Παγκόσμια, η εποχή μας χαρακτηρίζεται, από πολλές διασταυρούμενες κρίσεις.
– Οικονομική, με πολλές εστίες και ανισορροπίες, που δημιουργούν οι αγορές κεφαλαίων και η μεταφορά της παραγωγής αγαθών, από την Δύση στην Ανατολή.
– Τοπικές πολεμικές συγκρούσεις και εμφύλιοι, που δημιουργούν πυκνές και ανατροφοδοτούμενες προσφυγικές ροές.
– Περιφερειακές εντάσεις, μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους και των παγκόσμιων παικτών, όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Τρομοκρατικά χτυπήματα, στην Ευρώπη και όχι μόνο, που επηρεάζουν τις πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές των κοινωνιών, θέτοντας σε κίνδυνο κατακτήσεις δεκαετιών.
– Κλιματική αλλαγή, που ερημοποιεί μεγάλες περιοχές και προκαλεί μεταναστευτικά κύματα.
Στην ευρύτερη περιοχή μας, έχουμε, σχεδόν το σύνολο των κρίσεων, που ζει ο πλανήτης.
Ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα, είναι οι κρίσεις, στην Συρία, την Ουκρανία, η αστάθεια στην Τουρκία και οι έντονες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.
Η χώρα μας, είναι ο μόνος σταθερός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή, όμως η οικονομικό – κοινωνική και η πολιτικό – θεσμική εσωτερική κρίση, μας φέρνει σε αδύναμη θέση.
Δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα γεωστρατηγικα μας πλεονεκτήματα, από την συμμετοχή μας στους Ευρωατλαντικούς θεσμούς και την Ευρωζώνη.
Ακόμη περισσότερο, δύο θέματα, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σημαντικά μεσοπρόθεσμα για τα εθνικά μας συμφέροντα, όπως το προσφυγικό και η αστάθεια στην Τουρκία, που προκαλείται κυρίως, από το καταρρέων Νεοοθωμανικό δόγμα του Ερντογάν, είτε χάνονται, λόγω έλλειψης στρατηγικής από την ιδεοληπτική κυβέρνηση, είτε ακυρώνονται λόγω χρησιμοποίησης τους, για κομματικούς τακτισμούς, στην διαρκή διαπραγμάτευση μας με τους εταίρους και δανειστές.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, που έχουν ισχυρά γεωστρατηγικα συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή, θα έπρεπε να αξιοποιηθούν για τα εθνικά μας συμφέροντα, όπως η ΑΟΖ με την Αλβανία, το όνομα της FYROM, η λύση του Κυπριακού, οι υδρογονάνθρακες και όχι μόνο για το χρέος, όπως έκανε μέχρι τώρα η κυβέρνηση.
Η Ελλάδα, έχασε την δυναμική της στα Βαλκάνια, που δημιούργησαν, τόσο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, όσο και οι κυβερνήσεις μέχρι το 2004, στηρίζοντας, την ένταξη των χωρών της περιοχής στους Ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Σήμερα, αντί η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, να ενισχύσουν την οικονομική μας παρουσία και την πολιτική συνεργασία, έχουμε αντιστροφή των οικονομικών ισορροπιών.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις, δεν επεκτείνονται πλέον στα Βαλκάνια, για να αναπτυχθούν, αλλά για να σωθούν από την κρίση και την υπέρ – φορολόγηση στην χώρα μας.
Αλβανία και Τουρκία, αξιοποιώντας την γεωπολιτική υποχώρηση της χώρας μας στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και την έλλειψη συνεκτικής πολιτικής από την σημερινή κυβέρνηση, για πρώτη φορά θέτουν επισήμως θέματα, όπως το «Τσάμικο» και την χρήση της Αγίας Σοφίας, κάτι που τα προηγούμενα χρόνια, υπήρχε μόνο σε ακραίους εθνικιστικούς κύκλους αυτών των χωρών.
Ακόμη χειρότερα, οι τελευταίες ομιλίες του Ερντογάν, για την «Οθωμανική ψυχή» και τα «σύνορα της καρδιάς του», μπορεί να έχουν άμεση συσχέτιση με τις εξελίξεις στο Ιράκ και την Συρία, αλλά εύκολα μπορούν να αλλάξουν ορίζοντα, αν οι εξελίξεις στην περιοχή δημιουργήσουν στην Τουρκία, προβλήματα εθνικής και εδαφικής συνοχής.
Μπορώ να ισχυριστώ, ότι η σχέση μας με την Ρωσία, ενώ μπορούσε να είναι πολύ δημιουργική και για τις δύο χώρες, ιδιαίτερα την περίοδο της σύγκρουσης ΠΟΥΤΙΝ – ΕΡΝΤΟΓΑΝ, βρεθήκαμε σε μειονεκτική θέση, γιατί οι κυβερνήσεις, τόσο της ΝΔ, πολύ περισσότερο του ΣΥΡΙΖΑ, καλλιέργησαν πολύ υψηλές προσδοκίες, αναντίστοιχες, με τις «δυνατότητες» των δύο χωρών.
Η Ελλάδα, είναι μέρος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και αυτό καθορίζει τις κεντρικές γεωστρατηγικες και γεωοικονομικές επιλογές της. Σε αυτά τα πλαίσια, πρέπει να κτίζουμε και τις εταιρικές μας σχέσεις με τρίτες χώρες, ιδιαίτερα με χώρες, όπως η Ρωσία.
Τα δεδομένα αλλάζουν, η παγκοσμιοποίηση συναντά μεγάλες αντιστάσεις, ακόμη και μέσα στους πρωταγωνιστές της, όπως είναι οι ΗΠΑ και η ΕΕ.
Οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που την στήριξαν δεν μπόρεσαν να δώσουν απαντήσεις και γνωρίζουν συνεχώς ήττες.
Το 2016 πρόσθεσε νέες μεγάλες αβεβαιότητες, με σημαντικότερη την εκλογή του ΤΡΑΜΠ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Τα περιθώρια, που έχει η χώρα μας είναι πολλά, δεν χωρούν όμως ιδεοληψίες και γεωπολιτικοί τακτικισμοί, όχι γιατί ενοχλούν τους στρατηγικούς και θεσμικούς μας εταίρους, αλλά γιατί εκτίθεται η χώρα και εκθέτει και τους τρίτους.
Η κοινή γραμμή για το Κυπριακό, ήταν εύκολη, γιατί όλοι περιμένουν το ναυάγιο των συνομιλιών στην Γενεύη.
Μετά τι και πώς;
Η πρόκληση στα ΙΜΙΑ, με την συμμετοχή της ηγεσίας των Τουρκικών Ενόπλων δυνάμεων, διαφοροποιεί ποιοτικά την Τουρκική επιθετικότητα, απέναντι στην ΕΛΛΑΔΑ.
Με ποια εξωτερική πολιτική και πιο εθνικό μέτωπο, θα προχωρήσει η χώρα μας, στο νέο και ακόμη πιο ασταθές περιβάλλον, του 2017;
