Οδήγηση με τέρμα το γκάζι, μεθύσια, σεξ χωρίς προφυλάξεις, ακόμη και λήψη ναρκωτικών ουσιών –είναι γνωστό ότι οι έφηβοι είναι πολύ πιθανότερο να υιοθετούν επικίνδυνες συμπεριφορές σε σύγκριση με τους ενηλίκους. Τώρα μια νέα μελέτη που διεξήχθη από ειδικούς του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Scientific Reports» ρίχνει φως στις επικίνδυνες εφηβικές συμπεριφορές δίνοντας μια νέα εξήγηση στο γιατί λαμβάνουν χώρα. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, σε σύγκριση με τα παιδιά και τους ενηλίκους, οι έφηβοι ουσιαστικώς ενδιαφέρονται λιγότερο για τις πληροφορίες που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους της εκάστοτε ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς τους. «Οι έφηβοι δεν είναι γνωστικώς ανίκανοι να επεξεργαστούν αυτές τις πληροφορίες. Απλώς βρίσκονται σε φάση που το κύριο μέλημά τους είναι να αναζητούν νέες εμπειρίες και να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα» αναφέρει ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Βούτερ φαν ντεν Μπος, ερευνητής στο Κέντρο για την Προσαρμοστική Συλλογιστική του Ινστιτούτου Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Μαξ Πλανκ.
Τα μοτίβα των συμπεριφορών των εφήβων σε ό,τι αφορά την ανάληψη ρίσκου που έχουν παρατηρηθεί σε προηγούμενες πειραματικές μελέτες αποκλίνουν σε μεγάλο βαθμό από εκείνα που καταγράφονται στην πραγματική ζωή. Σε αυτά τα προηγούμενα πειράματα στους συμμετέχοντες παρέχονταν συχνά όλες οι πληροφορίες που χρειάζονταν προκειμένου να λάβουν μια απόφαση. Ωστόσο στην πραγματική ζωή, όταν οι έφηβοι δοκιμάζουν την… τύχη τους πειραματιζόμενοι με ναρκωτικά, με σεξ χωρίς προφυλάξεις και με άλλες τέτοιου είδους συμπεριφορές, πιθανότατα έχουν μόνο μια γενική και αόριστη ιδέα για τις πιθανές συνέπειες των πράξεών τους. «Η δική μας ήταν η πρώτη αναπτυξιακή μελέτη στην οποία δινόταν η δυνατότητα στους συμμετέχοντες μέσω πειραματικών καθηκόντων να μειώσουν το ποσοστό αβεβαιότητας αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες προτού λάβουν μια απόφαση» προσθέτει ο φαν ντεν Μπος.
Στο πλαίσιο της μελέτης 105 παιδιά, έφηβοι και νεαροί ενήλικοι ηλικίας 8-22 ετών πήραν μέρος σε διαφορετικές λοταρίες, καθεμία εκ των οποίων τους έδινε τη δυνατότητα να κερδίσουν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό. Οι παίκτες είτε έλαβαν πλήρεις πληροφορίες για την αξία του εκάστοτε επάθλου και την πιθανότητα να το κερδίσουν (επιλογή χαμηλού κινδύνου), είτε έμαθαν την αξία του επάθλου αλλά είχαν ατελείς πληροφορίες για τις πιθανότητες να το κερδίσουν (επιλογή υπό αμφιβολία), είτε δεν έμαθαν ούτε την αξία του επάθλου ούτε την πιθανότητα να το κερδίσουν αλλά τους δόθηκε η ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε περαιτέρω πληροφορίες για αυτό (επιλογή υπό αβεβαιότητα). Επιπροσθέτως στους εθελοντές ζητήθηκε να μιλήσουν για το πόσο συχνά λάμβαναν ρίσκα στην πραγματική ζωή.
Οπως προέκυψε, οι έφηβοι ήταν πιο επιρρεπείς στο να αποδεχθούν το να κάνουν αμφίβολες επιλογές ενώ παράλληλα αναζητούσαν λιγότερες πληροφορίες σε ό,τι αφορούσε το πλαίσιο της αβεβαιότητας. Αυτή η ανοχή στο άγνωστο φάνηκε να φθάνει στην κορύφωσή της στις ηλικίες 13 ως 15 ετών. Μάλιστα οι συμπεριφορές που επέδειξαν οι έφηβοι στο πείραμα φάνηκε να συνάδουν και με τις ίδιες τις δηλώσεις τους για το πόσο ριψοκίνδυνοι ήταν στη ζωή τους.
Πρόταση για πιο επιτυχημένες καμπάνιες πληροφόρησης
Τα ευρήματα αυτά μπορούν επίσης να δώσουν μια εξήγηση στο γιατί οι καμπάνιες πληροφόρησης που απευθύνονται σε νεαρά άτομα σχετικά με τους κινδύνους συμπεριφορών όπως η χρήση ναρκωτικών ουσιών πέφτουν πολύ συχνά στο κενό. Ακόμη και όταν οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες στους εφήβους εκείνοι δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον στο να ασχοληθούν μαζί τους. «Αν θέλουμε πράγματι να περάσουμε τα μηνύματά μας στους νέους, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας στοιχεία όπως αυτής της μελέτης για τον σχεδιασμό παρεμβάσεων» σημειώνει ο έτερος κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης Ραλφ Χέρτβιγκ, διευθυντής του Κέντρου Προσαρμοστικής Συλλογιστικής στο Ινστιτούτο για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του Μαξ Πλανκ και καταλήγει: «Μια υποσχόμενη εναλλακτική για επιτυχημένες καμπάνιες πληροφόρησης θα ήταν να δώσουμε στους εφήβους τη δυνατότητα να βιώσουν τις συνέπειες μιας ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς –για παράδειγμα μέσα σε εικονικά περιβάλλοντα».
HeliosPlus
