Μεγάλος αριθμός από αδιάφορα ελληνικά τραγούδια, έντεχνα ή λαϊκά, κατακλύζει σήμερα τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τις πλατφόρμες ηλεκτρονικής πρόσβασης. Aνοστα τραγούδια σαν προμαγειρεμένο φαγητό, που συντηρούνται σε συνθήκες κατεψυγμένης έμπνευσης. Δημιουργοί και ερμηνευτές, ορισμένοι μάλιστα αρκετά καταξιωμένοι, συχνά προσπαθούν να μιμηθούν κάποια επιτυχημένη επιρροή και καταλήγουν να γράφουν απόηχους του παρελθόντος, χλιαρά κομμάτια που παίζονται με τα χίλια ζόρια και σύντομα ξεχνιούνται. Κι όμως, μέσα σε αυτό το άγονο κλίμα, υπάρχουν νέοι δημιουργοί που εργάζονται με θάρρος, σεμνότητα και πείσμα για τη διεκδίκηση της αυθεντικότητας. Μια από τις πρόσφατες δουλειές που αποτέλεσε εξαίρεση στον κανόνα των πληκτικών απομιμήσεων είναι το CD «Στων Αγιων τα νερά» των νέων δημιουργών από τη Θεσσαλονίκη, του συνθέτη Χάρη Γκατζόφλια (αριστερά) και του στιχουργού Λάζαρου Αντωνιάδη (δεξιά), με ερμηνευτές τους Θοδωρή Βουτσικάκη, Πάνο Ζώη, Κωνσταντίνα Πάλλα, Κική Τσαλίκη, Μέλα Γεροφώτη και Νόνικα Μαλκουτζή. Τραγούδια που ξαφνιάζουν γιατί δεν φτιάχτηκαν με μοναδικό σκοπό να μοιάσουν σε άλλα προγενέστερα. Ο συνθέτης και ο στιχουργός, λίγο προτού οργανώσουν σειρά από live στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, δίνουν το στίγμα τους.

Γιατί χρειαζόμαστε το τραγούδι; Γιατί το έχουμε ανάγκη; Και τι πρέπει να διαθέτει ένα τραγούδι για να υπηρετήσει αυτή την ανάγκη;

Χάρης Γκατζόφλιας: «Με το τραγούδι ο άνθρωπος εκφράζεται. Για εμένα είναι τόσο απαραίτητο να υπάρχει, όσο απαραίτητη είναι και η γλώσσα. Από ένα μοιρολόι μέχρι ένα νανούρισμα, από ένα επαναστατικό τραγούδι μέχρι ένα ερωτικό, και από τα βάθη της Ανατολής μέχρι τη μεταμοντέρνα Δύση το τραγούδι θα πρέπει να έχει ξεκάθαρο ρόλο ύπαρξης».

Λάζαρος Αντωνιάδης: «Το τραγούδι, όπως και οποιαδήποτε μορφή τέχνης, εκτός από τον διασκεδαστικό χαρακτήρα, κρύβει μέσα του κοινωνικές αντιλήψεις, συναισθηματικές προσεγγίσεις, ακόμη και πολιτικές απόψεις. Το τραγούδι έχει την ιδιότητα να επηρεάζει το πνεύμα και κυρίως η ποίηση ή ο στίχος που ο Χέγκελ κατατάσσει στις ανώτερες μορφές τέχνης. Οπότε είναι η μέγιστη πνευματικότητα κατά την οποία λειτουργεί και αποσπά τον ανθρώπινο νου από τον υλικό κόσμο».

Τα έξι τραγούδια που περιέχονται στο «Aγιων τα νερά» μοιάζουν σαν να είναι εμπνευσμένα από πίνακες του Εγγονόπουλου, ακούμε δηλαδή μια σουρεαλιστική προσέγγιση του λόγου ντυμένη με μουσική με παραδοσιακά στοιχεία. Επιπλέον, αποφεύγετε επιδεικτικά κάθε εύκολο συναισθηματισμό ή γλυκερό ρυθμό, κάτι τολμηρό για μια καινούργια δουλειά. Τι είναι αυτό το «διαφορετικό» που προσδιορίζει την καλλιτεχνική σας ταυτότητα;

Χ.Γ.: «Η πρώτη μας δουλειά θέλαμε να είναι και η ταυτότητά μας. Στην ταυτότητα δεν δηλώνεις τίποτα το ψεύτικο. Eτσι και εμείς, δεν κάναμε τίποτα λιγότερο από αυτό που μας αντιπροσωπεύει 100%. Θέλουμε να δείξουμε την ψυχή μας, τα βιώματά μας, τον τρόπο σκέψης μας και τις ανησυχίες μας. Και νομίζω ότι έτσι θα συνεχίσουμε, είτε μαζί είτε χώρια».

Λ.Α.: «Ο καθένας με την τέχνη ή με το ταλέντο του αφήνει κομμάτια από τη ζωή του, τα διαβάσματά του και τις εκάστοτε εμπειρίες του. Αυτός ο δίσκος περιέχει κομμάτια της ταυτότητας που θέλω να “διεκδικήσω” στον χρόνο, όχι σώνει και καλά για το διαφορετικό, αλλά ως μια συγκεκριμένη εικόνα για το πώς βλέπω τη μουσική και συγκεκριμένα τον λόγο μέσα στο τραγούδι».

«Να με ενοχλείς στον ύπνο μου δεν σε μαλώνω. Σαλαμάνδρες στην αυλή μου βρήκα να οργώνω». Είναι ο στίχος από το ρεφρέν της «Αυλής». Γιατί επελέγη να πρωταγωνιστήσει σε ένα ρεφρέν ένα έμβιο ον, η σαλαμάνδρα, που είναι ψυχρό και απομακρυσμένο από τον άνθρωπο;

Χ.Γ.: «Για εμένα ήταν οι πρώτοι στίχοι του Λάζαρου που μελοποίησα και θεωρώ πως με τον καλαματιανό παραδοσιακό ρυθμό που χρησιμοποίησα έδωσα πνοή σε όλα τα έμβια όντα που υπάρχουν μέσα στο συγκεκριμένο τραγούδι. Το δυνατό, σχεδόν διονυσιακό παίξιμο του νταουλιού, η παραδοσιακή σολιστική τρομπέτα, η αρμονία που χρησιμοποίησα επιτηδευμένα στο δυτικό τζαζ παίξιμο του πιάνου, αλλά και οι αντιστικτικές απαντήσεις του ακορντεόν, έχουν σαν σκοπό να συμπληρώσουν και να δυναμώσουν τα σουρεαλιστικά στοιχεία του στίχου».

Λ.Α.: «Ως δασοπόνος, αλλά και ως ακόλουθος του σουρεαλιστικού κινήματος, άφησα κάθε δισταγμό και προσπάθησα να προσεγγίσω ένα συναισθηματικό κομμάτι που αντιστέκεται στον κοντινό κόσμο. Οι σαλαμάνδρες, ως νυκτόβια και υγρά όντα, μας δηλώνουν, ουσιαστικά μέσα από μια υπαρκτική ανάλυση, το πώς μπορεί ο άνθρωπος να απομονώνεται και να ψυχραίνεται από το ίδιο του το συναίσθημα. Ποιος δήλωσε άλλωστε πως οι σαλαμάνδρες δεν δικαιούνται ένα κολύμπι στα νερά των Αγιων;».

* Το βιβλίο-CD «Στων Αγιων τα νερά» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μετρονόμος σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία.