Πολλοί στις ΗΠΑ και στον κόσμο περίμεναν ότι τα πράγματα θα ήταν άσχημα όταν αναλάμβανε πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ. Η πρώτη εβδομάδα του όμως στον Λευκό Οίκο έδειξε ότι τα πράγματα δεν είναι απλώς άσχημα, αλλά ακόμη χειρότερα. Από την πρώτη μέρα ο νέος πρόεδρος κινείται επιθετικά για να εφαρμόσει τις ακραίες πολιτικές του, ταρακουνώντας τα πάντα και ξεκαθαρίζοντας σε όσους είχαν ακόμη αμφιβολία ότι όχι μόνο δεν τίθεται θέμα να κάνει «κωλοτούμπα» σχετικά με όσα έλεγε προεκλογικά, αλλά ούτε καν να βάλει νερό στο κρασί του.
Ακόμη και αν ο Τραμπ δεν εφαρμόσει όλα όσα εξήγγειλε την περασμένη εβδομάδα –για παράδειγμα, το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό μήκους 3.200 χλμ., που θα κοστίσει 12-15 δισ. δολάρια και θα πάρει 16 χρόνια να χτιστεί -, ήδη έχει δώσει τον τόνο της πολιτικής του: οπισθοδρόμηση, ρατσισμός και ξενοφοβία θα χαρακτηρίσουν τη θητεία του. Γιατί δίπλα σε εξαγγελίες εντυπωσιασμού, όπως αυτή για το τείχος, έχει κάνει κινήσεις που ήδη φέρνουν αλλαγές προς το χειρότερο, όπως η κατάργηση της χρηματοδότησης των αμερικανικών οργανώσεων παγκοσμίως που παρέχουν πληροφόρηση για αμβλώσεις (π.χ. σε θύματα βιασμού κ.λπ.) και η απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ σε μετανάστες από επτά μουσουλμανικές χώρες.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ο αντιπρόεδρος Μάικ Σπενς ήταν ομιλητής σε διαδήλωση κατά των αμβλώσεων στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή. Η οργάνωση Πορεία για τη Ζωή (March for Life) δήλωσε ότι στα 44 χρόνια που διοργανώνει τη διαδήλωση, κανένας πρόεδρος ή αντιπρόεδρος δεν υπήρξε ομιλητής. Η οπισθοδρόμηση είναι ήδη γεγονός.
Το περιβάλλον είναι ένα ακόμη θύμα της πρώτης εβδομάδας Τραμπ. Ο νέος πρόεδρος έστειλε οδηγία στα υπουργεία που έχουν σχέση με το περιβάλλον να περιορίσουν την επικοινωνία τους με τα μέσα ενημέρωσης σε μια προσπάθεια να φιμώσει τις αντίθετες από τις δικές του απόψεις σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος και τα υπουργεία Εσωτερικών, Γεωργίας και Υγείας δεν μπορούν εφεξής να εκφράζουν απόψεις προκειμένου να «πνιγούν» οι επιστημονικές έρευνες που πραγματοποιούν υπάλληλοί τους για να αποδείξουν ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τη χρήση ορυκτών καυσίμων συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αναμένεται να ακολουθήσει η κατάργηση των νόμων που θέτουν περιβαλλοντικούς περιορισμούς στην εξόρυξη πετρελαίου και στα ορυχεία, καθώς τα ενεργειακά αποτελούν προτεραιότητα του Τραμπ.
Η πρώτη συνάντηση του νέου προέδρου με ξένο ηγέτη πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή και ήταν με την Τερέζα Μέι. Η βρετανίδα πρωθυπουργός πήγε στην Ουάσιγκτον χαριτολογώντας ότι «τα αντίθετα έλκονται». Επικαλέστηκε την «ειδική σχέση» ανάμεσα στη Βρετανία και τις ΗΠΑ και επεδίωξε διμερείς εμπορικές συμφωνίες πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων του Brexit (τον Μάρτιο), οι οποίες θα την ενισχύσουν στο δύσκολο διαζύγιο από τους ευρωπαίους εταίρους της.
Χθες Σάββατο ο Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν με θέμα την ανταλλαγή απόψεων για τις διμερείς τους σχέσεις. Την ίδια μέρα αναμενόταν και τηλεφώνημα του Τραμπ με τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ με θέμα τη Ρωσία.
Ανάμεσα στα «διαμάντια» της πρώτης εβδομάδας Τραμπ είναι το διάταγμα που ανακοίνωσε ότι θα υπογράψει εντός των ημερών και το οποίο θα απαγορεύει την είσοδο στις ΗΠΑ σε όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες από Συρία, Ιράκ, Ιράν, Λιβύη, Σουδάν, Σομαλία και Υεμένη. Ηδη το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας σταμάτησε τελείως τα ταξίδια στο εξωτερικό των υπαλλήλων του που πραγματοποιούν τις συνεντεύξεις με τους πρόσφυγες που είναι υποψήφιοι για επανεγκατάσταση στις ΗΠΑ. Η διακοπή θα ισχύσει έως ότου ο Τραμπ ανακοινώσει τη νέα (σκληρότερη) προσφυγική πολιτική του.
Το επικείμενο διάταγμα που θα απαγορεύει τις βίζες στους πολίτες των παραπάνω επτά χωρών θα περιέχει και προσωρινή απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ όλων των προσφύγων. Το πλήγμα είναι ισχυρό, δεδομένου ότι το 2016 επανεγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ 110.000 πρόσφυγες και τον προηγούμενο χρόνο 85.000.
Ο Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι
«θα δημιουργήσει απαξάπαντος ασφαλείς ζώνες για τους πρόσφυγες στη Συρία». Δεν έδωσε άλλες λεπτομέρειες (π.χ. αν τα αμερικανικά αεροπλάνα θα εγγυηθούν την ασφάλεια των ζωνών αυτών από αεροπορικές επιθέσεις της Ρωσίας ή του Ασαντ). Ηδη το Κρεμλίνο απάντησε ότι πρέπει «να ζυγιστούν» πρώτα αυτά τα σχέδια.Ο νέος πρόεδρος επαίνεσε την αποτελεσματικότητα της χρήσης βασανιστηρίων, όπως ο εικονικός πνιγμός, από τη CIA και ζήτησε να τροποποιηθεί η νομοθεσία προκειμένου να αρθεί η απαγόρευσή τους. Αντέδρασαν η Πολωνία και η Λιθουανία, δηλώνοντας ότι δεν πρόκειται να ξαναφιλοξενήσουν «μυστικές φυλακές» στο έδαφός τους αν θα βασανίζονται οι ύποπτοι για τρομοκρατία.
Δύο αμερικανοί ειδικοί κρίνουν τα πρώτα δείγματα γραφής του νέου προέδρουΝτέιβιντ Ο’ Κόνελ, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Κολέγιο Ντίκινσον στην Πενσιλβάνια
«Ο Τραμπ δεν έχει αλλάξει καθόλου τη συμπεριφορά του από τότε που εξελέγη. Η ορκωμοσία του ήταν χωρίς προηγούμενο. Αντί να προσφέρει ένα ελπιδοφόρο και ενωτικό μήνυμα, όπως οι προκάτοχοί του, ο Τραμπ προχώρησε σε μια τυπική προεκλογική του ομιλία. Παρουσίασε μια σκοτεινή εικόνα της αμερικανικής ζωής και υποσχέθηκε να κάνει την «Αμερική σπουδαία ξανά». Κανείς από όσους είχαν παρακολουθήσει την προεκλογική του εκστρατεία δεν εξεπλάγη από αυτή τη ρητορική. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τα ίδια επιχειρήματα. Την περασμένη εβδομάδα, συνέχισε την ανούσια διαμάχη του με τα μέσα ενημέρωσης για ζητήματα όπως το πλήθος που παρακολούθησε την τελετή της ορκωμοσίας του, ενώ συνεχίζει τους παράλογους ισχυρισμούς του για εκλογική νοθεία.
Δεν πιστεύω ότι οι συνέπειες της αντισυμβατικής ηγεσίας του Τραμπ θα είναι τόσο δραματικές όσο κάποιοι αναμένουν. Νομίζω ότι κάποια στιγμή ο Τύπος και οι παγκόσμιοι ηγέτες θα αποδεχθούν το γεγονός ότι δεν μπορούν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη όλα όσα λέει ο Τραμπ.
Στη διεθνή διπλωματία, οι λέξεις επιλέγονται προσεκτικά και επομένως μπορούν να έχουν μεγάλες συνέπειες. Αλλά ο Τραμπ δεν λειτουργεί έτσι. Βρέθηκε στην προεδρία από τη ριάλιτι τηλεόραση, όπου έμαθε ότι ο καλύτερος τρόπος για να τραβήξεις την προσοχή είναι να είσαι συγκρουσιακός και να λες εξωφρενικά πράγματα.
Η αισιόδοξη ερμηνεία είναι ότι ο Τραμπ θα ακολουθήσει την πορεία του Ρόναλντ Ρίγκαν, που έγινε πρόεδρος προερχόμενος από τον τομέα της ψυχαγωγίας και εκείνος. Στην αρχή της προεδρίας του προέβαινε σε εμπρηστικές δηλώσεις που προκαλούσαν διεθνείς αντιδράσεις –για παράδειγμα, στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε δήλωσε ότι η Σοβιετική Ενωση θα έλεγε ψέματα και θα εξαπατούσε και θα διέπραττε εγκλήματα για να προωθήσει τον σκοπό της επειδή εκεί δεν πίστευαν στον Θεό. Αλλά σταδιακά προσαρμόστηκε και έγινε πιο διπλωματικός.
Στο τέλος της προεδρίας του, με έξυπνο τρόπο, εκμεταλλεύτηκε τις αλλαγές στη σοβιετική πολιτική για να βάλει τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο.
Δεν γνωρίζουμε αν ο Τραμπ έχει την ίδια ικανότητα να ωριμάσει και να αλλάξει. Ωστόσο, εσωτερικά είναι ο πλέον αντιδημοφιλής πρόεδρος τη στιγμή της ορκωμοσίας του. Μόνο το 45% των Αμερικανών εγκρίνουν την απόδοσή του.
Αλλά τίποτε από αυτά δεν θα έχει σημασία για τους Αμερικανούς αν πράγματι καταφέρει να αναζωογονήσει την οικονομία. Και αν αυτό συμβεί, σε τέσσερα χρόνια από σήμερα, η επανεκλογή του θα είναι βέβαιη».
Μάικλ Γουλφ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα – Πανεπιστήμιο Περντιού στο Φορτ Γουέιν
«Ο Τραμπ δεν θα μετριάσει το στυλ του, καθώς είναι αυτό που οδηγεί τη ρητορική και τις αντιδράσεις του σε σημαντικά ζητήματα. Πρώτον, η πολιτική του επιτυχία οφείλεται στο ότι έρχεται σε αντίθεση με το συμβατικό αμερικανικό στυλ άσκησης πολιτικής. Βοήθησε στο να συσπειρωθούν όσοι αντιπαθούν το αμερικανικό πολιτικό σύστημα και την Ουάσιγκτον. Υπάρχει μια πολιτική κουλτούρα στις ΗΠΑ ενάντια στο κατεστημένο, η οποία έχει τις ρίζες της στον αμερικανικό ατομικισμό και στον σκεπτικισμό απέναντι στην κυβέρνηση.
Δεύτερον, δεν “χρωστάει” σε κανέναν πολιτικό, επομένως η αμοιβαιότητα και οι διαπροσωπικές αβρότητες δεν τον αφορούν. Είναι εχθρικός προς τα ηγετικά στελέχη του κόμματός του στο Κογκρέσο και δεν θα στραφεί σε αυτούς. Καμία μεγάλη εφημερίδα δεν τον υποστήριξε και τηρεί εχθρική στάση και προς τον παραδοσιακό Τύπο. Επιπλέον, γνωρίζει πώς να μιλάει απευθείας στον κόσμο, χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων εφημερίδων.
Οσον αφορά τα προεδρικά διατάγματα, ο Τραμπ είπε ότι θα κατασκευάσει το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, ότι θα απαγορεύσει την είσοδο στη χώρα σε πρόσφυγες από συγκεκριμένες χώρες και ότι θέλει να επαναφέρει τα βασανιστήρια σε υπόπτους για τρομοκρατία. Τα προεδρικά διατάγματα είναι συμβολικά ισχυρά αλλά όσο ισχυρά τους επιτρέπουν να είναι οι εκτελεστικές, νομοθετικές και δικαστικές υπηρεσίες που τα διεκπεραιώνουν.
Αναμένω ότι ο Τραμπ θα γίνει πιο δημοφιλής μεταξύ των υποστηρικτών του αλλά δεν θα μπορέσει να αυξήσει την εκλογική του βάση. Μπορεί να του έχει δοθεί το “ελεύθερο” να είναι ο Τραμπ, επειδή έτσι τον γνωρίζουν, όμως η προεδρία σημαίνει την εξισορρόπηση του πολιτικά διχαστικού ρόλου του επικεφαλής της κυβέρνησης με τον πολιτικά ενωτικό ρόλο του αρχηγού του κράτους. Αν χρειαστεί να αναλάβει αυτόν τον ενωτικό ρόλο έπειτα από μια εθνική τραγωδία, για παράδειγμα, μπορεί να μην τα καταφέρει, και αυτό θα του αφαιρούσε το πλεονέκτημα που διαφορετικά θα είχε αν επιζητούσε την επανεκλογή.
Διεθνώς, η στάση του ενδέχεται να βοηθήσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με κάποιες σημαντικές χώρες, όπως η Ρωσία, το Ισραήλ ή η Βρετανία του Brexit, αλλά οι υπόλοιπες δεν είναι ευχαριστημένες με τη ρητορική του “Η Αμερική πρώτη”.
Οι Ευρωπαίοι δεν θα δεχθούν μαθήματα από τους θιασώτες του Brexit και τις επικριτικές φωνές στον Λευκό Οίκο προς το ελεύθερο εμπόριο και το ΝΑΤΟ. Οι χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία, η Γεωργία και η Ουκρανία, δεν θα χαιρετίσουν την αποδοχή της Ρωσίας.
Στη Συρία, οι αντάρτες που υποστήριζαν οι ΗΠΑ ενδεχομένως να εξαναγκαστούν να διαπραγματευτούν με τη συριακή κυβέρνηση στην καλύτερη περίπτωση ή να παραδοθούν, αν ο Τραμπ φέρει σε πέρας το σχέδιό του να συνεργαστεί με τη Ρωσία και τον Ασαντ κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Τραμπ πιθανώς ακολουθεί το παράδειγμα του Ρόναλντ Ρίγκαν, αλλά η αποδυνάμωση των πολυμερών σχέσεων συχνά καταλήγει αρνητικά για τις ΗΠΑ».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
