Μεγάλη υπόθεση απάτης, που υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ, με πλαστούς πίνακες των γνωστών ελλήνων ζωγράφων Νίκου Εγγονόπουλου, Γιώργου Μπουζιάνη, Θεόφιλου, Κωνσταντίνου Μαλέα, Γιάννη Μόραλη και άλλων απασχολεί τις τελευταίες εβδομάδες τις δικαστικές αρχές. Δράστες, όπως αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής», φέρονται οι υπεύθυνοι μιας γκαλερί στην ευρύτερη περιοχή της πλατείας Βικτωρίας και ένα από τα βασικά θύματα ήταν πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου σε μεγάλο νησί, μεγαλομέτοχος σε ιδιωτική κλινική αλλά και πρόεδρος μουσείου. Ηδη από τον 27ο τακτικό ανακριτή της Αθήνας έχει αρχίσει έρευνα σε βάρος οκτώ ατόμων για συμμετοχή στο κύκλωμα με βάση τις καταγγελίες θυμάτων.
«Σπάνια και γνήσια…»
Οπως ανέφερε στο δικαστικό έγγραφό του το κεντρικό θύμα της απάτης, «από το 2005 έως το 2011 οι υπεύθυνες της γκαλερί με τις οποίες είχα αναπτύξει φιλικές σχέσεις με έπεισαν και αγόρασα συνολικά 75 πίνακες, αφού μου είχε δημιουργηθεί ένα πάθος για συλλογή έργων καταξιωμένων και διάσημων ζωγράφων. Οποτε τους εξέφραζα τον θαυμασμό μου για έναν καλλιτέχνη και την επιθυμία να αποκτήσω κάποιο έργο του, μετά από σύντομο χρονικό διάστημα μου έλεγαν ότι είχαν μια πολύ καλή προσφορά γι’ αυτό που ζητούσα. Οι υπεύθυνες της γκαλερί μού έλεγαν ότι γνώριζαν άκληρους ηλικιωμένους, παλαιούς συλλέκτες, την πρώην σύζυγο γνωστού ηθοποιού και άλλους που διέθεταν γνήσια έργα. Ολα μού παρουσιάζονταν σαν γνήσια, σπάνια και μοναδικά έργα τέχνης. Μου έλεγαν μάλιστα κατά καιρούς ότι θα έπαιρναν σύντομα και πιστοποιητικά γνησιότητας για αυτούς τους πίνακες, το οποίο όμως ποτέ δεν γινόταν».
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο εν λόγω γνωστός συλλέκτης είχε δώσει παλαιότερα συνεντεύξεις στις οποίες εξέφραζε την ευγνωμοσύνη του στους υπευθύνους της γκαλερί επειδή «μέσω αυτών γνώρισα περισσότερο την τέχνη και θα μυηθώ στα μυστικά της αγοράς». Τονίζοντας ότι βασικό κριτήριο για την αγορά των πινάκων ήταν η… αυθεντικότητά τους.
Οι υπόνοιες
Από το 2011 όμως άρχισαν να δημιουργούνται διάφορες υπόνοιες στον συλλέκτη για τη γνησιότητα. Διοργάνωσε έκθεση ζωγραφικής στην οποία είχε αποφασίσει να βάλει σε περίοπτη θέση τον πίνακα «Ορθια ανδρική φιγούρα» του πολύ σημαντικού ζωγράφου Νίκου Εγγονόπουλου. Οι υπεύθυνες της γκαλερί όμως, που του είχαν πουλήσει τον πίνακα, του ζήτησαν να μην το κάνει, διότι «μπορεί να λάβει γνώση από δημοσιεύματα η γυναίκα του αποθανόντος Εγγονόπουλου και θα ζητούσε πνευματικά δικαιώματα»!
Ακολούθως οι ίδιες πλασιέ πινάκων ζωγραφικής φέρεται να του πούλησαν πίνακα του ζωγράφου Γιαννακόπουλου (Γιαννακό) με θέμα το πρόσωπο ενός γέρου, τον οποίο κρέμασε προσωρινά στο σπίτι του. Εκείνες ημέρες τον επισκέφθηκε ένας ζωγράφος φίλος του Γιαννακό που του επισήμανε ότι ήταν πλαστός. Τον Μάιο του 2012 οι υπεύθυνες της γκαλερί τού είπαν ότι είχαν προς πώληση έναν πίνακα του Γιάννη Μόραλη στη –χαμηλή –τιμή των 3.000 ευρώ, ενώ έργα του ίδιου καλλιτέχνη είχαν πουληθεί σε πρόσφατη δημοπρασία του οίκου Sotheby’s αντί 350.000 ευρώ. Η χαμηλή τιμή προκάλεσε υποψίες στον συλλέκτη που έστειλε φωτογραφίες του πίνακα σε δύο φίλους του ζωγράφου, μαθητές του Μόραλη, οι οποίοι τού επισήμαναν ότι το έργο είναι πλαστό.
Επιπλέον τα θύματα της απάτης είχαν ζητήσει από τους υπευθύνους της γκαλερί να τους δώσουν αποδείξεις για την αγορά των πινάκων. Από την πλευρά τους υπήρχε άρνηση επειδή «αν αυτό αποκαλυπτόταν, θα πλήρωναν μεγάλους φόρους και οι φορολογικές δηλώσεις των πωλητών έργων τέχνης ήταν πολύ μικρές».
Αποκάλυψη μέσω ασφάλειας
Το συμβάν που προκάλεσε τον «κλονισμό» του συλλέκτη σχετικά με τη γνησιότητα των έργων ήταν η απόφασή του το 2013 να ασφαλίσει τους 75 πίνακες του, καθότι εκείνη την περίοδο είχαν παρατηρηθεί κλοπές έργων τέχνης. Ζήτησε από τις πωλήτριες να του στείλουν μια γραπτή διαπίστευση γνησιότητας για τα έργα αυτά. Στη σχετική απάντηση που δόθηκε οι πωλητές απέφυγαν να γράψουν «αυθεντικά έργα». Ετσι ο ιδιοκτήτης της μεγάλης συλλογής των ελλήνων ζωγράφων κατέφυγε σε τρεις εκτιμητές και ερευνητικά κέντρα πιστοποίησης τέχνης που απεφάνθησαν ότι τουλάχιστον 25 από αυτούς τους πίνακες ήταν πλαστοί.
Ο δικηγόρος κ. Ιωάννης Μαρκουλάκος, νομικός εκπρόσωπος των θυμάτων της απάτης, σημείωσε ότι «πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή υπόθεση μαζικής πλαστογράφησης έργων τέχνης που τώρα αρχίζει να ερευνάται δικαστικώς». Από την άλλη πλευρά, οι υπεύθυνες της γκαλερί και άλλα άτομα διατυπώνουν τον ισχυρισμό ότι «δεν είχαν ιδέα περί της πλαστότητας και οι αγοραστές των πινάκων ζωγραφικής έπρεπε οι ίδιοι να ελέγξουν εξονυχιστικά τη γνησιότητα των πινάκων».
Τα πιστοποιητικά της απάτης
Εκτιμητές και ερευνητικά κέντρα πιστοποίησης τέχνης στα οποία απευθύνθηκε ο συλλέκτης ανέφεραν χαρακτηριστικά για τον πίνακα του Εγγονόπουλου: «Η υπογραφή του πίνακα είναι προφανώς πλαστή. Το δεξί χέρι της ανδρικής μορφής έχει τρία δάκτυλα. Ο Εγγονόπουλος ζωγράφιζε όλα τα δάκτυλα. Πρόκειται για υδατογραφία, ενώ ο ζωγράφος προτιμούσε το σχέδιο και την ελαιογραφία». Για τον πίνακα του Θεόφιλου (Χατζημιχαήλ) με τίτλο «Ο στρατηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης τρέπει σε φυγή τον Κιουταχή πασά» σημειωνόταν ότι «είναι δημιούργημα πιθανόν εργαστηρίου κίβδηλων έργων που λειτουργούσε στην Ιταλία και πλαστά αντίγραφά του έχουν βρεθεί σε συλλογές γνωστού επιχειρηματία, ιατρών». Για έναν άλλο πίνακα του Κώστα Μαλέα επισημαίνεται: «Το υλικό πάνω στο οποίο φιλοτεχνήθηκε το έργο είναι καμβάς επικολλημένος σε χαρτόνια. Ο τύπος αυτός κυκλοφορεί στο εμπόριο από το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα και φέρει την ονομασία καρτολίνο. Συνεπώς είναι αδύνατο να έχει ζωγραφίσει πάνω σε αυτό το υλικό ο Κώστας Μαλέας που απεβίωσε το 1928».
Σχετικά με πίνακα του Γιώργου Μπουζιάνη με τίτλο «Λιμάνι σε βιομηχανική περιοχή» επισημαίνεται ότι «ανήκει στην πλημμυρίδα των πλαστογραφημένων υδατογραφιών του Μπουζιάνη που έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά και έχουν σχεδόν αποκλειστική πηγή γνωστό παραχαράκτη της οδού Ξενοκράτους στο Κολωνάκι».
Τέλος, σε πίνακα του Γιώργου Ιακωβίδη με τίτλο «Σκυφτή γυναίκα που φτιάχνει ανθοδέσμη» σημειώνεται: «Ο Ιακωβίδης υπήρξε έξοχος ανθογράφος, έτσι ώστε η παρούσα εξαμβλωματική «ανθογραφία» να αποτελεί προσβολή στο απαράμιλλο, υπέρκομψο στυλ του. Το παρόν έργο σαφώς αναπαράγει αισθητική κορνιζάτου».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
