Η Ελλάδα έχει χάσει έντεκα θέσεις στη διεθνή κατάταξη της διαφάνειας το 2016, κατρακυλώντας στην 69η θέση επί συνόλου 168 χωρών. Και αυτό ενώ το 2015 είχε βελτιώσει τη θέση της ανεβαίνοντας στην 58η θέση από την 69η που είχε στην αμέσως προηγούμενη καταγραφή. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα επιστρέφει στη θέση που άφησε πίσω της προ ετών. «Είναι προφανές ότι θεωρείται ότι υπάρχει μεγαλύτερη διαφθορά στην Ελλάδα απ΄ότι πριν από ένα ή δύο χρόνια» λέει στην Deutsche Welle ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος εκ μέρους του ελληνικού παραρτήματος της Διεθνούς Διαφάνειας. Από την άλλη πλευρά παρατηρεί ότι αυτό «σχετίζεται και με τις θέσεις που έχουν οι άλλοι. Γιατί και οι άλλοι δεν μένουν στάσιμοι, μπορεί να βελτιώνονται». Ωστόσο είναι γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται «κάτω από τη βάση».
Σε κάθε περίπτωση, ο Άγγελος Συρίγος διευκρινίζει ότι την έρευνα δεν έχει διενεργήσει το ελληνικό παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας, αλλά τα κεντρικά γραφεία στη Γερμανία. Η έκθεση αφορά τον «Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς», δηλαδή το πώς οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι αντιλαμβάνονται τη διάδοση της διαφθοράς. Αλλά «δεν υπάρχει μόνο ένας φορέας που εκφράζει σχετική άποψη, ούτε γίνεται δημοσκόπηση στον δρόμο. Χρειάζονται τουλάχιστον τρεις διαφορετικές μετρήσεις, μέχρι να καταγραφεί μία χώρα στον σχετικό κατάλογο». Πρώτη στη διεθνή κατάταξη είναι η Δανία, μαζί με τη Νέα Ζηλανδία, όπου προφανώς η διαφθορά είναι λιγότερο διαδεδομένη ή αντιληπτή από κάθε άλλη χώρα. Ακολουθούν η Φινλανδία, η Σουηδία και η Ελβετία. Στον αντίποδα βρίσκονται η Υεμένη, η Συρία, η Βόρεια Κορέα, το Νότιο Σουδάν και η Σομαλία.
«Η μικροδιαφθορά είναι το πρόβλημα της Ελλάδας»
Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος εκτιμά ότι το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας είναι η μικροδιαφθορά, ο «καφές» που έλεγαν κάποτε, κάτι το οποίο δεν φαίνεται να είναι τόσο διαδεδομένο σε πολλές άλλες χώρες. Και εξηγεί: «Κάτι το οποίο δικαιούσαι, πρέπει να το πληρώσεις για να το απολαύσεις. Ο πολίτης μπαίνει στη διαδικασία να λαδώσει για να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο, όταν η γραφειοκρατία τον κρατάει στάσιμο επί χρόνια προκειμένου να πετύχει κάτι». Πρέπει λοιπόν «οι διαδικασίες να είναι γρήγορες, να είναι ειναι σαφείς, να είναι απλές», να αποφεύγεται αυτό που οι Άγγλοι ονομάζουν bottleneck effect, δηλαδή να στομώνουν οι διαδικασίες και οι δικαιούχοι, εκεί που θα έπρεπε να παράγεται αποτέλεσμα.
Από κει και πέρα υπάρχει βέβαια και η διαφθορά μεγάλης κλίμακας, λέει ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος στην Deutsche Welle: «Τέτοια περίπτωση έχουμε όταν χρηματίζεσαι για να προσφέρεις όφελος σε κάποιον μεγάλο, χαρακτηριστικές είναι οι ιστορίες που τρέχουν με τη Novartis ή τη Siemens. Όλα αυτά τα μετράει η έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας». Και η αλήθεια είναι ότι απόλυτη πάταξη της διαφθοράς δεν υπάρχει. Άλλωστε «ακόμα και η Δανία που βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης έχει 90 πόντους στους 100, δεν έχει κι εκείνη 100». Αυτό που έχει σημασία είναι «να κάνουμε συγκεκριμένα πράγματα ως χώρα, να έχουμε θεσμούς που θα μας επιτρέπουν να ελέγχουμε και να εντοπίζουμε το πρόβλημα πριν δημιουργηθεί», τονίζει ο εκπρόσωπος του ελληνικού παραρτήματος της Διεθνούς Διαφάνειας.
Απαραίτητη η επαγρύπνηση της κοινής γνώμης
Μιλώντας στην Deutsche Welle ο επικεφαλής ερευνητής της Διεθνούς Διαφάνειας, Φιν Χάινριχ, βλέπει μεγαλύτερη διάδοση της διαφθοράς διεθνώς. Επισημαίνει μάλιστα ότι «σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά περισσότερες ήταν οι χώρες που παρουσίασαν επιδείνωση, παρά εκείνες που κατέγραψαν βελτίωση και αυτό είναι ανησυχητικό». Κατά την άποψή του, δύο είναι τα πιο αποτελεσματικά όπλα κατά της διαφθοράς: «μία ελεύθερη δημοσιογραφία και μία κοινή γνώμη που επαγρυπνά».
Γιάννης Παπαδημητρίου
