Από αρχαίας εποχής τείχη χρησιμοποιούνταν από χώρες/πόλεις τον πολιτισμό των οποίων μέχρι σήμερα μνημονεύουμε. Παραδείγματα, Κίνα – το σεινικό τοίχος, όλες σχεδόν οι μεγάλες Ελληνικές πόλεις με τις ακροπόλεις τους, Κωσταντινούπολη, κλπ. Τα τείχη αυτά κατά ιστορική ομολογία κτίστηκαν με σκοπό την άμυνα των πολιτών από την διείσδυση και κατάληψη από άλλους λαούς (Μογγόλους, Πέρσες, κλπ.). Υπήρχαν στο παρελθόν όμως και τείχη που ανεγέρθηκαν για άλλους, αυστηρά πολιτικούς λόγους, όπως αυτό του Βερολίνου. Η πρώτη κατηγορία ήταν και πρέπει να είναι αποδεκτή, καθώς προστατεύει την ύπαρξη ενός έθνους/λαού, ενώ η άλλη κατηγορία δεν ήταν ούτε είναι αποδεκτή, καθώς σκοπό της είχε και έχει την παρεμπόδιση φυγής/μετακίνησης πολιτών από την χώρα/κατοικία τους.
Το «επιχείρημα» ότι το τείχος του Βερολίνου είναι παράδειγμα ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν τείχη στα σύνορα χωρών, είναι καθόλα άτοπο. Σε ένα έθνος όπως η Ελλάδα, αν υπήρχε ένα τείχος που χώριζε για παράδειγμα την Μακεδονία από την υπόλοιπη Ελλάδα, βεβαίως και θα ήταν μη αποδεκτό, καθώς ο μόνος λόγος ύπαρξής του θα ήταν η μη μετακίνηση και ελεύθερη πρόσβαση των Ελλήνων πολιτών από τον Βορρά προς τον Νότο ή αντιστρόφως. Η αιτία θα ήταν καθαρά πολιτική, καθώς το τείχος θα χώριζε/δίχαζε απλά ένα έθνος/χώρα, έναν λαό που είχε/έχει κοινή γλώσσα, κοινά ήθη και έθιμα, θρησκεία και ιστορία. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι τέτοιου είδους τείχη ήταν, και συνεχίζουν να είναι απαράδεκτα.
Το ένστικτο επιβίωσης του ανθρώπου τον έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα να ζει μέσα σε τείχη. Σε κατοικίες υπάρχουν τείχη τα οποία οριοθετούν τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις, και αποτελούν την βάση της καλής λειτουργίας και εφαρμογής αυτών των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, από τους κατοίκους και τους γείτονες. Σε κάθε χώρο κατοικίας υπάρχουν όρια/τείχη όπως υπάρχουν και πόρτες ώστε οι κάτοικοι να ελέγχουν τα άτομα και αντικείμενα που εισέρχονται. Είναι ένα παγκοσμίως αποδεκτό δικαίωμα του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, να απολαμβανει ειρηνικά, χωρίς παρεμβάσεις, την οικογενειακή του ζωή, στην κατοικία του. Οι εξώπορτες σε όλες τις κατοικίες κλειδώνουν από μέσα και πρόσβαση δίδεται μόνο από αυτούς που δικαιωματικά κατοικούν εκεί.
Υπάρχουν επίσης τείχη νοητά, όπως αυτά που καθορίζουν τα υδάτινα και από αέρος όρια/σύνορα μίας χώρας. Αυτά βέβαια είναι πιο σύγχρονα παράγωγα των επί του εδάφους ορίων/τειχών, και γι’αυτό και υπάρχουν πρακτικές δυσκολίες ως προς την εφαρμογή τους. Για παράδειγμα, η Τουρκία παραβιάζει καθημερινά το Ελληνικό εναέριο «τείχος» δείχνοντας τις βλέψεις που μπορεί να έχει ως γείτονας. Η αντίδραση της Ελλάδος σε τέτοιες παραβιάσεις των συνόρων (του «τείχους») είναι το άλλοθ» της ύπαρξής τους! Αν δεν υπήρχαν αυτά τα «τείχη» (όρια/σύνορα), τότε γιατί η Τουρκία να συνάψει την πρόσφατη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το μεταναστευτικό θέμα;
Για κάποιον περίεργο λόγο, πολλοί κάνουν λόγο για διάφορες συμφωνίες μεταξύ Ευρωπαϊκών χωρών, όπως αυτή της Schengen, που αφορά την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών των χωρών μελών της συνθήκης αυτής, καθώς και των φιλοξενουμένων που έχουν βίζα Schengen. Η τοποθέτηση φραχτών/τειχών που ανεγέρθηκαν από ορισμένες χώρες στα σύνορά τους το 2015/16 για να σταματήσουν την μεταναστευτική ροή, έχει γίνει ένα δύσκολο θέμα και μηλο της έριδος. Οι συμφωνίες/συνθήκες αυτού του είδους (όπως της Schengen) έχουν πάντα εξαιρέσεις στην εφαρμογή τους, όπως έκτακτες περιστάσεις στις οποίες το εθνικό συμφέρον θα πρέπει να έχει προτεραιότητα. Για κάποιον ακόμη πιο περίεργο λόγο, ορισμένοι υποστήριζαν ότι με την Schengen συμφωνία, τα σύνορα καταργήθηκαν! Αυτό βέβαια είναι μία παρεξήγηση, όπως πολλές άλλες, και οι κυβερνήσεις είναι υπεύθυνες για την άγνοια και μη πληροφόρηση του Ελληνικού λαού σχετικά με την συμφωνία αυτήν. Σίγουρα τα σύνορα της Ελλάδος ήταν και παραμένουν τα ίδια πριν και μετά την συμφωνία αυτήν. Με απλά λόγια όμως οι έλεγχοι στις εισόδους, πόρτες όπως ανέφερα παραπάνω, ήταν και είναι χαλαροί σε σχέση με τους πολίτες χωρών που δεν είναι μέλη της συνθήκης Schengen. Ο έλεγχος στις εισόδους των χωρών Schengen μπορεί να γίνει αυστηρότερος αν η σχετική χώρα – μέλος αιτιολογημένα θεωρεί ότι λόγω περιστάσεων απαιτείται αυστηρότερος έλεγχος. Από εκεί και πέρα, τα σύνορα της κάθε χώρας, είτε είναι στην Schengen είτε όχι, και ειδικά η ασφάλειά των συνόρων καθώς και πολιτών εναπόκεινται στην ίδια την χώρα. Συνεπως αν μία χώρα κρίνει ότι η διαφύλαξη και έλεγχος των συνόρων της διασφαλίζεται καλύτερα με την κατασκευή τειχών στα σύνορά της με ελεγχόμενες εισόδους, πόρτες όπως ανέφερα παραπάνω, δεν είναι κατανοητό γιατί αυτό να ενοχλεί τους γείτονές της; Εκτός βέβαια αν οι γείτονες έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους που δεν το λένε με ξεκάθαρα λόγια……..
Συνεπώς δεν είναι ξεκάθαρο γιατί υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι αντιδρούν έντονα στο δικαίωμα μίας χώρας, π.χ.των Η.Π.Α., να αποφασίσει να ανάγειρει τείχος στα σύνορά της. Πρώτα απ’όλα στην περίπτωση των Η.Π.Α.η ροή μετανάστευσης από το Μεξικό δεν είναι προσφυγική. Οι αρχές των Η.Π.Α. έχουν παρατηρήσει ότι τα μέτρα που έχουν λάβει μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικά στον έλεγχο των ανθρώπων που εισέρχονται παράτυπα και πολλές φορές με εγκληματικούς σκοπούς, π.χ. ναρκωτικά, εγκατάσταση εγκληματικών ομάδων, κλπ., έχουν το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να προστατεύσουν τους πολίτες τους. Προφανώς με μία τέτοια ενέργεια οι Η.Π.Α. δηλώνουν έμεσα την μη αποτελεσματική φύλαξη και προστασία των συνόρων και από την γείτονα χώρα, το Μεξικό, αλλά αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για την γείτονα χώρα να διαπραγματευτεί για μία στενώτερη συνεργασία προς αντιμετώπιση του επί δεκαετιών προβλήματος.
Κλείνοντας θα πρέπει να πώ ότι η καλή διακυβέρνηση μιας χώρας κρίνεται από τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνει. Η διαφύλαξη των συνόρων και κατά επέκταση η οριοθέτησή τους με φράχτες/τείχη δεν είναι κάτι από μόνο του μεμπτό, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχουν «πόρτες» πρόσβασης. Ο ίδιος συλλογισμός ισχύει άν μία χώρα θέλει να φωταγωγήσει τα σύνορά της, υπό την προϋπόθεση ότι δεν δημιουργεί φωτο – ρύπανση στους κατοίκους της καθώς και σε αυτούς της γείτονος χώρας. Αυτά είναι αυτονόητα.
Μία κυβέρνηση κρίνεται όμως απόλυτα από την πολιτική που ασκεί στις «πόρτες», και ειδικότερα στον τρόπο με τον οποίον τις χρησιμοποιεί. Αν διαχωρίζει την πρόσβαση των επισκεπτών με βάση την θρησκεία, χρώμα, εθνικότητα, κλπ., χωρίς κάποια αποδεκτή αιτιολογία για αυτόν διαχωρισμό, τότε το αποτέλεσμα είναι ευνόητο και μή αποδεκτό. Και βέβαια στην περίπτωση των Η.Π.Α.και της νέας κυβέρνησης, αυτά παραμένουν τα κριτήρια αξιολόγησης, και όχι το αν θα αναγείρε ι φράκτη/τείχος στα σύνορά της.
Ο Νίκος Κουλάδης είναι δικηγόρος (solicitor) Αγγλίας, και διδάκτωρ εμπορικού δικαίου από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον Μεγάλης Βρετανίας. Ήταν καθηγητής Αστικού και Εμπορικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Southampton Solent από το 1999 μέχρι το 2005. Επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα και διετέλεσε Πρόεδρος του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου μέχρι το 2010. Μέχρι σήμερα έχει διετελέσει διευθύνων σύμβουλος μεγάλων ομίλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην φιλοξενία και τις τουριστικές υπηρεσίες.
