Τρικούπης

Ο δημόσιος και πολιτικός Τρικούπης και ο ιδιωτικός και προσωπικός Χαρίλαος ισορροπούν εξαιρετικά στην υποδειγματική και παραδειγματική βιογραφία «Χαρίλαος Τρικούπης, Ο πολιτικός του «Τις πταίει;» Και του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν»» της Λύντιας Τρίχα (Εκδόσεις Πόλις). Βρίσκουμε εδώ τον δημόσιο άνδρα με τις πρωτοφανείς για τη διάρκειά τους πρωθυπουργικές θητείες όπου ουσιαστικά θεμελιώθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος, βρίσκουμε τον μεταρρυθμιστή και τον ρεαλιστή οραματιστή των δημοσίων έργων (σιδηρόδρομος, οδικό δίκτυο), τον άνθρωπο που αναμόρφωσε το εκλογικό σύστημα και προώθησε την εκπαίδευση, τον ευρωπαϊστή και έλληνα κοσμοπολίτη, τον άνθρωπο που άλλαξε την εικόνα της Αθήνας, τον χαρισματικό (με τη βεμπεριανή έννοια) ηγέτη, που αναπολούμε, διαβάζοντας σήμερα το βιβλίο σε μια εποχή τρομακτικής (κυριολεκτικά) έλλειψης ηγεσίας και ηγετών. Βρίσκουμε όμως και τον άνθρωπο που πρόσεχε τη διατροφή του, που έτρωγε λίγο και μάλλον γρήγορα, που προτιμούσε τα μπιφτέκια, τα φρούτα και τα γλυκά, που προμηθευόταν από το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» κάποια ιδιαίτερα τρόφιμα, κυρίως τυριά, τον άνθρωπο που δεν παντρεύτηκε ποτέ αλλά που ερωτεύθηκε παράφορα τη Μαρία φον Τράουτενμπεργκ, σύζυγο του αυστριακού πρεσβευτή στην Αθήνα, μια σχέση που θα αποδειχθεί ισόβια.

Από το δημόσιο στο ιδιωτικό και αντίστροφα, με θαυμαστή ισορροπία, όπως είπαμε, και με εξαιρετική τεκμηρίωση, η Λύντια Τρίχα μάς γνωρίζει τον Τρικούπη –ας το ομολογήσουμε, για πρώτη φορά σε όλες του τις διαστάσεις –και ταυτόχρονα μας γνωρίζει την εποχή. Είναι συναρπαστικές οι σελίδες για το πώς λειτουργούσαν τα κόμματα, πώς ψήφιζαν στις κάλπες με σφαιρίδια, ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της αντιπαράθεσης Τρικούπη – Δηλιγιάννη, μια δραματική παραλληλία με τον λαϊκισμό του σήμερα.

Από τις πιο σημαντικές αρετές, στο όλο αρετές βιβλίο της Λύντιας Τρίχα, είναι η χρήση της λεπτομέρειας. Νομίζω ότι η λεπτομέρεια λειτουργεί ρυθμιστικά και ρυθμικά για την αφήγηση, κάνοντας αυτό το βιβλίο αξιανάγνωστο. Για παράδειγμα, στη σελίδα για τον θάνατο του Κουμουνδούρου η λεπτομέρεια ότι «η αγαπημένη του γάτα Μινιόν προσπαθούσε ακόμη να ανέβει στην αγκαλιά του» δίνει μια άλλη διάσταση.

Η αφηγηματική τεχνική αυτού του βιβλίου ανήκει στην καλύτερη παράδοση του είδους, που είναι η αγγλοσαξονική βιογραφία.