Ο Χάρης Φραγκούλης είναι πολυζήτητος κι αυτό είναι πολύ λογικό. Ταλαντούχος ηθοποιός και ανήσυχος άνθρωπος, αυτός ο τριαντάρης του θεάτρου (γεννήθηκε το 1985), μοιάζει εξίσου αφιερωμένος στην τέχνη του (στο σανίδι και στη μεγάλη οθόνη) όσο και στη ζωή. Αριστούχος της Δραματικής του Εθνικού και με ένα Βραβείο Χορν στις αποσκευές του, μετρά ήδη ενδιαφέρουσες συνεργασίες σε κλασικά και σύγχρονα έργα, με τους σημαντικότερους έλληνες σκηνοθέτες.
Με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό θα δουλέψει για πρώτη φορά. Την Τετάρτη θα δοθεί η πρεμιέρα του «Δον Ζουάν» του Μολιέρου στη Στέγη. Και ο Χάρης Φραγκούλης θα αναμετρηθεί με αυτό τον ρόλο-τέρας. Εχει προηγηθεί η επιτυχημένη παράσταση στο Θέατρο Τέχνης («Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» του Πομερά σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη) ενώ μετά τη Στέγη ακολουθούν το «Λεντς» με την ομάδα Kursk και η «Οπερέτα» του Γκομπρόβιτς από τον Νίκο Καραθάνο στο Εθνικό. Ούτε το καλοκαίρι προβλέπεται να ξεκουραστεί.
Κύριε Φραγκούλη, γιατί ο Δον Ζουάν θεωρείται ένας τόσο δύσκολος ρόλος;
«Είναι περίεργη και η λέξη ρόλος για τον Δον Ζουάν. Είναι περισσότερο ένα φυσικό φαινόμενο παρά ένας ρόλος. Δεν νομίζω ότι μπορεί να προσεγγιστεί συμπεριφορικά. Και τι δεν έχουμε περάσει στις πρόβες, σκεπτόμενοι πώς θα το έκανε ο Δον Ζουάν, πώς θα μίλαγε, πώς θα κουνούσε τα χέρια του. Στην περίπτωσή του όλα ισχύουν και δεν ισχύουν. Δεν υπάρχει ηθική αλλά δεν υπάρχει και ανηθικότητα. Είναι μια αναμέτρηση με κάτι που σε ξεπερνάει και σε εμπεριέχει. Πρεσβεύει τόσο πολλά, είτε σε εκφράζουν είτε όχι».
Πώς τον αντιμετωπίσατε;
«Αν δεν διακυβεύσεις κάτι προσωπικό, έτσι κι αλλιώς δεν μπορείς να μιλήσεις. Δεν μπορείς να πεις κανέναν λόγο, εκτός κι αν πας σε κάτι αφηγηματικό, με την κακή έννοια. Εχει ταυτιστεί η αφήγηση με την εμπλοκή. Γιατί μπορείς να αφηγηθείς ένα πράγμα και να διαλυθείς. Ο ρόλος θέλει δύναμη και η δύναμη είναι πολύπλοκο πράγμα. Από τη μια είναι η σωματική δύναμη και από την άλλη διαβάσαμε, συζητήσαμε, αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Υπάρχει μια άσκηση, μια συγκίνηση, κάθε μέρα υπάρχει κάτι που κατανοείς, κάτι που δεν θα κατανοήσεις ποτέ. Και φυσικά η εξέλιξη μέσα στον ίδιο τον ρόλο, η απορία που θέτω κάθε φορά στον εαυτό μου, το ερώτημα που στην αρχή φαινόταν μικρό και μετά μεγαλώνει. Μέσα από τη δύναμη της ερώτησης, κάτι βρίσκεις. Κι εδώ μιλάμε για ένα αίνιγμα, ένα μεγάλο αίνιγμα».
Ποια θα λέγατε ότι είναι τα μεγάλα θέματα του έργου του Μολιέρου;
«Πολλά. Οχι μόνο σε σχέση με την ηθική, αλλά και σε σχέση με τον θάνατο, την τρέλα, την ποίηση. Ταξιδεύει ο μύθος του, το φαινόμενο Δον Ζουάν. Κι εσύ, ως ηθοποιός, πρέπει να γίνεις αγωγός. Δεν υπάρχει ούτε μία στιγμή που να έχω νιώσει ότι είμαι ο ρόλος. Υπάρχει μια προσωπική ταραχή. Ανήκει στα πολύ μεγάλα, είναι ένα τερατικό πράγμα. Οχι συμπεριφορικά. Συνομιλείς με την τρέλα, τον θάνατο, τον Θεό. Εχει αποκοπεί από τα πάντα. Πώς μιλάς με τον Θεό; Είναι όπως λίγο πριν το τέλος, πριν από έναν θάνατο, που νιώθεις ένα υπαρξιακό τρέμουλο».
Οι γυναίκες δεν είναι αυτές που τον καθορίζουν;
«Για μένα, όλο αυτό σε σχέση με τις γυναίκες είναι ένα κέρδισμα χρόνου. Ούτε όμως μέσα από τις γυναίκες ξεχνιέται. Αλλά την ίδια στιγμή δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε αν δεν ξεχνιόμαστε. Κι εκείνος είναι σαν να μην ξεχνιέται ποτέ, σαν να μην μπορεί ποτέ να ξεχαστεί από τον θάνατο. Είναι συνέχεια συνδεδεμένος με την τρύπα και τη ρωγμή, όπως και κάποιοι άλλοι ρόλοι-τέρατα, όπως ο Βόιτσεκ. Δεν αντέχεται να συναναστρέφεσαι συνέχεια με αυτό».
Είναι ένας δυστυχισμένος ήρωας;
«Τον καταδιώκει ο χρόνος και πεθαίνει πριν πεθάνει. Οχι από θάνατο. Πρέπει να βρει ένα τέχνασμα για να αποφύγει τη δυστυχία που τον καταδιώκει. Τι σημαίνει ότι τον καίει ο ουρανός; Είναι εκείνος που πάει σε κάτι, σαν λειτουργία πάει προς τα εκεί, σαν να έχει τον θάνατο συνέχεια».
Τι είναι ο έρωτας;
«Ο Δον Ζουάν είναι σαν να σταματάει τον χρόνο με τον έρωτα, ξέροντας ότι δεν θα κρατήσει για πάντα. Ακριβώς η ίδια λειτουργία για τον έρωτα ισχύει και στον άνθρωπο. Πρέπει να ερωτευθείς από ταπεινό αίσθημα αυτοσυντήρησης, για προστατευτικούς λόγους, για να παραμυθιαστείς ότι έχεις ανάγκη τον άλλον. Πρέπει να ξεχάσεις κάποια στιγμή τον εαυτό σου, γιατί δεν αντέχεται. Αν δεν τον ξεχάσεις δεν ξεχνάς τον θάνατο. Μπορεί να απολαμβάνεις τον έρωτα, έστω, λόγω ομορφιάς. Η ομορφιά είναι μια ενθάρρυνση και ένα χάδι».
Ποια είναι η πραγματική του σχέση με τον Σγαναρέλ;
«Ο Σγαναρέλ είναι το alter ego του, η ανθρώπινη πλευρά. Αυτός που πρέπει να μείνει. Δεν βρίσκονται στην ίδια ψυχική περιοχή. Πρέπει να φύγει ώστε οι άλλοι να συνεχίσουν. Και ο πιο μετριοπαθής κάποια στιγμή τρελαίνεται. Το απόλυτό του μέγεθος είναι τρομακτικό. Δεν λέει παραλογισμούς. Δεν λέει σε κανέναν την πραγματική του σκέψη. Η μη τοποθέτηση δεν αντέχεται. Ο καθένας βρίσκει κάποιον τρόπο. Ο Δον Ζουάν το στηλιτεύει όλο αυτό. Στηλιτεύει κάτι, γι’ αυτό και πεθαίνει».
Συνεργάζεστε για πρώτη φορά με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό.
«Εχουμε ένα αλισβερίσι με τον Μαρμαρινό, έναν τρόπο. Είναι μια ανταλλαγή. Υπάρχει μια θεατρική φόρμα, κι εσύ έχεις τις δυσκολίες σου για να μπεις».
Παράλληλα συνεχίζεται η δουλειά με την ομάδα Kursk;
«Ναι, φυσικά. Και από τις 20 Απριλίου θα κάνουμε στο Bios το «Λεντς». Εκεί είμαι ηθοποιός μέσα σε έναν θίασο, μια ομάδα. Αυτό είναι κάτι άλλο στη ζωή μου. Εκεί είναι οι φίλοι μου, οι άνθρωποι με τους οποίος πάω σινεμά. Μαζί μιλάμε».
Το θέατρο είναι η ζωή σας και η ζωή σας είναι το θέατρο;
«Ναι και όχι. Το θέατρο από το θέατρο πάσχει, όπως το σινεμά από το σινεμά. Τα πράγματα πάσχουν από αυτά που τα συντελούν».
Αλήθεια, πώς αντιλαμβάνεστε την κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα;
«Οχι καλή. Σε συνολικό επίπεδο, βλέπω μια πνευματική κατάπτωση παντού. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία, μεγάλος φόβος, μεγάλη θλίψη. Οπότε αυτό το πράγμα πηγαίνει σε εύκολες ανακουφίσεις, σε σχέση με το τι θέλει ο κόσμος, είτε αυτό λέγεται Τσίπρας είτε αυτό είναι μια παράσταση. Δεν σημαίνει ότι όλα είναι νεκρά, ότι δεν υπάρχει φως. Ετσι κι αλλιώς υπάρχει φως αφού υπάρχει σκοτάδι».
Ποιος είναι αυτός ο φόβος που λέτε;
«Αυτό είναι μια τεράστια συζήτηση. Υπάρχει πια κάτι πολύ έντονο που χτυπάει μέσα μας. «Μάγκες δεν από εκεί… Και δεν κρύβεται πια ότι δεν πάει από εκεί». Το λανθάνον δεν πάει από τα σπίτια και τα αμάξια, δεν αντέχεται άλλο χωρίς πνευματική περιπέτεια».
Βλέπετε αντιδράσεις; Ο κόσμος αντιδρά σε όλο αυτό;
«Οι άνθρωποι αποφεύγουν μετά μανίας οποιαδήποτε συνθετότητα, οποιονδήποτε στοχασμό. Αναζητούμε απαντήσεις, φάρμακα, λύσεις συγκεκριμένες. Εχει χαθεί η κουβέντα. Δεν μπαίνουμε στην περιπέτεια του ομιλείν, σχεδόν είναι απαγορευτικό να μιλάμε. Η χρησιμότητα έχει διαλύσει την εικόνα και τη φαντασία. Εχει στερέψει πολύ το πράγμα. Από την τόση εξυπνάδα και την τόση χρησιμότητα υποφέρουμε πολύ. Χρειάζεται το άσκοπο και η βλακεία πια. Κι αναζητούμε Μεσσίες, να μας σώσει ο Τσίπρας. Αυτός είναι σήμερα ο καπιταλισμός, η χρησιμότητα. Και μας πήγαν στα φάρμακα».
Εννοείτε τα ψυχοφάρμακα, την κατάθλιψη;
«Γιατί έχω κατάθλιψη; Εχουμε γίνει καρικατούρα του εαυτού μας. Ασε να φοβηθούμε, να μελαγχολήσουμε, να στενοχωρηθούμε. Ζούμε την κουλτούρα της χαράς και της θετικότητας, της Αμερικής και της Δύσης. Πρέπει να επιτρέπεται το άσκοπο».
«Η Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» τελείωσε στο Τέχνης με μεγάλη επιτυχία. Θα το επαναλάβετε;
«Αν και στον Νίκο Μαστοράκη δεν αρέσει η λέξη ομάδα, ωστόσο από το «Μεφίστο» και μετά άρχισε να διαμορφώνεται κάτι τέτοιο. Ηταν κάτι που το ήθελε και ο ίδιος ενώ την ίδια στιγμή αυταπατάται ότι δεν έχει ομάδα. Υπάρχει πράγματι μια σκέψη να συνεχίσουμε και του χρόνου με επανάληψη, ίσως και με κάτι νέο».
Πώς προέκυψε η συνεργασία σας;
«Με είδε στο «Ζ» και το ίδιο βράδυ μου ζήτησε να πάω στο «Μεφίστο». Πήγα στο τέλος, σχεδόν τελευταία στιγμή στην παράσταση. Δεν ήταν σίγουρος για τον ρόλο του αφηγητή. Ηταν μοιραίο. Θεωρώ τον Μαστοράκη από τους πιο σπουδαίους σκηνοθέτες που έχουμε».
Τελικά, εσείς γιατί κάνετε θέατρο;
«Κάνω θέατρο για το θέατρο. Για να αλλάξω κοστούμια. Γιατί δεν αντέχεται η ζωή με αυτά τα κοστούμια. Μας φάγανε με τη σοβαροφάνεια και τον σκοπό. Φτάνει…».
Που και πότε
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση
Πρεμιέρα: Τετάρτη 25 Ιανουαρίου στις 20.30.
Παραστάσεις από Τετάρτη ως Κυριακή (20.30), μέχρι 19 Φεβρουαρίου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
