των εισαγωγικών δασμών εκ μέρους του Καναδά.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αντιτιθέμενοι στη CETA δεν καταθέτουν τα όπλα. Περί τα 3,5 εκατομμύρια υπογραφές έχουν συγκεντρώσει πολίτες της ΕΕ που φοβούνται για τις επιπτώσεις που θα έχει η εμπορική συμφωνία στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, στην ποιότητα των καταναλωτικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές αγορές, στην προστασία των ονομασιών προέλευσης των προϊόντων, στην υγεία των Ευρωπαίων και στο περιβάλλον.

Τι εξασφάλισαν (για όλους) οι Βαλλόνοι

Πέρα από τις ενστάσεις των διαφωνούντων, μέχρι να εγκριθεί η συμφωνία από τα εθνικά και τοπικά κοινοβούλια της ΕΕ οι δύο κοινότητες του βελγικού Βασιλείου (Βαλλόνοι και Φλαμανδοί, που στήριξαν εξαρχής και άνευ όρων τη CETA) θα διατηρήσουν το Δικαίωμα Επιθεώρησης. Το δικαίωμα ελέγχου, δηλαδή, των διατάξεων και της εφαρμογής τους κυρίως σε ό,τι αφορά τον αγροτικό τομέα, που θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός για την οικονομία και την κοινωνία της Βαλλονίας. Εξυπακούεται ότι εν πολλοίς επωφελούνται από το Δικαίωμα Επιθεώρησης και άλλες χώρες με αγροτική παραγωγή, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.

Επίσης το Βέλγιο διατηρεί το δικαίωμα να ενεργοποιήσει μια «ρήτρα διασφάλισης» των συμφερόντων του στον αγροτικό τομέα, «σε περίπτωση που παρατηρηθεί ανισορροπία των αγορών, συμπεριλαμβανομένης ακόμα και της περίπτωσης κατά την οποία η ανισορροπία αυτή περιορίζεται σε ένα και μοναδικό προϊόν». Ειδικότερα, το επόμενο 12μηνο θα καθοριστούν συγκεκριμένα βήματα με απτά αριθμητικά στοιχεία και προϋποθέσεις που θα ορίζουν την έννοια της «ανισορροπίας της αγοράς». Τέλος, μια σημαντική εξασφάλιση για τους Ευρωπαίους είναι το συμφωνηθέν μεταξύ ΕΕ και Καναδά, έπειτα από επιμονή των Βαλλόνων, σύστημα δικαιοδοσίας βάσει του οποίου θα ρυθμίζονται οι διαφορές μεταξύ των εθνικών κρατών και των επενδυτών. Το Investment Court System προσέφερε τη δυνατότητα σε μια πολυεθνική εταιρεία η οποία επενδύει σε μια χώρα να προσφεύγει σε διαιτητικά δικαστήρια εναντίον της χώρας αυτής σε περίπτωση που ακολουθεί πολιτικές που βλάπτουν τα συμφέροντά της. Οι Βαλλόνοι απαίτησαν και πέτυχαν οι δικαστές που θα στελεχώνουν τα διαιτητικά αυτά δικαστήρια να διορίζονται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ.