Του Κίτσου

«Ο Κίτσος ο λεβέντης και άλλες ιστορίες» των Θανάση Γιοχάλα και Ζωής Βαΐου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

Ο Κίτσος, στον τίτλο αυτού του παράξενα διασκεδαστικού βιβλίου, είναι μια ελαφίνα. Το έσκασε από τον κήπο ή τον στάβλο του σπιτιού της και ο ιδιοκτήτης κατέφυγε στις αγγελίες των εφημερίδων. «Ο συλλαβών αυτήν παρακαλείται να την παραδόση τω ιδιοκτήτη».

Ολα αυτά στην Αθήνα, κάποια ημέρα του Ιανουαρίου του 1878. Οι συγγραφείς (ο Θανάσης Γιοχάλας έχει υπογράψει επίσης, μαζί με την Τόνια Καφετζάκη, τον αξεπέραστο οδηγό «Αθήνα, ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» στις ίδιες εκδόσεις) συγκέντρωσαν σε αυτόν τον τόμο 2.600 αγγελίες που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά, κυρίως της Αθήνας, το μακρύ διάστημα 1833-1939. Οι αγγελίες είναι ταξινομημένες σε κατηγορίες: διαφημιστικές, χιουμοριστικές, επαινετικές και συγχαρητήριες, απώλειας και εύρεσης, αγορών και πωλήσεων, προσφοράς και αναζήτησης εργασίας, προς συνδρομητές και προς εκδότες, γιατρών και φαρμάκων, δημοσιεύσεων και εκδόσεων, αρραβώνων, γάμων, συνοικεσίων και βαπτίσεων, ακατάτακτες.

Για κάθε κατηγορία υπάρχει ένα μεγάλο εισαγωγικό σχόλιο, κυρίως τυπολογικού χαρακτήρα, απ’ όπου δεν λείπουν όμως ιστορικές και ανθρωπολογικές πληροφορίες, κυρίως το πώς η κάθε αγγελία εγγράφεται στην κοινωνία της Αθήνας και πώς σχετίζεται με την εξέλιξη της πόλης. Για παράδειγμα, είναι συγκλονιστικό το πώς η Μικρασιατική Καταστροφή και η έλευση των προσφύγων αποτυπώνονται στις αγγελίες: όχι μόνο η αναμενόμενη αναζήτηση δουλειάς, αλλά και η έκθεση μοναδικών προσόντων και η αναζήτηση αγνοουμένων. Ετσι συντελείται το θαύμα: μέσα από τα αποσπάσματα και τα θραύσματα, όπως είναι κάθε μικρή αγγελία, φτιάχνεται μια μεγάλη αφήγηση για την Αθήνα. Κι αυτό είναι η μεγάλη πρωτοτυπία του βιβλίου.

Παιδία, κοράσια, κυρίες, στρατιώτες, παραμάνες, βυζάστρες, μαίες, υποδηματοποιοί, πρωτοψάλτες, νέοι καλλίστης επαρχιακής οικογενείας, αρχιμουσικοί και αντισυνταγματάρχες, φερετροποιοί, γαλακτοπώλες αλλά και κυνάρια και έλαφοι και αγελάδες γαλακτερές προς αγοράν και άλλα ζώα αποτελούν τους ήρωες αυτού του μοναδικού κόσμου των αγγελιών. Και μία αγγελία, που θα μπορούσε να ήταν σημερινή: «Νοικοκυρά ατυχήσασα, με αρίστας συστάσεις, ζητεί εργασίαν ως καθαρίστρια εις Γραφεία».