Στις ακτές της Μεσογείου η Ευρώπη εμφανίζεται γυμνή και αμήχανη. Γυμνή,καθώς αποδεικνύεται πως έχει απαρνηθεί πολλές από τις αξίες της, όπως η αλληλεγγύη και ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή. Αμήχανη, επειδή αδυνατεί να κατανοήσει και να διαχειριστεί τον πόνοαλλάκαι τις ελπίδεςεκατοντάδων χιλιάδωνανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον στην επικράτειά της.
Οι ροές μειώθηκαν, ο φόβος μεγάλωσε
Παρά τη μείωση του συνολικού αριθμού τωνατόμωνπου εισήλθαν στη Γηραιά Ηπειρο το 2016 μέσω θαλάσσης, η χρονιά που έφυγε άφησε πίσω της τουςπερισσότερους θανάτους στη Μεσόγειο, με 5.000 ανθρώπουςναχάνονταιστα αφιλόξενα νερά της, οι περισσότεροι στην προσπάθειά τους να περάσουν από τις ακτές της Λιβύης στην Ιταλία η οποία,μετάτο κλείσιμο της βαλκανικής οδού, δέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό (180.000) προσφύγων και μεταναστών.
Πάνωαπό360.000,ωστόσο,κατάφεραν να πατήσουν το πόδιτους στηνευρωπαϊκήεπικράτεια,με πάρα πολλούς να καταλήγουνσεκέντρα «φιλοξενίας»,όπουκαλούνταιόχι να ζήσουν αλλά να επιβιώσουνστις πλέον αντίξοες συνθήκες.
Θα περίμενε κανείς πως σε μια Ευρώπη του ανθρωπισμού,οι εικόνες από τηΜόριαμε τις σκηνέςτων επί μήνες εγκλωβισμένων στο νησίτης Λέσβουπροσφύγων και μεταναστών καλυμμένεςαπό το χιόνι αλλά και εκείνες με τιςθλιβερές ουρές εκατοντάδωνανθρώπωνέξω απόεγκαταλελειμμένακτίρια στην περιφέρεια του Βελιγραδίουνα περιμένουν στωικά τη σειρά τους γιαένα πιάτοφαγητόμε τον υδράργυρο στους-20, θα αρκούσαν ώστενα πειστούν και οι πλέον ανάλγητοι, πολίτες και πολιτικοί,για την ανάγκη εξεύρεσης μιας συνεκτικής,πανευρωπαϊκήςλύσης, σε μια κρίση που μοιάζει καταδικασμένη να συνεχιστεί.
Ανθρωποι κατατρεγμένοι από τη Μέση Ανατολή και την υπόλοιπη Ασία, από τη Βόρεια και τηνυποσαχάριαΑφρική, εξακολουθούνκαι θα συνεχίσουννα ρισκάρουν τις ζωές, τις δικές τους και των παιδιών τους, ευελπιστώντας να φτάσουν είτε στηΛαμπεντούζαείτε στη Λέσβο είτε στηΘέουτα, πόλη και έδαφος της Ισπανίας στις ακτές του Μαρόκου, εκείόπουανήμεραΠρωτοχρονιά, περισσότεροι από 1.000 Αφρικανοί αποπειράθηκαν, μάταια,να εισέλθουνμαζικάστην ευρωπαϊκή «γη της επαγγελίας».
Πάρα πολλοί Ευρωπαίοι, ωστόσο, αισθάνονται–καιαρκετοί,λαϊκιστέςκαι μη,πολιτικοίυποστηρίζουν–πως οι χώρες τους«πολιορκούνται» από πρόσφυγες και μετανάστες, παρά τημείωση στον συνολικόαριθμό των αφίξεων που καταγράφηκεπέρυσι,παρά το γεγονός ότι αναγκάζονται να ζουνσε στρατόπεδα, περισσότεροαπό κέντρα,«φιλοξενίας»,παρά τους πνιγμούς.Πού οφείλεται, οπότε,αυτή η στρεβλή αντίληψη;
«Ηγεωγραφική κατανομή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο καθώς οι νεοφερμένοι δεν κατανέμονται δίκαια στα ευρωπαϊκά κράτη, με αποτέλεσμα κάποιοι Ευρωπαίοι να αισθάνονται ότι επηρεάζονται περισσότερο από το Μεταναστευτικόκαι το Προσφυγικόσυγκριτικάμε άλλους» εξηγείμιλώντας στο «Βήμα» οΤζόναθανΝτάρλινγκ, καθηγητής Ανθρωπογεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, επισημαίνοντας ταυτόχροναότι«στην επικράτηση της εντύπωσης ότι η Ευρώπη είναι μια ήπειρος «υπό πολιορκία» συνέβαλε επίσης και η στάση πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που επέλεξαν να ενισχύσουν τη φύλαξη των συνόρων τους, αναπαράγοντας εικόνες με πρόσφυγες να βρίσκονται αντιμέτωποι με αγκαθωτάσυρματοπλέγματα και θωρακισμένα φυλάκια στις μοναδικές οδούςμέσω των οποίων μπορούνναφτάσουνστην Ευρώπη».
Κρίση και λιτότητα συμβάλλουν στην ξενοφοβία
Είναι αδιαμφισβήτητο πως σημαντικός αριθμός ευρωπαίων πολιτών καλείται να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, όπως η λιτότητα και η ανεργία, η ανασφάλεια και η αγωνία για το μέλλον, γεγονός που εν μέρει δικαιολογεί την απροθυμία πολλών όσον αφορά την υποδοχή και την ενσωμάτωση εκατοντάδων χιλιάδων κατατρεγμένων.Δυστυχώς,η Ευρώπη αδυνατεί όχι μόνο να εισακούσει τις παρακλήσεις όλων όσοι αποπειρώνται να φτάσουν στα εδάφητης αλλά και να κατευνάσει τους φόβους εκείνων που καλούνται να τους υποδεχτούν, ήτοι των ίδιων των Ευρωπαίων. Και η διαχείριση αυτού του χάους, το οποίο είναι ταυτόχρονα πολιτικό και πολιτισμικό, συναισθηματικό και υπαρξιακό, απαιτεί ηγετικές φυσιογνωμίες οι οποίες, ωστόσο, δενυπάρχουν, με αποτέλεσμα λαϊκιστές πολιτικοί να αποπειρώνται να καλύψουν το κενό, διεκδικώντας ακόμα και την εξουσία.
«Το σύνθημα «ηFrontexσκοτώνει»εκφράζει τηνπραγματικότητα.Η πρώτη αντίδραση τωνπερισσότερων ευρωπαϊκών χωρών ήταν να αποτρέψουν την άφιξη ανθρώπων στα εδάφη τους, ακόμη καικαταφεύγοντας στηβίαόποτε χρειάστηκε, ενώ όταν έφτασαν, οι χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όπως είναι η Ελλάδα και η Ιταλία σήκωσαν όλο το βάρος δίχως καμία πραγματική ένδειξη αλληλεγγύης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Αλλά στις χώρες αυτές, πάρα την περιορισμένηαντι-μεταναστευτική προπαγάνδα, πολλοί απλοί άνθρωποι πήραν την πρωτοβουλία και πρόσφεραν τη βοήθειά τους με όποιον τρόπο μπορούσαν. Οπότε ενδεχομένως να είναι ακριβέστερο να ειπωθεί ότι κάποιοι πολιτικοί πρότειναν απάνθρωπες λύσεις, αλλά πολλοί Ευρωπαίοι επέδειξαν ανθρωπιά με απλές καθημερινές κινήσεις».
Τάνια Μίλερ: «Ελλάδα και Ιταλία σήκωσαν το βάρος δίχως αλληλεγγύη»
«Οτανεξετάζουμετις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές, είναι χρήσιμο να ανατρέχουμε στο παρελθόν. Από ιστορική σκοπιά, πολύ περισσότεροι άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κατά τη διάρκεια αλλά και μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν είμαι πεπεισμένη ότι η πλειονότητα των Ευρωπαίων αισθάνεται πως πολιορκείται από πρόσφυγες και μετανάστες. Αλλά σίγουρα αυτοί που επικαλούνται το εν λόγω αφήγημα είναι ιδιαίτερα μαχητικοί και χρησιμοποιούν επιδέξια τα μέσα,εκμεταλλευόμενοιτην απόδοση υπερβολικής προσοχής σε μεμονωμένα, συνήθως, περιστατικά. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι άνθρωποι όπως όλοι μας, κάποιοι από αυτούς είναι έντιμοι και κάποιοι άλλοι παραβαίνουν τους νόμους».
Αυτά υποστηρίζει στο «Βήμα» ηΤάνιαΜίλερ, καθηγήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ,σχολιάζονταςτην«πολιορκία»της Ευρώπης από πρόσφυγες και μετανάστες. Σύμφωνα με τηνειδικόστις ανθρωπιστικές κρίσεις,ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά τηςπολιτικής απάντησης των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και θεσμών σε αυτή τη διαρκή«πολιορκία»είναι η έλλειψη ανθρωπιάς.
«Το σύνθημα «ηFrontexσκοτώνει»εκφράζει τηνπραγματικότητα.Η πρώτη αντίδραση τωνπερισσότερων ευρωπαϊκών χωρών ήταν να αποτρέψουν την άφιξη ανθρώπων στα εδάφη τους, ακόμη καικαταφεύγοντας στηβίαόποτε χρειάστηκε, ενώ όταν έφτασαν, οι χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όπως είναι η Ελλάδα και η Ιταλία σήκωσαν όλο το βάρος δίχως καμία πραγματική ένδειξη αλληλεγγύης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Αλλά στις χώρες αυτές, πάρα την περιορισμένηαντι-μεταναστευτική προπαγάνδα, πολλοί απλοί άνθρωποι πήραν την πρωτοβουλία και πρόσφεραν τη βοήθειά τους με όποιον τρόπο μπορούσαν. Οπότε ενδεχομένως να είναι ακριβέστερο να ειπωθεί ότι κάποιοι πολιτικοί πρότειναν απάνθρωπες λύσεις, αλλά πολλοί Ευρωπαίοι επέδειξαν ανθρωπιά με απλές καθημερινές κινήσεις».
Οσον αφορά τους χιλιάδες ανθρώπους που χάνονται στα πολύνεκρα ναυάγια των υπερφορτωμένων σαπιοκάραβων των δουλεμπόρων, η κυρίαΜίλερεμφανίζεταιτουλάχιστον ρηξικέλευθη.«Η δημιουργία μιας θαλάσσιας γραμμής από τη Λιβύη προς την Ευρώπη, καθώς επίσης και η εξέταση των αιτήσεων ασύλου μέσω ενός πανευρωπαϊκού συστήματος θα ήταν μάλλον οικονομικότερη για τους Ευρωπαίους σε σχέση με την ενίσχυση τηςFrontex. Μια τέτοια κίνηση θα ήταν περισσότεροφιλάνθρωπηκαι θα ανταποκρινόταν στα ευρωπαϊκά ιδεώδη».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
