«Κόφτης» διαρκείας στο Δημόσιο για εξοικονόμηση δαπανών

Τον «κόφτη» δημοσίων δαπανών ενεργοποιεί η κυβέρνηση μέσω περικοπών στο λειτουργικό κόστος υπουργείων και εποπτευόμενων φορέων, μέσω αξιοποίησης ακινήτων αλλά και μέσω δραστικής μείωσης των εκατομμυρίων ευρώ που πληρώνουν οι δημόσιες υπηρεσίες σε μισθώματα για τη στέγασή τους. Το ηγετικό επιτελείο του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης αναλαμβάνει να υλοποιήσει τάχιστα το σχέδιο εξοικονόμησης πόρων που ήδη έχει αποφασιστεί από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, ξεπερνώντας τον πιλοτικό χαρακτήρα και δίνοντας το λάκτισμα για την πλήρη εφαρμογή περικοπών σε όλον τον δημόσιο τομέα. Στόχος είναι να ενισχυθεί η πολιτική επιχειρηματολογία προς τους δανειστές για «σφικτή και ορθολογική» διαχείριση αλλά και να ξεφύγει από την πίεση για μισθολογικές μειώσεις και ανακατατάξεις στα ποσά συντάξεων ή την αναπλήρωση του ΕΚΑΣ.

Παράλληλα, στο σημείο αυτό η κυβέρνηση διασταυρώνεται, έστω αποσπασματικά, με την αξιωματική αντιπολίτευση που θέτει ως πρωτεύον το ζήτημα των περικοπών στο Δημόσιο. Μόνιμη επωδός του προέδρου της ΝΔ κ. Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η στοχευμένη μείωση δαπανών και η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης στο πλαίσιο μιας μεταρρύθμισης που θα οδηγήσει στη μείωση των φορολογικών συντελεστών…

Ειδικοί επιστήμονες και οικονομολόγοι από το ηγετικό επιτελείο της υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης κυρίας Ολγας Γεροβασίλη όχι απλώς προχωρούν σε συγκριτική συσχέτιση δαπανών προηγούμενων ετών αλλά ετοιμάζουν τις λογιστικές κατασκευές που θα οδηγήσουν σε πραγματικές περικοπές εξόδων, ώστε να δημιουργηθεί «πλεόνασμα». Μόλις πριν από λίγες ημέρες, στις 31 Ιανουαρίου, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Γρηγόρης Θεοδωράκης υπέγραψε απόφαση (αριθμ. πρωτ. ΔΙΔΚ/Φ.38/οικ.3479) για τη συγκρότηση ομάδας εργασίας με αντικείμενο την επισκόπηση των πρωτογενών δαπανών (spending review) του υπουργείου, των ειδικών φορέων που υπάγονται στον προϋπολογισμό του καθώς και των εποπτευόμενων φορέων του. Η ομάδα αποτελείται από ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι θα συνεργαστούν με την Επιτροπή Συντονισμού για την Επισκόπηση των πρωτογενών δαπανών των υπουργείων Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Οικονομικών.Το πρόγραμμα εξοικονόμησης δημοσίων δαπανών έχει την αιγίδα του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών κ. Γιώργου Χουλιαράκη και του γενικού γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής κ. Φραγκίσκου Κουτεντάκη, σε συντονισμό με τον υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ κ. Δημήτριο Λιάκο. Η Επιτροπή Συντονισμού δημιουργήθηκε τον περασμένο Ιούλιο (ΦΕΚ 2333/Β/27.7.2016) στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους) με επικεφαλής την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προγραμματισμού Δημοσιονομικών Στοιχείων και Μεθοδολογίας κυρία Ιουλία Αρμάγου. Ηδη έχουν διαμορφώσει και δείκτες παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας των δαπανών των υπουργείων.

Από την πρώτη στιγμή είχαν εκδηλωθεί διαμαρτυρίες για τη στόχευση αυτής της διαδικασίας. Ιδιαίτερα στο υπουργείο Πολιτισμού, με τον πετσοκομμένο από καιρό προϋπολογισμό, εκπρόσωποι των εργαζομένων είχαν επισημάνει άμεσα ότι «δεν πρόκειται για μια «αθώα» προσπάθεια να «συμμαζέψουμε τα οικονομικά» μας, όπως θα έλεγαν διάφοροι καλοθελητές». Συνδικαλιστές αριστερών συσπειρώσεων μιλούσαν για «κλίνη του Προκρούστη» σημειώνοντας ότι στόχος του ελέγχου δαπανών είναι «η ριζική μείωση δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού για να μην κόψει η κυβέρνηση μισθούς – συντάξεις – επιδόματα ή να μην αυξήσει τη φορολόγηση με την ενεργοποίηση του περίφημου «κόφτη» δημοσίων δαπανών που ψηφίστηκε στο τρίτο Μνημόνιο». Η κριτική από τα αριστερά προς την κυβέρνηση είναι ότι αυτές οι παρεμβάσεις εντάσσονται τελικά σε ένα πλέγμα σχεδίων για απόδοση λειτουργιών του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα. Η κυβέρνηση διατυπώνει ότι στόχος είναι ο εξορθολογισμός δαπανών. Προβάλλει ότι, μέσω εξοικονόμησης πόρων, θα καταστεί δυνατή η δημιουργία δημοσιονομικού περιθωρίου ώστε να ενισχυθούν οι δαπάνες σε τομείς με υψηλή κοινωνική αποτελεσματικότητα και να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων με τρόπο διατηρήσιμο και χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων.

Το ζήτημα της αξιοποίησης ακινήτων αλλά και των περικοπών δαπανών για ενοίκια που πληρώνουν οι δημόσιες υπηρεσίες, την ώρα που παραμένουν παροπλισμένα πολλά ιδιόκτητα κτίρια του Δημοσίου, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Αλλωστε η αντιπολίτευση κατακεραυνώνει συνεχώς την αδράνεια, όπως λέει, της κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα.

Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία που παραθέτει ο βουλευτής του Ποταμιού κ. Σπύρος Λυκούδης σε επίκαιρη ερώτηση σχετικά με τα αναξιοποίητα ακίνητα για τα οποία το Δημόσιο πληρώνει υψηλά ενοίκια, την οποία είχε καταθέσει στις 27 Ιανουαρίου προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ο κ. Λυκούδης ζητεί εξηγήσεις από την κυβέρνηση αναφορικά με το ότι παραμένουν ανεκμετάλλευτα κτίρια που είναι στη δικαιοδοσία του Δημοσίου και κοστίζουν κάθε χρόνο εκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό κράτος.

Ο βουλευτής του Ποταμιού ξετυλίγει την ιστορία δύο κτιρίων, τα οποία δεν αξιοποιήθηκαν όπως έπρεπε, και την αποτυπώνει ως δείγμα παράλογης κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος, αναδεικνύοντας ευθύνες και των προηγούμενων κυβερνήσεων. Το κτίριο επί της λεωφόρου Θηβών 196-198 στον Δήμο Νίκαιας – Αγ. Ιωάννη Ρέντη, το οποίο είχε αρχικά κτιστεί ως αποθήκη της καπνοβιομηχανίας Γ.Α. Κεράνης ΑΒΕΝΕ, αγοράστηκε το 1998 από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) προκειμένου να στεγάσει τις κεντρικές υπηρεσίες του τότε υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων (ΥΠΕΧΩΔΕ). Το τίμημα για την αγορά, την ανακαίνιση και την εκτέλεση συμπληρωματικών ενεργειών στο κτίριο ανήλθε σε 56.628.769,29 ευρώ, σημειώνει ο κ. Λυκούδης.

Ομως το κτίριο παρέμεινε για 15 χρόνια κενό: ούτε η εγκατάσταση των υπηρεσιών του υπουργείου Περιβάλλοντος έγινε ούτε ευοδώθηκαν οι προσπάθειες να εγκατασταθούν άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Φτάνουμε στο 2011, οπότε μεταβιβάζεται στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων. Δύο χρόνια αργότερα, το 2013, με την υπ’ αριθμόν 8001/5.9.2013 απόφαση παραχωρήθηκε προς χρήση στο υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τη στέγαση των δικαστικών υπηρεσιών του Πειραιά, με την υποχρέωση καταβολής ετήσιου μισθώματος ύψους 2.652.000 ευρώ, μέχρι να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για παραχώρηση του κτιρίου σε επενδυτή.

Η συνέχεια, όπως την περιγράφει ο κ. Λυκούδης, είναι: «Το ακίνητο πουλήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ στην εταιρεία Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ με τη μέθοδο του sale and lease back και στη συνέχεια μισθώθηκε για 20 χρόνια με σκοπό τη στέγαση γενικών κυβερνητικών υπηρεσιών με μηνιαίο μίσθωμα ύψους 221.000 ευρώ, δηλαδή 2.652.000 ευρώ τον χρόνο. Επιπρόσθετα το κράτος επωμίζεται και τα έξοδα για τα ασφάλιστρα, που ανέρχονται στις 19.000 ευρώ ετησίως, καθώς και για τη συντήρηση του κτιρίου.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης αποχώρησε από το ακίνητο ενημερώνοντας το υπουργείο Οικονομικών. Σήμερα στον έκτο όροφο στεγάζεται η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους πληρώνοντας το τίμημα που αντιστοιχεί για τη χρήση του ορόφου. Το Δημόσιο όμως είναι υποχρεωμένο να καταβάλλει κάθε μήνα όλο το ποσό του ενοικίου σε ένα κτίριο που είναι ουσιαστικά κενό».

Μία ακόμα ενδεικτική περίπτωση αποτελεί το κτίριο επί της λεωφόρου Κηφισιάς 39 στον Δήμο Αμαρουσίου. Το εν λόγω κτίριο, που χτίστηκε για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων και στο οποίο στεγαζόταν το Κέντρο Γραπτού Τύπου, ανήκε στην εταιρεία Ολυμπιακά Ακίνητα ΑΕ, η οποία έχει συγχωνευθεί με την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων η Ολυμπιακά Ακίνητα ΑΕ το παραχώρησε για χρήση, άνευ ανταλλάγματος, στο υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Στη συνέχεια το ακίνητο πέρασε στην κυριότητα του ΤΑΙΠΕΔ (ΦΕΚ 2061/Β/16.9.2011), περιήλθε στη Eurobank Properties ΑΕΕΑΠ με τη μέθοδο του sale and lease back και μισθώθηκε από το Δημόσιο για τη στέγαση υπηρεσιών. «Σήμερα στο κτίριο στεγάζονται κάποιες υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ, οι οποίες σύντομα θα αποχωρήσουν, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του παραμένει κενό. Το Δημόσιο ωστόσο είναι υποχρεωμένο να πληρώνει το μηνιαίο ενοίκιο, το οποίο ανέρχεται σε 290.600 ευρώ, και επίσης τα ασφάλιστρα και τα έξοδα συντήρησης του κτιρίου» αναφέρει ο βουλευτής του Ποταμιού.

Αξίζει πάντως να επισημανθεί ότι ήδη από τον Μάρτιο του 2016 το υπουργείο Υγείας προχώρησε σε παρεμβάσεις με στόχο την εξοικονόμηση πόρων από ενοίκια, με ενδεικτική, όπως λένε από την κυβέρνηση, την περίπτωση της μείωσης του συνολικού κόστους για μισθώματα των δομών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κατά 2.273.115 ευρώ. Ανάλογες προσπάθειες γίνονται και από άλλα υπουργεία, αλλά τώρα διαμορφώνονται οι όροι για πιο σταθερό δημοσιονομικό «ψαλίδι» δημόσιων δαπανών.