«Το Grexit δεν κοιμάται ποτέ» απάντησε κοφτά ο επιφανής ευρωπαίος πολιτικός στον ανησυχούντα έλληνα συνομιλητή του που ζητούσε να μάθει ποιες σκέψεις υπάρχουν στον πυρήνα της ευρωζώνης για τη χώρα μας.
Επρόκειτο για μια εμπιστευτική συζήτηση που είχαν πριν από τα Χριστούγεννα δύο πολιτικοί οι οποίοι συνδέονται με φιλία ετών και έγινε στο συμπαθητικό περιβάλλον μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας.
Τον δικό μας τον έζωσαν τα φίδια και επιχείρησε να χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου.
Η στιγμή όμως ήταν ακατάλληλη, πριν από τις γιορτές, με την κυβέρνηση να διαβεβαιώνει ότι «η αξιολόγηση θα κλείσει τον Ιανουάριο χωρίς νέα μέτρα» ενώ ελάχιστοι ήταν εκείνοι που ήθελαν να ασχοληθούν με ένα θέμα που σερνόταν από τον Οκτώβριο.
Το φάντασμα της δραχμής ξύπνησε ξανά την περασμένη εβδομάδα εξαιτίας των δηλώσεων του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Ξυδάκη, οι οποίες δεν θα είχαν τόση αξία αν δεν γίνονταν στη συγκεκριμένη συγκυρία με την αξιολόγηση ανοικτή, την απειλή νέων μέτρων να κλονίζει τη συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας και τον ευρωσκεπτικισμό να αυξάνεται.
Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει ένα κομμάτι που δεν έφυγε, όπως η ομάδα Λαφαζάνη, αλλά και δεν έπαψε να φλερτάρει με τη δραχμή, παρουσιάζοντας μια νοσταλγική εκδοχή της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα όπως αυτή που σέρβριρε ο κ. Ξυδάκης. «Δεν πρέπει να υπάρχουν ταμπού όταν κουβεντιάζουμε για τη μοίρα του λαού (…) Και επί δραχμής η Ελλάδα μεγαλούργησε». Αρκετά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης αντέδρασαν αλλά ο Γιώργος Κυρίτσης υπέδειξε την Τράπεζα της Ελλάδος ως υπεύθυνη για το ενδεχόμενο του Grexit: «Θα πρέπει να υπάρχει σχέδιο… Θέλω να ελπίζω ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έχει σχέδιο, θα ήταν ασύγγνωστη αμέλεια αν δεν έχει» είπε.
Οι επίμονοι δραχμιστές
Η επιστροφή στη δραχμή δεν θα είναι ούτε ρομαντική ούτε νοσταλγική. Θα είναι μια ιστορία εθνικής καταστροφής γεμάτη πόνο, δυστυχία και ασύλληπτα νομικά και τεχνικά εμπόδια που καθιστούν το εγχείρημα πραγματικό εφιάλτη. Το χειρότερο είναι ότι η ιδέα αυτή δεν επιχορηγείται μόνο από την ιδεοληψία ακραίων αριστερών και ακραίων δεξιών (και η Χρυσή Αυγή τη δραχμή προπαγανδίζει) «δραχμιστών» αλλά από σκληρά επιχειρηματικά συμφέροντα, εντός και εκτός της Ελλάδας.
Τραπεζικοί παράγοντες που έχουν παρακολουθήσει από θέσεις ευθύνης τη μνημονιακή περιπέτεια της χώρας μεταδίδουν ότι οι πιο επίμονοι προπαγανδιστές της δραχμής είναι έλληνες επιχειρηματίες οι οποίοι «έβγαλαν τα λεφτά τους στο εξωτερικό, κράτησαν τις ζημιές στο εσωτερικό και πιέζουν με κάθε μέσο και τρόπο για τη δραχμή.
Τελευταίως μιλούν ανοικτά για την ανάγκη να επανέλθουμε στο εθνικό νόμισμα σε συσκέψεις, σε τραπέζια, όπου μπορούν να επηρεάσουν».
Το επιχείρημα είναι ότι η αλλαγή νομίσματος θα σημαίνει στην ουσία μια απλή υποτίμηση. Και κάποιοι πολίτες πιστεύουν ότι θα διαγραφούν τα δάνειά τους. «Υποτίμηση κάνεις όταν θέλεις να αυξήσεις την ανταγωνιστικότητά σου. Εμείς το πετύχαμε αυτό. Τώρα αντιμετωπίζουμε μια κρίση χρέους. Αν γίνει αλλαγή νομίσματος το χρέος θα διπλασιαστεί και θα αποκτήσουμε και μια κρίση συναλλάγματος. Η συζήτηση αυτή είναι εντελώς ανεύθυνη» επισημαίνουν.
Η παρακάτω ιστορία μοιάζει κινηματογραφική αλλά δεν είναι. Το 2008, μια από τις εταιρείες που πήρε μέρος στον διαγωνισμό για το λιμάνι του Πειραιά τον οποίο κέρδισε η COSCO επέλεξε να μεταφερθεί στη Νάπολι της Ιταλίας. Τρία χρόνια μετά προσέφυγε στα αρμόδια δικαστήρια με αίτημα να λυθεί η σύμβαση παραχώρησης εξαιτίας σοβαρών προβλημάτων που εμπόδιζαν την ουσιαστική λειτουργία της εταιρείας. Μια ιδέα των προβλημάτων μπορεί να πάρει κάποιος διαβάζοντας το βιβλίο «Γόμορρα» του Ρομπέρτο Σαβιάνο για την ιταλική μαφία.
Το δικαστήριο έλυσε τη σύμβαση, η φυγή της εταιρείας προκάλεσε αντιδράσεις οι οποίες κορυφώθηκαν όταν αυτή θέλησε να εγκαταστήσει μέρος των δραστηριοτήτων της στον Πειραιά. Παράγοντες που γνωρίζουν σε βάθος το παρασκήνιο της εποχής αποκαλύπτουν ότι ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα από τη γειτονική χώρα ήρθαν σε επαφή και ενίσχυσαν δίκτυα «δραχμιστών», με στόχο να μετατρέψουν την ιδέα της δραχμής σε κίνημα ώστε να γίνει η Ελλάδα λιγότερο ελκυστική για επενδύσεις.
Ηταν λίγο πριν η χώρα αρχίσει να παραδέρνει ανάμεσα στις εκλογικές αναμετρήσεις του 2012 και το Grexit δεν ήταν απλώς ένας μπαμπούλας αλλά ένα υπαρκτό σενάριο για το οποίο οι πιστωτές ετοίμασαν από κοινού το «σχέδιο Ζ».
Η COSCO ήδη από το 2008 έλεγε ότι επέλεξε την Ελλάδα λόγω ευρώ. Λέγεται μάλιστα ότι διεμηνύθη στον Γιάννη Δραγασάκη ότι αν η κυβέρνησή του σκοπεύει να εγκαταλείψει το ευρώ να τους ενημερώσει ώστε να πράξουν αναλόγως καθώς οι Κινέζοι θεωρούν την παρουσία τους στον Πειραιά «το κεφάλι του δράκου» στην επενδυτική τους πολιτική. Την κατάσταση επιβάρυναν και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που τάσσονταν κατά της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ αλλά τα πράγματα εξομαλύνθηκαν κατά την επίσκεψη Δραγασάκη – Κοτζιά στο Πεκίνο.
Η διαπραγμάτευση και τα σχέδια εξόδου
Σε αυτό το ναρκοθετημένο περιβάλλον από φανερά και αδιαφανή συμφέροντα, με γνώση των συζητήσεων του Ευάγγελου Βενιζέλου με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και του plan Z, έκανε ο Αλέξης Τσίπρας με τον Γιάνη Βαρουφάκη τη «σκληρή διαπραγμάτευση» συνοδευμένη από αφελή, όπως αποδείχθηκε, αιτήματα προς την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν για δανειοδότηση της χώρας προκειμένου να ενισχύσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα. Το σχέδιο Ζ του 2012 περιελάμβανε δραματικές κινήσεις, όπως κλείσιμο όλων των ΑΤΜ, επιβολή ελέγχων στα σύνορα για την αποτροπή μαζικής εξόδου κεφαλαίων, έκδοση IOU. Η υλοποίησή του θα ήταν ένας «ηράκλειος άθλος», όπως ειπώθηκε.
Το καλοκαίρι του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε δικό της σχέδιο, 150 σελίδων, με προβλέψεις για το τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα βρισκόταν εκτός της χρηματοδοτικής ομπρέλας των μνημονίων, ανάλογες του σχεδίου Ζ, και ετέθη υπ’ όψιν του Πρωθυπουργού πριν από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Τότε εκκρεμούσε και η πρόταση Σόιμπλε για time out της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Την Τρίτη η Αννα Διαμαντοπούλου με επιστολή προς τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ζήτησε να δοθεί στη δημοσιότητα το σχέδιο της Κομισιόν, ώστε να μάθουν οι έλληνες πολίτες όλη την αλήθεια.
Τα παιχνίδια της κυβέρνησης και η αντιπολίτευση
Παρά τις δραματικές στιγμές του 2015, ο κ. Τσίπρας εξακολουθεί να παίζει με τη δραχμή. Είτε αξιοποιεί τη σχετική συζήτηση ως αντιπερισπασμό από την ατζέντα της αξιολόγησης είτε ως δόλωμα για το ευρωσκεπτικιστικό κομμάτι του εκλογικού σώματος από το οποίο περίπου 30% επιθυμεί επιστροφή στη δραχμή, το παιχνίδι μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Ηδη επτά κόμματα –ΧΑ, ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Σχέδιο Β, ΕΠΑΜ, «Δραχμή – Δημοκρατική Κίνηση 5 Αστέρων» –έχουν κεντρικό σύνθημα τη δραχμή.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης απέρριψαν την εξήγηση του κ. Ξυδάκη ότι έδωσε «ένα παράδειγμα αυτολοιδορούμενος». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θεώρησε ότι αποκάλυψε μια από τις εναλλακτικές που μελετά η κυβέρνηση καθώς «επαναλαμβάνεται ως τραγωδία το τραγικό πρώτο εξάμηνο του 2015 και επανέρχεται στον δημόσιο διάλογο η απαγορευμένη συζήτηση για το Grexit». Η Φώφη Γεννηματά στη Βουλή κατηγόρησε τον Πρωθυπουργό ότι παίζει το παιχνίδι του Σόιμπλε για Grexit και στην προσύνοδο των ευρωπαίων Σοσιαλιστών στη Μάλτα είπε ότι «ανεξάρτητα από τους λανθασμένους χειρισμούς και τις βαρύτατες ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης, με θυμώνουν οι απαράδεκτες απαιτήσεις των θεσμών που οδηγούν και πάλι στο επικίνδυνο δίλημμα «Grexit ή διαρκής λιτότητα»».
Ο Σταύρος Θεοδωράκης προέτρεψε την κυβέρνηση να κλείσει την αξιολόγηση. «Μην παρατείνετε την εκκρεμότητα. Μην ανοίγετε ξανά κουβέντα για τη δραχμή. Δεν θα ξαναζήσουμε τον εφιάλτη του 2015» παρατήρησε. Ωστόσο η συζήτηση ξέφυγε από τα ελληνικά σύνορα. «Ο εφιάλτης του Grexit επιστρέφει» έγραφε η γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt»: «Το σχέδιο Τσίπρα για έξοδο στις χρηματαγορές μέσα στο τρέχον έτος φαίνεται μάλλον μη ρεαλιστικό» και «για κάποια μέλη της κυβέρνησης ο εφιάλτης της επιστροφής στη δραχμή μοιάζει ακόμη με «όνειρο ζωής»».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
