Φώτης Βλαστός: «Η ανατομία του κύματος»

Από τα πανάρχαια χρόνια, λογής άνθρωποι αναζήτησαν λύσεις στα μυστήρια της ζωής. Οι ανακαλύψεις τους έβαζαν σε κίνηση τους αργαλειούς της αφήγησης, ώστε τα πολύπλοκα φαινόμενα να μπουν σε μια τάξη. Τέτοια υφαντά αποτελούν το περιεχόμενο της «Ανατομίας του κύματος», του βιβλίου του Φώτη Βλαστού που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μικρή Αρκτος.

Πρόκειται για μια συλλογή 22 σύντομων ιστοριών που ταξιδεύουν στο μακρινό χθες αλλά και στο ακόμα μακρινότερο αύριο του πολιτισμού μας με πρωταγωνιστές ήρωες αιφνιδιασμένους από αναπάντεχες διαταραχές. Αλλοι είναι πρωτοπόροι σε αγώνες για γνώση και αλλαγή. Ολοι βηματίζουν στο φανταστικό καλειδοσκόπιο ενός επινοημένου σύμπαντος. Ολοι όμως έρχονται αντιμέτωποι με τα αινίγματα της ζωής.

Παίζοντας με τα όρια ανάμεσα στο ιστορικό και στο φανταστικό, ο Φώτης Βλαστός, γιατρός στο Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών, στο πρώτο του βιβλίο αφηγείται μικρές ιστορίες που συνθέτουν, σελίδα τη σελίδα, τη μακραίωνη ιστορία της ιατρικής σκέψης αλλά και της αφηγηματικής τέχνης.

«Η τέχνη του γιατρού βασίζεται σε μια ορισμένη άσκηση του νου, ο οποίος ασκείται να αναζητά το αίτιο κάθε βιολογικής διαταραχής επικαλούμενος τις κωδικοποιημένες γνώσεις του και τα ευρήματα από τη φυσική εξέταση και την επικοινωνία με τον ασθενή. Μετά από αρκετά χρόνια επανάληψης αυτής της διαδικασίας, αντιλήφθηκα πως η διαγνωστική σκέψη δεν είναι η μηχανική επανάληψη μιας προγραμματισμένης διαδικασίας, αλλά μια ιδιαίτερα δημιουργική ανάκληση καταχωρημένων εμπειριών ώστε να συνταχθεί κάθε φορά μια νέα «νοσολογική αφήγηση». Η αφήγηση αυτή συνδέει τον μικρόκοσμο με τον μακρόκοσμο, στον βαθμό που επιχειρεί να ερμηνεύσει και να αποκαταστήσει ένα «φαινόμενο του μέσου κόσμου», ενός έμβιου οργανισμού» εξηγεί στο «Βήμα» ο κ. Βλαστός. «Αυτός ο «κόσμος, ο μικρός, ο μέγας», έτσι όπως τον αφουγκράζεται ο νους ενός ερευνητή των πολύπλοκων βιολογικών γρίφων, αυτή είναι η πηγή έμπνευσης του βιβλίου μου».

Τα κουδουνάκια του αρχαίου ινδού μεταλλουργού χτυπούν στο διαστημικό χειρουργείο του πλανήτη Εγκέλαδου, χιλιετίες μετά, για να σημάνουν την επιστροφή ενός ανθρωποειδούς στη βιολογική του πατρίδα: στην κατάσταση του ανθρώπου.

Καθώς οι αιώνες κυλούν, οι ιστορίες φαίνεται να συνεχίζονται αλλού, με άλλους τρόπους. Ποιος μπορεί να είναι βέβαιος ότι ο κόσμος μας δεν θα χρειάζεται πάντοτε τους μύθους για να συμπληρώνει τις αλήθειες του;

«Οι σύντομες ιστορίες του βιβλίου μου αλητεύουν στους αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας, την οποία υπερβαίνουν μόνο τρεις φορές, για να φτάσουν στο μακρινό μέλλον, πέρα από τη Γη, εκεί που θα μπορούσε να βρεθεί κάποτε ο άνθρωπος. Οι ήρωές τους είναι άνθρωποι που είτε ερευνούν είτε υφίστανται τις εκπλήξεις της βιολογίας, κάνοντας κάθε φορά κι ένα μικρό βήμα προς τον μοριακό ή προς τον πλανητικό κόσμο» περιγράφει στο «Βήμα». Η γραφή του βασίστηκε στη μείξη πραγματολογικών και φανταστικών στοιχείων, έτσι ώστε κάθε ιστορία να μπορεί να διαβαστεί ως ξενάγηση σε ένα φανταστικό μουσείο είτε ο αναγνώστης να αρκεστεί στην απόλαυση της ανάγνωσης, χωρίς άλλα καθήκοντα. «Διατρέχοντας τρεις φορές το μήκος του ιστορικού χρόνου ως το άγνωστο μέλλον μας, ο αναγνώστης μπορεί να επιλέξει τα εργαλεία που θα τον βοηθήσουν στην ανάγνωση που επιθυμεί: μεγεθυντικός φακός, γυαλιά πρεσβυωπίας ή τηλεσκόπιο» σημειώνει ο κ. Βλαστός.

Οπως κανένα κύμα δεν ανακεφαλαιώνει τη θάλασσα, έτσι και καμία από τις ιστορίες της Ανατομίας δεν ολοκληρώνεται μετά την τελευταία τελεία της. Και οι 22 ιστορίες γράφτηκαν σε ένα αδιάκοπο πηγαινέλα από τα κρεβάτια των ασθενών του στην ησυχία του γραφείου του, ύστερα από ξενύχτια εφημερίας και «μέσα στη γενναιοδωρία της βιβλιοθήκης και του Google», όπως λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Κάθε επόμενο αφήγημα λες και σκάει σαν το επόμενο κύμα στην άμμο του νοητού κόσμου. Τελικά η επιστημονική όπως και κάθε άλλη αφήγηση προχωρεί αποκαλύπτοντας και συγκαλύπτοντας.

H διαφορετικότητα των αφηγηματικών τρόπων στέλνει ένα νεύμα συνενοχής και ανυπόκριτου θαυμασμού σε σημαντικούς συγγραφείς, σαν να ανοίγεται μια υποσημείωση που εξελίσσεται σε συζήτηση για το μέλλον της αφήγησης, στην αέναη περιπέτειά της να καταγράψει πειστικά την ανατομία του κύματος που λέγεται ζωή.

«Εβαλα μέσα σε κάθε ήρωά μου κάτι από μένα, προσπαθώντας να μη χαθώ μέσα στον κομφορμισμό της βιογραφίας μου. Τους εμπιστεύομαι πλέον στους δημιουργικούς αναγνώστες τους που θα διαβάσουν σε αυτούς περισσότερα απ’ όσα θέλησα να υποδηλώσω ως συγγραφέας τους. Το ταξίδι ενός βιβλίου μόλις αρχίζει με την έκδοσή του. Το βιβλίο ξαναγράφεται κάθε φορά που μια νέα ευαισθησία βουτά στο κύμα του» καταλήγει ο κ. Βλαστός.

Φώτης Βλαστός.
«Η ανατομία του κύματος».
Σύντομες ιστορίες, εκδ. Μικρή Αρκτος.Κυκλοφορία: Δεκέμβριος 2016.
Διαστάσεις: 14Χ21.
Σελίδες: 272.
Τιμή: 15 ευρώ.
Μαλακό εξώφυλλο.