«Ο Τόμσεν και η ομάδα του μας πίεζαννα αλλάξουμε τα στοιχεία»

Μπορεί η συμφωνία με τους θεσμούς –το λεγόμενο staff level agreement –να είναι υπόθεση μιας ώρας διαπραγμάτευσης για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση και να εισέλθουν οι σχέσεις με τους δανειστές και πάλι σε ήρεμα νερά όπως πιστεύουν στο Μέγαρο Μαξίμου, τα κλειδιά όμως για το τέλος του ελληνικού δράματος τα κρατά άλλη μία φορά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Στον νέο γύρο των διαπραγματεύσεων που ξεκινά τις επόμενες ημέρες σύμμαχος της Ελλάδας είναι ο Ντέκλαν Κοστέλο, επικεφαλής του προγράμματος, όπως άλλωστε και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, υπέρμαχος και αυτός της άποψης ότι «η συμφωνία είναι μιας ώρας δουλειά» και μεγάλος εχθρός ο εμμονικός Πόουλ Τόμσεν.

«Από τις αρχές του 2016 ο Τόμσεν και η ομάδα του μας πίεζαν να αλλάξουμε τα στοιχεία. Να αλλάξουμε τις δεδουλευμένες δαπάνες για το 2015 για να κλείσει ο προϋπολογισμός με έλλειμμα. Το ίδιο φαινόμενο επαναλαμβάνεται και με τον προϋπολογισμό του 2016 για τον οποίο αμφισβητεί τα στοιχεία για την υπεραπόδοση των εσόδων» αποκαλύπτουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών που συμμετείχαν σε όλους τους γύρους των διαπραγματεύσεων.

Η βαριά αυτή καταγγελία τεχνοκρατών του Γενικού Λογιστηρίου και όχι πολιτικών προσώπων δείχνει και το κλίμα που επικρατεί στις σχέσεις με το ΔΝΤ. Ετσι και το κλείσιμο της αξιολόγησης είναι ακόμη αβέβαιο, και τα ερωτηματικά που θα κρίνουν την επιτυχή ή όχι έκβαση του προγράμματος, και το τέλος ή όχι της εποχής των Μνημονίων αναπάντητα.

Και αυτά δεν είναι άλλα από το αν το ΔΝΤ θέλει να μείνει στο πρόγραμμα και με ποιο ρόλο –ως πιστωτής ή απλώς ως τεχνικός σύμβουλος –και κατά πόσο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα επιμείνει στη θέση του η Ελλάδα να έχει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ για μια δεκαετία ή θα κάνει ένα βήμα πίσω και θα αποδεχθεί η υποχρέωση της Ελλάδας για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς να είναι σε βάθος τριών ή το πολύ πέντε ετών. Παράλληλα, το ΔΝΤ θέτει συνεχώς εμπόδια με τελευταία πράξη τις ενστάσεις για το αφορολόγητο όριο στα εισοδήματα και την απαίτηση για νέες μειώσεις συντάξεων.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση έχει χαράξει τη γραμμή και υποστηρίζει ότι «πρέπει να δοθεί ευρωπαϊκή λύση στα ευρωπαϊκά προβλήματα» θέλοντας να μεταφέρει το κέντρο βάρους της διαπραγμάτευσης στην πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχει και τον πρώτο λόγο από τη στιγμή μάλιστα που τα λεφτά και τη ρύθμιση για το χρέος (όποια και να είναι) τα βάζει το ESM.

Τα σενάρια

Το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα είναι ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης 3,5% του ΑΕΠ, εκτός από το 2018 (όπως προβλέπεται στο Μνημόνιο), να διατηρηθεί ακόμη μία διετία, το 2019 και το 2020, και στη συνέχεια να μειώνεται σταδιακά. Ιδανική λύση θα ήταν να γίνει αποδεκτή η πρόταση του Ευκλείδη Τσακαλώτου ο στόχος να είναι 3,5% αλλά αυτό να «σπάει» κάθε χρόνο και οι δυόμισι μονάδες να διατίθενται για το χρέος και η μία μονάδα να επιστρέφει στην οικονομία με μείωση φόρων ή και ασφαλιστικών εισφορών, μια πολιτική που μπορεί να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία.

Ο «υπουργός Μνημονίου», όπως αποκαλούν στο Μέγαρο Μαξίμου τον υφυπουργό παρά τον Πρωθυπουργό Δημήτρη Λιάκο, είναι ρεαλιστής, υποστηρίζει ότι αν είχαμε απαντήσεις σε αυτά τα δύο αγκάθια τότε θα είχε ουσιαστικά κλείσει το πρόγραμμα και θα στρέφαμε όλη την προσοχή μας στην πραγματική οικονομία, να λύσουμε προβλήματα, να ενισχύσουμε τις επενδύσεις και την απασχόληση.

Κακά τα ψέματα. Και η σημερινή, όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι παγιδευμένη στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων του προγράμματος και όπως λένε οι θεσμοί «to tick the boxes».

Σε αυτήν τη φάση τα κομμάτια του παζλ έχουν τοποθετηθεί στη θέση τους:

1.Οι μακροοικονομικές εξελίξεις είναι καλύτερες του αναμενομένου καθώς το 2016 έκλεισε με θετικό πρόσημο. Το ΑΕΠ εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 0,1% – 0,2%, οι εξαγωγές ανέκαμψαν από το φθινόπωρο, η ανεργία μειώθηκε κατά δύο μονάδες.

2.Οι δημοσιονομικές εξελίξεις είναι πολύ καλύτερες λόγω της απρόβλεπτης, σε τέτοιο βαθμό, ανάκαμψης των εσόδων, τάση που εκδηλώθηκε τον Σεπτέμβριο και συνεχίζεται.

3.Υπάρχει συμφωνία για τις αλλαγές στα ειδικά μισθολόγια που θα προβλέπουν αυξήσεις για τους γιατρούς του ΕΣΥ και ανακατανομή αμοιβών για τους στρατιωτικούς που θα ισχύσουν εντός του 2017.

4.Προετοιμάζονται τα μέτρα που απαιτούνται ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του 2018 (3,5% πλεόνασμα) με το spending review, δηλαδή την επισκόπηση και αξιολόγηση δαπανών όλων των υπουργείων, απ’ όπου θα προκύψουν και οι περικοπές που θα γίνουν.

Μήνυμα στους υπουργούς

Ηδη ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης έχει στα χέρια του το πρώτο μέρος της επισκόπησης για τις δαπάνες των υπουργείων Πολιτισμού, Οικονομίας, Οικονομικών αλλά και υπηρεσιών του Μεγάρου Μαξίμου καθώς ο Πρωθυπουργός θέλει να στείλει μήνυμα στους υπουργούς. Η σχετική απόφαση έχει υπογραφεί από τον ίδιο και τον κ. Λιάκο προκειμένου να συγκροτηθεί η ομάδα που θα κάνει τη συνολική επισκόπηση δαπανών για όλα τα υπουργεία.

Με αυτά τα δεδομένα, δικαίως η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι «το 95% των προαπαιτούμενων της δεύτερης αξιολόγησης έχει κλείσει».