Το 2017 θα είναι η χρονιά των συναινετικών διαζυγίων εξπρές. Σύμφωνα με ρυθμίσεις που ήδη ετοιμάζει το υπουργείο Δικαιοσύνης, οι πρώην σύζυγοι θα επιτυγχάνουν αναίμακτα τη λύση του γάμου τους μέσα σε μόλις μισή ώρα, με μια απλή πράξη ενώπιον συμβολαιογράφου (η άχαρη βόλτα στο δικαστήριο θα ανήκει πολύ σύντομα στο παρελθόν). Προσωπικώς, βέβαια, θεωρώ ότι αυτό το νέον πολυμνημονιακόν έτος θα ευδοκιμήσουν και άλλοι τύποι διαζυγίου à la grecque.
Eσχάτως π.χ. ακούω όλο και πιο συχνά για ένα ειδικού τύπου διαζύγιο που δεν είναι ακριβώς απότοκο της κρίσης, απλώς μέσα σ’ αυτήν γιγαντώνεται και θεριεύει. Πρόκειται σχεδόν για επιδημία. Το έχω καταχρηστικά βαφτίσει διαζύγιο «Του τρελού, τρελού θηριοτροφείου» (από την ομώνυμη σεξιστική cult φαρσοκωμωδία του 1979). Συνήθως είναι τραυματικό (μία Κράμερ εναντίον Κράμερ saga), το blame game είναι ανελέητο, εμπλέκονται παιδιά και το ωστικό κύμα του είναι ιδιαίτερα καταστροφικό. Οk, όλα τα άνωθεν συνιστούν βασικά συστατικά ενός συνήθους αιματηρού χωρισμού. Η διαφορά είναι ότι το ενδιαφέρον εδώ εστιάζεται στον μέχρι πρότινος σύζυγο. Συνήθως είναι εκεί μεταξύ 35 και 45 ετών (ουδεμία έκπληξη, αφού σε αυτή την ηλικιακή γκάμα ξεσπούν κατά κανόνα οι κρίσεις μέσης ηλικίας).
Σε αυτόν τον τύπο διαζυγίου, εκείνος επιστρέφει με απίστευτα συνοπτικές διαδικασίες στον προγαμιαίο βίο του. Επανέρχεται δηλαδή σε εκείνον τον παλιό carefree τρόπο ζωής του, στην ιδιότητα του ανέμελου, άτεκνου εργένη (ο οποίος γυρνάει ξανά στην πιάτσα ύστερα από ένα μίνι διάστημα αγρανάπαυσης, «σκουριασμένος» λίγο, αλλά χωρίς να έχει χάσει εκείνο το joie de vivre που του στέρησαν τα τόσα χρόνια εγκλωβισμού σε έναν βαθύτατα παρηκμασμένο θεσμό). Αν ζούσε στον 18ο αιώνα, θα ξάπλωνε φαρδύς πλατύς στο κέντρο του μήκους 3,5 και πλάτους 2,5 μέτρων «Θεϊκού κρεβατιού» που κοσμούσε τον Ναό της Υγείας και του Υμένα στο Αντέλφι του Λονδίνου (κάτι μεταξύ health spa, κλινικής του σεξ και μυστικιστικού χαμάμ) και θα «παρήγγελνε» τη χαμένη του νεότητα.
Στο διαζύγιο «Του τρελού, τρελού θηριοτροφείου» ο πρώην γυρνάει ξανά στα χόμπι του, στα σπορ του, στα ταξίδια του, στις μουσικές του, στα παλιά του κόλπα κ.ο.κ. Ως εδώ τίποτε το παράδοξο, το παράλογο ή το μεμπτό (και η πιο στρατευμένη φεμινίστρια divorcee θα αποδεχόταν –και θα διεκδικούσε φυσικά –αυτή την έμφυτη ανάγκη για επανεκκίνηση). Το ζήτημα είναι ότι στο πλαίσιο όλου αυτού του εκ θεμελίων restart, ο πρώην σύζυγος εξαφανίζει με ένα μαγικό ευθυνόφοβο ραβδί όλα τα «γαμήλια» καθήκοντά του. Τα παιδιά του π.χ. μετατρέπονται σε μια χαριτωμένη, ευκαιριακή παρέα (για τα Σαββατοκύριακα ή τις γιορτές), ένα χρήσιμο γκάτζετ κοινωνικής καταξίωσης (του τύπου «δεν ήμουν μέχρι τα 43 μου κανένα ρεμάλι, έχω αλλάξει και μια πάνα στη ζωή μου») και μια δημοφιλής θεματική για ποστάρισμα στα social media. Πάνω απ’ όλα, βέβαια, ενσαρκώνουν το οριστικό πειστήριο της ματαίωσης μιας υπερτροφικής φαντασίωσης (αυτής του βιώσιμου και ευτυχισμένου γάμου).
Κατά τα άλλα, ο ανεξαρτήτως οικονομικής επιφανείας διαζευγμένος πατέρας εξαργυρώνει (σαν ανηλεής έλλην εργοδότης) όλα τα καλά του οικονομικού κραχ. Επικαλείται την κρίση για να εφαρμόσει έναν μεσαιωνικό καταμερισμό οικονομικών ευθυνών (τουτέστιν η μητέρα –και για κάποιον μυστηριώδη λόγο –οι αγόγγυστα υποστηρικτικοί γονείς της –καλούνται να σηκώσουν σχεδόν εξολοκλήρου τον φόρτο της ανατροφής του παιδιού. Οχι, όχι, δεν αναγνωρίζει τα ίδια δικαιώματα στην πρώην συμβία του. Οσο την αφορά, η κανονικότητα του γάμου κληροδοτείται ατόφια στoν post divorce βίο της –τα ξενύχτια με το παιδί, τα έξοδα, οι ευθύνες κ.ο.κ. –παρέα βέβαια με την κανονικότητα του διαζυγίου για κάθε μητέρα (παντελής έλλειψη χρόνου και ευκαιριών για προσωπική ζωή κ.ο.κ.).
Δεν λέω επ’ ουδενί λόγω ότι αυτός είναι ο μοναδικός ή ο επικρατέστερος τύπος διαζυγίου σήμερα. Απλώς είναι αρκετά πλέον τα κρούσματα για να τον παραβλέψει κανείς. Επιφυλάσσομαι, βέβαια. Το 2017 μπορεί να κρύβει και άλλες (δυσάρεστες) κοινωνικές εκπλήξεις.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2017
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
