Ζήσιμος

Ενας άντρας γύρω στα 60 περνάει ευδαιµονικά το καλοκαίρι του στο γενέθλιο νησί του. Μέσα από πεύκα, σκοίνα, συκιές, πικροδάφνες, λυγαριές και δεντρολίβανα φτάνει κάθε µέρα στην αµµουδιά. «Νερό κάτασπρο (…) όπου κολυµπώντας έβλεπες κάτω στον πάτο τον ίσκιο σου να σαλεύει στην άµµο τη µαργαριταρένια, που απλωνόταν καλοστρωµένη, σκαλοπάτια σκαλοπάτια, και γεµάτη µεριές µεριές από τρύπες (…) που οδηγούσαν ποιος ξέρει σε ποιες κατοικίες απόκρυφες, κοινοβιακές και ιδιόρρυθµες, όπως τα µοναστήρια». Ζει τη δική του αιωνιότητα, ή µάλλον το οµοίωµά της, που είναι το ανακάτεµα του ήλιου µε το αλµυρό νερό της θάλασσας, όπως στον στίχο του Ρεµπώ. Μα ξαφνικά, µια µέρα που ανέβαινε το µονοπάτι, ένιωσε τα πόδια του να κουράζονται. Δεν έδωσε σηµασία. Αλλά την επόµενη µέρα, στη θάλασσα, αισθάνθηκε ότι ανάµεσα στο νερό και στο δέρµα του παρεµβαλλόταν µια αίσθηση ξένη. Είχε αρχίσει να αρρωσταίνει, σαν να κυκλοφορούσαν µέσα του αγκάθια από φραγκόσυκα. Προσπάθησε να αντιµετωπίσει την κατάστασή του µε τα µέσα που του προσέφερε το νησί. Αλλά τα αγκάθια γίνονταν σίδερο και η κατάρρευση θα έρθει. Εσπευσµένη αναχώρηση για την Αθήνα για να νοσηλευτεί σε νοσοκοµείο, µε διάγνωση «ιογενής πνευµονία».

Αυτό το ανέκδοτο κείµενο του Λορεντζάτου, µόλις 50 σελίδες, που ανασύρεται από το αρχείο του στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ, αποτελεί µια από τις πιο συγκλονιστικές περιγραφές, µε λογοτεχνικούς όρους, της µετάβασης από την υγεία στην αρρώστια, την αργόσυρτη συνειδητοποίηση µιας νέας άγνωστης κατάστασης. Αυτό το πέρασµα ίσως είναι από τις τραγικότερες και ταυτόχρονα λυτρωτικές όψεις της ανθρώπινης συνθήκης, που ο Λορεντζάτος, µέσα από το βίωµά του, το µετατρέπει σε υψηλή τέχνη.

Μη χάσετε αυτό το κείµενο. Γλώσσα, αλήθεια, νόηµα, αφήγηση. Επιπλέον, µια σπάνια αυτοβιογραφική εκδήλωση του Ζήσιµου Λορεντζάτου.